Ακροδεξιές θέσεις διαβρώνουν το κοινωνικό κέντρο

Τα θλιβερά γεγονότα στο Κέμνιτς δείχνουν ότι στο κέντρο της γερμανικής κοινωνίας «εισβάλλει» όλο και περισσότερο ακροδεξιά ιδεολογία. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα του Πανεπιστημίου του Ζίγκεν. Επί δύο χρόνια οι επιστήμονες επί τη βάσει ερωτηματολογίου χαρτογράφησαν τον μεσαίο κοινωνικό χώρο. «Σήμερα θεωρείται όλο και λιγότερο ταμπού να εκφράζει κανείς ακροδεξιές θέσεις» υποστηρίζει ο Γιοχάνες Κις, συνεκδότης της μελέτης «Leipziger Mitte». «Αυτό έγινε εφικτό επειδή εθνικοσοσιαλιστικές και αντισημιτικές θέσεις βγήκαν σταδιακά από το επικοινωνιακό λεξιλόγιο ακροδεξιών ομάδων και τώρα με τους μουσουλμάνους δημιούργησαν ένα άλλο εχθρικό πρότυπο που αρμόζει περισσότερο σε ένα ακροατήριο μεσαίου χώρου», υποστηρίζει ο γερμανός επιστήμονας.

Επηρεασμός κοινωνικών στρωμάτων με συντηρητική ιδεολογία

Σύμφωνα με τον Στέφεν Κάιλιτς από το Ινστιτούτο Ερευνών για τον Ολοκληρωτισμό Χάνα Άρεντ οι ακροδεξιοί δεν αυτοαποκαλούνται ποτέ ως τέτοιοι και δεν πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο. «Ακόμη και οι Ιταλοί φασίστες και τμήματα των εθνικοσοσιαλιστών, επέμεναν συνεχώς να μην θέλουν να εμφανίζονται ως δεξιοί ή αριστεροί. Τίθεται πάντα το ερώτημα πώς αξιολογεί κανείς από έξω ένα κίνημα και πώς το ίδιο και οι οπαδοί του αυτοπροσδιορίζονται».

Ο Κάιλιτς βάζει σε μεγεθυντικό φακό τους διαδηλωτές στο Κέμνιτς και υποστηρίζει ότι η εθνολαϊκιστική πτέρυγα της AfD και το ισλαμοφοβικό κίνημα Pegida ακολουθούν στρατηγική του λεγόμενου «σοβαροποιημένου εξτρεμισμού» και προσπαθούν χωρίς προβοκατόρικα συνθήματα να επηρεάσουν κοινωνικά στρώματα με αστική συντηρητική ιδεολογία. Ο Ματίας Κβεντ, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία και την Κοινωνία των Πολιτών υποστηρίζει ότι η ακροδεξιά ιδεολογία προεχόταν ανέκαθεν από τον κεντρώο κοινωνικό χώρο. «Η AfD κατάφερε να κινητοποιήσει αυτό το δυναμικό και να αναγάγει ως πολιτική εναλλακτική μια λανθάνουσα αγανάκτηση.

Στοχοποιούν τους  πρόσφυγες

Μια άλλη επιτυχία της είναι ότι μετατόπισε τα όρια «του τι λέγεται και τι όχι» σημειώνει ο ίδιος. «Ιδιαίτερα η AfD προβάλει συνεχώς εξτρεμιστικά συνθήματα για να τα ανακαλέσει εν μέρει στη συνέχεια». Το Κέμνιτς έδειξε πάντως ότι οι ακραίες θέσεις διαβρώνουν όλο και περισσότερο τον μεσαίο χώρο με όχημα τους πρόσφυγες. Η εκμετάλλευση σοκαριστικών περιπτώσεων, όπως ο θάνατος του Γερμανού στο Κέμνιτς, για τις οποίες στοχοποιούνται οι πρόσφυγες ή οι μετανάστες, αποτελούν το κεντρικό πεδίο δράσης των ακροδεξιών .

«Για τους συμπαθούντες την AfD, οι πρόσφυγες αποτελούν κυρίαρχο θέμα» υποστηρίζει ο Στέφεν Κάιλιτς. «Φυσικά και θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα θέμα, αλλά δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να υπαγορεύει η AfD την ατζέντα». Πάντως οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η Γερμανία δεν είναι χώρα εξτρεμισμού. Ωστόσο υπάρχει ένα ακροδεξιό δυναμικό από 10 έως 20% του πληθυσμού. Το καίριο ερώτημα είναι με ποιο τρόπο η πλειοψηφία συμπεριφέρεται απέναντι σε αυτό το δυναμικό.

Νίκολας Μάρτιν/ Ειρήνη Αναστασοπούλου