1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Αβεβαιότητα για τους Κούρδους του Ιράκ

24 Νοεμβρίου 2017

Τα όνειρα των Κούρδων του Ιράκ για ανεξαρτησία, προς το παρόν, διαψεύστηκαν. Ωστόσο, ακόμη δεν έχουν εγκαταλειφθεί. Για την ευαίσθητη αυτή περιοχή δεν υπάρχουν απλές λύσεις.

https://p.dw.com/p/2o9Aj
Irak Kurden Abstimmung Unabhängigkeit
Εικόνα: picture-alliance/dpa/M. Kappeler

Το σύνθετο κουβάρι των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν Κούρδοι των αυτόνομων περιοχών του βορείου Ιράκ επιχείρησαν να ξετυλίξουν οι συμμετέχοντες σε ένα διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε μεταξύ 15 και 17 Νοεμβρίου η Ευαγγελική Ακαδημία του Λόκουμ στην Κάτω Σαξονία: Κούρδοι διανοούμενοι διαφορετικών ιδεολογιών, συνεργάτες σε διάφορα think tank στην Τουρκία, το Ιράν, τη Ρωσία, το Ισραήλ, εκπρόσωποι της κουρδικής διασποράς, της μειονότητας των Γεζίντι, γερμανοί διπλωμάτες και εκπρόσωποι των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων.

Σχεδόν 25 χρόνια η περιοχή των Κούρδων του Ιράκ αποτελούσε ένα θύλακα σταθερότητας σε μια εξαιρετικά ασταθή περιοχή. Σήμερα είναι τόπος εντάσεων, που συχνά κλιμακώνονται σε ένοπλη βία. Μετά την εκτεταμένη απώθηση του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους από το Ιράκ, οι διαφορές ανάμεσα στους Κούρδους και την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης οξύνονται. Αιχμή αποτέλεσε το κουρδικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τις 25 Σεπτεμβρίου, όπου το 93% όσων συμμετείχαν τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας κουρδικού κράτους. Το δημοψήφισμα διεξήχθη παρά την πλήρη διαφωνία της ιρακινής κυβέρνησης και παρά τις προειδοποιήσεις της διεθνούς κοινότητας. Μόνον το Ισραήλ είχε στηρίξει τις βλέψεις ανεξαρτησίας των Κούρδων του Ιράκ. Εν μέρει λόγω στρατηγικών υπολογισμών, είπε στην DW η Όφρα Μπένγιο, ισραηλινή ειδικός για κουρδικά θέματα. Κυρίως όμως για ηθικούς λόγους, εκτιμά η ίδια και επισημαίνει: «Είμαστε της άποψης ότι οι Κούρδοι έχουν υποφέρει με παρόμοιο τρόπο που υπέφεραν και οι Εβραίοι. Και επίσης δεν έχουμε ξεχάσει ότι ήταν οι Κούρδοι αυτοί που βοήθησαν πάνω από 1.000 Εβραίους του Ιράκ να διαφύγουν το διάστημα που διώκονταν οι Εβραίοι στο Ιράκ», τονίζει η καθηγήτρια από το Τελ Αβίβ.

Λανθασμένη εκτίμηση το δημοψήφισμα

Το κουρδικό δημοψήφισμα δεν απέφερε τα προσδοκώμενα για τους Κούρδους του βορείου Ιράκ
Το κουρδικό δημοψήφισμα δεν απέφερε τα προσδοκώμενα για τους Κούρδους του βορείου ΙράκΕικόνα: picture-alliance/AP - Photo/K. Mohammed

Η επικρατούσα εκτίμηση των συμμετεχόντων στο συνέδριο του Λόκουμ εκτιμά ότι οι Κούρδοι του βορείου Ιράκ έπεσαν έξω με την απόφασή τους να διεξαγάγουν το δημοψήφισμα. Από τότε η κατάστασή τους επιδεινώθηκε. Απώλεσαν, εκτός της αυτόνομης περιοχής τους, εδάφη που είχαν απελευθερώσει από τα χέρια του Ι.Κ. θέτοντάς τα υπό τον έλεγχό τους –ανάμεσά τους και την πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου περιοχή του Κιρκούκ. Αυτές οι περιοχές κατελήφθησαν μετά το δημοψήφισμα για λογαριασμό της κεντρικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη. Σε αυτήν την επιχείρηση υπήρξε στο αξιοσημείωτο να τεθούν αντιμέτωπες δύο δυνάμεις που είχαν εκπαιδευθεί από τις χώρες της Δύσης (ιρακινός στρατός και Κούρδοι Πεσμεργκά). Το γεγονός ότι οι Πεσμεργκά, που είχαν σημειώσει μεγάλες επιτυχίες στη μάχη κατά του Ι.Κ., εγκατέλειψαν τις θέσεις τους χωρίς να προβάλουν ιδιαίτερη αντίσταση είναι, σύμφωνα με τον κούρδο πολιτικό επιστήμονα Μουσλί Ιρβάνι, αποτέλεσμα ενδοκουρδικών μαχών εξουσίας. Ο Μ. Ιρβάνι επισήμανε στην DW ότι ορισμένοι κούρδοι ηγέτες προχώρησαν σε μυστικές συνεννοήσεις με την ιρακινή κυβέρνησης σχετικά με τον έλεγχο των επίμαχων περιοχών. «Έτσι αποφεύχθηκε μεν ένα αιματηρός εμφύλιος πόλεμος, ωστόσο για πολλούς Κούρδους πλανάται στον αέρα η αίσθηση της προδοσίας», εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας.

Οι Κούρδοι του βορείου Ιράκ είχαν στη διάθεσή τους 25 χρόνια από την επιβολή μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στην περιοχή το 1992 ώστε να διευρύνουν την αυτονομία τους. Μέχρι το επίμαχο δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου είχαν αποκτήσει σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά ενός ανεξάρτητου κράτους: δικές τους ένοπλες δυνάμεις, δικαστήρια, έλεγχο των συνόρων τους, δικά τους διαβατήρια και σχολικά βιβλία. Ως εκ τούτου ο Λουκμάν Φαϊλί, πρώην πρέσβης του Ιράκ στις ΗΠΑ, δεν μπορεί να αντιληφθεί γιατί επέμεινε η περιφερειακή κουρδική κυβέρνηση στη διεξαγωγή αυτού του δημοψηφίσματος. Όπως δήλωσε στην DW, στη ιρακινή πρωτεύουσα δεν έγινε κατανοητό το νόημα του δημοψηφίσματος, «πόσο μάλλον τον επείγοντα χαρακτήρα με τον οποίο ήθελε να το επιβάλει στη Βαγδάτη η κουρδική κυβέρνηση». Ο –παρεμπιπτόντως κουρδικής καταγωγής- πρώην πρέσβης τόνισε ότι «για να επιτευχθεί μια κατάσταση win-win και για τις δύο πλευρές θα έπρεπε να γίνει διάλογος με τη Βαγδάτη. Αυτός ο διάλογος όμως δεν έγινε».

Στο συνέδριο του Λόκουμ κατέστη σαφές ότι η γερμανική κυβέρνηση τήρησε επικριτική στάση έναντι του κουρδικού δημοψηφίσματος. Το Βερολίνο απορρίπτει μονομερή βήματα με στόχο την ανεξαρτησία και τάσσεται υπέρ του διαλόγου ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές.

Ματίας φον Χάιν / Άρης Καλτιριμτζής