Αλλαγή πλεύσης στην αγροτική οικονομία;
11 Ιανουαρίου 2011
Οι περισσότερες κτηνοτροφικές μονάδες παραγωγής και επεξεργασίας κρέατος δεν έχουν πια καμία σχέση με την ειδυλλιακή εικόνα των παλιών αγροκτημάτων της Ευρώπης. Πρόκειται συνήθως για τεράστιες μονάδες σταβλισμένης κτηνοτροφίας, όπου τα ζώα εκτρέφονται κυρίως με φθηνές εισαγόμενες ζωοτροφές. Η αλυσίδα της παραγωγής και επεξεργασίας κρέατος και τροφίμων είναι πλέον πολύπλοκη και αδιαφανής και γι’ αυτό πολλοί είναι αυτοί που ζητούν σήμερα αλλαγή νοοτροπίας. Στη Γερμανία πολλοί υπουργοί Προστασίας του Καταναλωτή (των 16 ομοσπόνδων κρατιδίων), αλλά και ιδρύματα που ασχολούνται με την αγροτική οικονομία υπογραμμίζουν ότι η αδιαφάνεια και τα σκάνδαλα είναι πια χαρακτηριστικό της βιομηχανοποιημένης αγροτικής παραγωγής.
Ο Μπένεντικ Χέρλιν από το ερευνητικό Ίδρυμα Αγροτική Οικονομία του Μέλλοντος δηλώνει σαφέστατα ότι «η βιομηχανία χειραγωγεί τους καταναλωτές και τους οδηγεί σε μια εσφαλμένη διατροφή. Οι διαφημίσεις για τα τρόφιμα είναι στην ουσία διαφημίσεις για ανθυγιεινή διατροφή.»
60% των θανάτων παγκοσμίως οφείλονται στην ανθυγιεινή διατροφή
Ακόμη και η Π.Ο.Υ διαπιστώνει ότι το 60% των θανάτων παγκοσμίως δεν οφείλονται πια σε μολυσματικές ασθένειες και επιδημίες, αλλά σε ασθένειες που προκαλούνται από την ανθυγιεινή διατροφή, όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης και η παχυσαρκία. Η υπερβολική κατανάλωση κρέατος και γρήγορου και έτοιμου φαγητού είναι οι βασικές αιτίες για όλες τις παραπάνω ασθένειες.
Γι’ αυτό πρέπει να αλλάξει και η νοοτροπία του καταναλωτή. Η τιμή του κρέατος και μάλιστα η χαμηλή τιμή δεν πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο με το οποίο οι καταναλωτές αγοράζουν κρέας και γενικότερα τρόφιμα. Ο Γερμανός καταναλωτής δίνει γύρω στο 11% του εισοδήματός του για τρόφιμα, ποσόν ιδιαίτερα χαμηλό.
Ο κ. Χέρλιν από το ερευνητικό Ίδρυμα Αγροτική Οικονομία του Μέλλοντος υπογραμμίζει όμως ότι την 'πολιτική της φθήνιας' την ελέγχουν πλήρως η βιομηχανία και οι πολιτικοί: «Το πρότυπο της φθηνής κατανάλωσης δεν προέρχεται βασικά από τους καταναλωτές, αλλά είναι απόρροια μιας καλοϋπολογισμένης στρατηγικής της βιομηχανίας που έχει τις απαρχές της στην αγροτική οικονομία. Δηλαδή η βιομηχανοποιημένη αγροτική οικονομία παράγει πολύ φθηνά ορισμένα μόνον από τα βασικά προϊόντα της διατροφής μας. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουν εργοστάσια επεξεργασίας τροφίμων που προσθέτουν όλες τις βλαπτικές ουσίες, όπως είναι οι αρωματικές ύλες, οι ενισχυτές γεύσης, τα συντηρητικά κλπ. Όλοι μας πρέπει λοιπόν να αμφισβητήσουμε αυτό το μοντέλο.»
Λιγότερη παγκοσμιοποίηση, περισσότερα εγχώρια προϊόντα
Στη Γερμανία το μοντέλο αυτό έχει αμφισβητηθεί εδώ και δεκαετίες. Όσοι το αμφισβητούν όμως εξακολουθούν να συνιστούν μειοψηφία στους καταναλωτές, στους επιστήμονες και στους πολιτικούς.
Το τελευταίο σκάνδαλο με τις διοξίνες προκάλεσε όμως την μήνιν και των εμπλεκομένων, όπως των κτηνοτρόφων και γενικά των αγροτών. Ακόμη και οι πολιτικοί φαίνεται να αμφισβητούν το υπάρχον μοντέλο, αλλά λίγοι το ομολογούν.
Ο Γιοχάνες Ρέμελ, υπουργός Προστασίας του Καταναλωτή στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, ζητά κάτι παραπάνω από καλύτερο έλεγχο, ζητά αλλαγή νοοτροπίας: «Συνέπεια του πρόσφατου σκανδάλου θα είναι πιθανότατα η εντατικοποίηση των ελέγχων. Μακροπρόθεσμα το καθήκον μας είναι όμως να αλλάξουμε ριζικά τις δομές. Δηλαδή πρέπει στο μέλλον να προσανατολιζόμαστε σε προϊόντα που παράγονται στην περιοχή μας. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά είναι η μόνη δυνατότητα που μπορεί να φέρει πραγματική ισορροπία στο σύστημα.»
Αυτό σημαίνει λιγότερη παγκοσμιοποίηση, περισσότερα προϊόντα από την τοπική αγροτική παραγωγή και κυρίως μακριά από προϊόντα με εξευτελιστικές τιμές και ολοταχώς για μια βιώσιμη αγροτική οικονομία.
Helle Jeppesen / Βιβή Παπαναγιώτου
Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης