Αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης;

Η Διεθνής Αμνηστία παραπέμπει στο δράμα που καθημερινά συντελείται στη Μεσόγειο. Υπενθυμίζει τους χιλιάδες νεκρούς πρόσφυγες στις ακτές της Ιταλίας και της Ισπανίας σε μια εποχή που ο αριθμός τους αυξάνεται δραματικά στα συμφραζόμενα των γεγονότων που συγκλονίζουν τη βόρεια Αφρική. Η ΕΕ δεν έχει ακόμη συμφωνήσει σε μια ενιαία πολιτική ασύλου και μετανάστευσης. Οι χώρες-μέλη της αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο τις ανάγκες των προσφύγων και την διαχείριση του προβλήματος. Υπό την έννοια αυτή δεν θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι δικαίως απονέμεται στην ΕΕ το Νόμπελ Ειρήνης, εκτιμά ο γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Βόλφγκανγκ Γκρεντς. «Η ευρωπαϊκή πολιτική του αποκλεισμού είναι υπεύθυνη για το γεγονός ότι πεθαίνουν καθημερινά στη Μεσόγειο τόσοι άνθρωποι», λέει σε συνέντευξή του προς την Deutsche Welle o κ. Γκρεντς.

Η ΕΕ τους αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες ως οικονομικούς μετανάστες

Σύμφωνα με τον γγ της Διεθνούς Αμνηστίας, η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Ο Βόλφγκανγκ Γκρεντς υπενθυμίζει τη κατάσταση που επικρατεί στο Αιγαίο και στις ακτές της Τουρκίας και των ελληνικών νησιών. Εκεί οι έλεγχοι έχουν εντατικοποιηθεί. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέξουν επικίνδυνες διαδρομές για να φτάσουν στην Ευρώπη, με μικρές βάρκες που δεν αντέχουν στην κακοκαιρία. Αλλά ακόμη και όταν φτάσουν σε μια χώρα της ΕΕ δεν μπορούν πάντα να ελπίζουν σε μια δίκαιη επεξεργασία της αίτησής τους για παροχή ασύλου. Όπως εξηγεί ο Βόλφγκανγκ Γκρεντς, οι περισσότεροι πρόσφυγες είναι άνδρες ηλικίας 16-30 ετών, οι οποίοι ζητούν εργασία και για τον λόγο αυτόν η ΕΕ τους αντιμετωπίζει ως οικονομικούς μετανάστες και όχι ως πρόσφυγες που διώκονται ή υποφέρουν από πολέμους και συγκρούσεις.

Αλλά ακόμη και στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας κατά των διακρίσεων, διαπιστώνει τεράστιες ελλείψεις η Διεθνής Αμνηστία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της πολιτικής κάποιων χωρών-μελών έναντι των Ρομά. Σε πολλές χώρες οι Ρομά δεν έχουν πρόσβαση στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης. Δεν έχουν δουλειά και κατοικία, όπως οι άλλοι πολίτες. Και όχι μόνο. Σε πολλές χώρες εντείνονται οι βίαιες επιθέσεις εναντίον τους. Για όλα αυτά η ΕΕ δεν έχει απαντήσεις.

Νομπελίστες επικρίνουν την απόφαση

Η Διεθνής Αμνηστία δεν είναι η μόνη οργάνωση που αμφισβητεί την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ. Οι νομπελίστες Αντόλφο Πέρες Εσκιβέλ, ο αρχιεπίσκοπος Τουτού και η Μέριντ Μαγκουάιρ, σε επιστολή τους προς την Επιτροπή των βραβείων Νόμπελ, υπογραμμίζουν ότι «η ΕΕ δεν ανήκει στους προμάχους της Ειρήνης».
Ακόμη και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την απόφαση της επιτροπής. Κάποιοι βουλευτές δεν δίστασαν μάλιστα να χαρακτηρίσουν κακόγουστο αστείο την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην ΕΕ. Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Φραντσίσκα Κέλερ, υπενθυμίζει ότι η πολιτική της ΕΕ στα πεδία της αγροτικής πολιτικής, του περιβάλλοντος και του εμπορίου συμβάλλει στην επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων σε άλλες χώρες του κόσμου.

Κανείς, ωστόσο, δεν αμφισβητεί την συμβολή της ΕΕ στη διατήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη μετά από δύο καταστροφικούς παγκοσμίους πολέμους. Όμως, αυτή η ιστορική επιτυχία δεν μπορεί να ακυρώσει τις ελλείψεις και τα προβλήματα που προκαλεί η σημερινή ευρωπαϊκή πολιτική. Υπό την έννοια αυτή, η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης θα πρέπει να συνοδεύεται και από μια υπόσχεση για μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη δραστηριοποίηση.

Ralf Bosen/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου