1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Αρτηριοσκλήρωση και στην αρχαία Αίγυπτο

14 Ιουλίου 2011

Η αρτηριοσκλήρωση θεωρείται κλασική ασθένεια της σύγχρονης εποχής, εκτιμάται δε ως εκφυλιστική συνέπεια της οικονομικής ευημερίας στις βιομηχανικές χώρες. Να όμως που οι αιγυπτιακές μούμιες μας διαψεύδουν.

https://p.dw.com/p/11vGg
Εικόνα: The Egyptian Museum, Cairo

Πρόσφατα στο Μουσείο του Καΐρου ειδικοί ερευνητές διέγνωσαν με αξονική τομογραφία αρτηριοσκλήρωση στις μισές από τις 52 μούμιες μελών από φαραωνικές οικογένειες.

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η μούμια της πριγκίπισσας Ahmose-Merit-Amun που πέθανε το 1580 π. Χ. πιθανότατα από καρδιακό έμφραγμα σε ηλικία 40 ετών. Είναι η αρχαιότερη περίπτωση αρτηριοσκλήρωσης.
Η πριγκίπισσα Ahmose-Merit-Amun ήταν κόρη του φαραώ Seqenenre Tao του 2ου, από την 17η Δυναστεία, ο οποίος κυβέρνησε το Βασίλειο της Άνω Αιγύπτου (Θήβες) την εποχή που είχαν κατακτήσει την Αίγυπτο οι Υκσώς, προς τους οποίους πλήρωνε πιθανότατα φόρους επικυριαρχίας.
Αυτό ασφαλώς δεν σήμαινε ότι ήταν ένας φτωχός φαραώ, αντίθετα, σύμφωνα τουλάχιστον με τα ταφικά ευρήματα, ζούσε στη χλιδή όχι μόνον αυτός, αλλά ολόκληρη η φαραωνική οικογένεια.
Medizin Pathologie - Arteriosklerose
Εικόνα: picture-alliance/OKAPIA KG,Germany
Έτσι εξάλλου ερμηνεύεται η διάγνωση αρτηριοσκλήρωσης στη μούμια της κόρης του: η πριγκίπισσα των Θηβών σιτιζόταν…«άριστα», τα γεύματά της πρέπει να αποτελούνταν συχνά από μεγάλη ποσότητα κρέατος και γενικά θερμιδογόνα φαγητά. Όσον αφορά δε την κίνηση, είναι σίγουρο πως η φαραωνική πριγκίπισσα δεν κουνούσε ούτε το μικρό της δαχτυλάκι.
Έτσι τα θερμιδογόνα φαγητά με ακινησία, αλλά και η πιθανότατη χρήση αλκοόλ (μπίρα και κρασί) προκάλεσαν αρτηριοσκλήρωση στην κόρη του φαραώ Seqenenre Tao του 2ου.
Οφείλουμε να ομολογήσουμε όμως ότι οι «αρχαιοϊατρική» έκθεση της μούμιας της αρχαίας πριγκίπισσας, όπως και των άλλων 25, δεν αποκλείει και την περίπτωση να ενέχονται για την ασθένειά της και άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως π.χ. παράσιτα, τα οποία προκάλεσαν λοιμώξεις ή να υπήρχε ακόμη και γενετική προδιάθεση εναπόθεσης λίπους στα αγγεία.
Τελικά οι εκφυλιστικές ασθένειες που οφείλονται στην οικονομική ευημερία δεν είναι σύγχρονη κατάκτηση, αλλά πανάρχαια. Η διαφορά είναι μόνον ποσοτική: τότε στην αρχαία Αίγυπτο ουδείς κοινός θνητός αποκτούσε αρτηριοσκλήρωση, διότι έτρωγε ελάχιστο κρέας, και, το σημαντικότερο, δούλευε σκληρά και χειρωνακτικά ατέλειωτες ώρες.
AiD / Βιβή Παπαναγιώτου
Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης