Αξιοσέβαστε «εχθρέ» μου

Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ξοδεύτηκε πολύ μελάνι για να περιγράψει τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Ποτέ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ήταν  μεγαλύτερη η ένταση μεταξύ των δυο χωρών. Οι Έλληνες θεωρούν υπαίτιους τους Γερμανούς για τα δεινά τους και οι Γερμανοί με τη σειρά τους δεν κατανοούν την «αχαριστία» των καλοπερασάκηδων ευρωπαίων εταίρων.

Θα έλεγε κανείς όμως, πως παρόλες τις δυσκολίες, τουλάχιστον είναι σαφής η αντίληψη τους ενός για τον άλλο. Κάθε άλλο. Ο Πέτρος Μάρκαρης σε ένα πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα Die Welt, μέσα από το γνώριμο γλαφυρό τρόπο γραφής του, ερμηνεύει δημοσκοπήσεις και αποδεικνύει πως η βαθιά αυτή σχέση «μίσους» κρύβει και πολύ θαυμασμό από την πλευρά των Ελλήνων.

Με την ανεργία να ξεπερνάει το 27% είναι ευεξήγητο, γράφει ο Πέτρος Μάρκαρης, γιατί οι Έλληνες βάζουν πρώτη τη Γερμανία στον κατάλογο των χωρών που θα ήθελαν να ζήσουν. Πρώτη είναι όμως πάλι και στην ερώτηση «ποια είναι η χώρα που εκπροσωπεί το μέλλον της Ευρώπης;». Πώς γίνεται όμως αυτό; Η πλειονότητα των Ελλήνων πιστεύει πως η Γερμανία, με την οικονομική πολιτική λιτότητας που επιβάλλει, καταστρέφει το μέλλον της Ευρώπης.

Και οι αντιφάσεις είναι μέσα στη ζωή

Και ακόμα ένα περίεργο επισημαίνει ο Πέτρος Μάρκαρης, ο οποίος αφιέρωσε πέντε ολόκληρα χρόνια στη μετάφραση του Φάουστ. Στην ερώτηση «ποια φυσιογνωμία θεωρείτε σημαντικότερη στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία», η πλειονότητα των Ελλήνων ερωτηθέντων απαντά τον Γκαίτε και μετά τον Σαίξπηρ. Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης δεν αναφέρονται. Και μπορεί οι Έλληνες να επικαλούνται τους διάσημους προγόνους τους και τον πολιτισμό που παρήγαγαν, όταν παραστεί ανάγκη να αντιπαρατεθούν και να δείξουν στους Ευρωπαίους πόσο σημαντικός λαός είναι, όμως την πρωτοκαθεδρία χαρίζουν σε έναν γερμανό στοχαστή.

Ο Πέτρος Μάρκαρης αναδεικνύει με οξυδέρκεια τις αντιφάσεις στον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι Έλληνες τους Γερμανούς. Έτσι είναι όμως η ζωή, γεμάτη αντιφάσεις. Δεν είναι συχνά δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στο μίσος και το θαυμασμό, ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια άλλη, νέα εικόνα; 
Έτσι και οι Νεοέλληνες ξεχνούν το Σοφοκλή και θυμούνται τον Γκαίτε. Απεχθάνονται τη σκληρή γερμανική οικονομική πολιτική, κι όμως θαυμάζουν τη Γερμανία για τη δύναμή της. Θεωρούν τους Ευρωπαίους, δυνάστες που τους κατατρέχουν ανελέητα, όμως δεν θέλουν να ξεφύγουν από αυτούς. Αντίληψη αντιφατική αλλά και ανθρώπινη.
 

Είναι κι αυτή μια στάσις. Νιώθεται…

Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής