«Απογοητευτική η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το Δίστομο»

Την απόφαση αυτή ανακοίνωσε πριν χθες το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, στο οποίο είχαν προσφύγει τέσσερις συγγενείς θυμάτων της σφαγής. Έτσι μετά το Ανώτατο Δικαστήριο, το εφετείο της Κολωνίας και το πρωτοδικείο της Βόννης, τώρα και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας που εδρεύει στην Καρλσρούη απέρριψε την σχετική προσφυγή.

Ο καθηγητής του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς Νόρμαν Πεχ είπε σχετικά στο πρόγραμμά μας: «Η απόφαση αυτή του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν προκαλεί έκπληξη. Είναι ωστόσο απογοητευτική. Το μήνυμα της είναι ότι ναι μεν διεπράχθησαν μαζικά εγκλήματα στην Ελλάδα και αλλού από τη Βέρμαχτ και τα Ες Ες, πέραν όμως μιας πολιτικής συγγνώμης το σημερινό γερμανικό κράτος δεν θεωρεί ότι ενέχεται. Είναι ένα πικρό μήνυμα για όλους εκείνους, που στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες ανέμεναν την αναγνώριση για το άδικο που υπέστησαν», τονίζει ο γερμανός βουλευτής.

Αιτιολογώντας την απόφασή τους τα δύο ομοσπονδιακά δικαστήρια ανέφεραν ότι οι δεν προκύπτουν αξιώσεις των συγγενών για καταβολή αποζημίωσης ούτε από την πλευρά του διεθνούς δικαίου ούτε από την πλευρά του δικαίου περί κρατικής ευθύνης. Σύμφωνα με τους συνταγματικούς δικαστές «αφενός βάσει της 4ης Συνθήκης της Χάγης του 1907 περί "νόμων και εθίμων του πολέμου", εναπόκειται σε κράτη και όχι σε άτομα να ζητούν αποζημιώσεις και αφετέρου το γερμανικό κράτος έχει ήδη καταβάλει αποζημιώσεις στην Ελλάδα για τα εγκλήματα των Ναζί».

Σχολιάζοντας την αιτιολογία του δικαστηρίου, ο κ. Πεχ τόνισε: «Η διαπίστωση αυτή είναι σωστή όσον αφορά το παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι παλαιότερα η καταβολή αποζημίωσης σε θύματα εγκλημάτων πολέμου ρυθμιζόταν στο πλαίσιο κρατικών συμφωνιών για επανορθώσεις μεταξύ της νικήτριας και της ηττημένης χώρας. Αυτό όμως δεν έγινε τότε. Στο μεταξύ όμως το διεθνές δίκαιο έχει σημειώσει τέτοια πρόοδο που είναι πλέον δυνατή η προβολή αξιώσεων για αποζημιώσεις και από μεμονωμένα άτομα. Με αυτή την εξέλιξη όμως του Διεθνούς Δικαίου δεν ήταν διατεθειμένο να συμβαδίσει το δικαστήριο».

Να υπενθυμίσουμε ότι οι τέσσερις έλληνες ενάγοντες προσέφυγαν για πρώτη φορά το 1995 στην δικαιοσύνη, αξιώνοντας την καταβολή αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος. Χωρίς όμως αποτέλεσμα, μολονότι ελληνικό δικαστήριο και συγκεκριμένα το Πολυμελές Πρωτοδικείο της Λιβαδειάς είχε καταδικάσει το γερμανικό δημόσιο να καταβάλει 9,5 δισ. δραχμές ως αποζημίωση στα θύματα και τους συγγενείς της Σφαγής. Την απόφαση αυτή δεν αναγνώρισε η γερμανική δικαιοσύνη.

Ο κ. Πεχ εκτιμά ότι το δικαστήριο ερμήνευσε με πολιτικά κριτήρια το Διεθνές Δίκαιο προκειμένου να αποτρέψει ένα ενδεχόμενο κύμα αγωγών σε βάρος του γερμανικού δημοσίου από συγγενείς θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας. Ο γερμανός διεθνολόγος και βουλευτής που εδώ και χρόνια αγωνίζεται για τη δικαίωση των θυμάτων εκτιμά ότι παρά την απορριπτική απόφαση του ανωτάτου συνταγματικού δικαστηρίου, η γερμανική κυβέρνηση έχει περιθώρια μιας συμβολικής αναγνώρισης του εγκλήματος: «Η γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε με συγκεκριμένες και ταυτόχρονα συμβολικές χειρονομίες να εκφράσει τη συμπαράσταση της. Για παράδειγμα θα μπορούσε να χορηγήσει υποτροφίες σε απογόνους των θυμάτων να σπουδάσουν σε γερμανικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι αναγνώρισης πέρα από τις καταθέσεις στεφάνων. Ωστόσο η στάση της σημερινής κυβέρνησης είναι το ίδιο άκαμπτη όπως και εκείνη των προηγουμένων κυβερνήσεων. Το συζήτησα πρόσφατα με τον υπουργό Εξωτερικών κύριο Σταινμάγιερ. Ο φόβος ότι μια τέτοια χειρονομία θα είχε πιθανότατα απρόβλεπτες συνέπειες καθιστά σκληρή την στάση της γερμανικής κυβέρνησης».

Τέλος ο κ. Πεχ υπογράμμισε στο πρόγραμμά μας ότι το Κόμμα της Αριστεράς θα συζητήσει το ζήτημα και θα αποφασίσει εάν θα καταθέσει σχετική ερώτηση στο κοινοβούλιο. Ο βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς δεν αποκλείει πάντως προσφυγή των εναγόντων και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Συνέντευξη, ρεπορτάζ: Σταμάτης Ασημένιος