«Ας κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα της ελπίδας»

Με κεντρικό σύνθημα «ας κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα της ελπίδας», τα Ηνωμένα Έθνη καλούν κυβερνήσεις και κοινωνίες να μην κλείνουν τα μάτια στο δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων που εκτυλίσσονται στο κατώφλι τους.

Η καλή είδηση θα μπορούσε να είναι η πρόσφατη στατιστική που έδωσε στη δημοσιότητα η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Σύμφωνα με αυτή, ο αριθμός των προσφύγων που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους σημείωσε παγκοσμίως πέρυσι την μεγαλύτερη μείωση των τελευταίων 26 ετών. Στην ίδια παράγραφο διευκρινίζεται ωστόσο ότι δραματική αύξηση σημειώνει ο αριθμός των λεγόμενων εσωτερικών προσφύγων, εκείνων δηλαδή που δεν καταφέρνουν να περάσουν τα σύνορα.

8,4 εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν πέρυσι τις πατρίδες τους. Ένα εκατομμύριο λιγότεροι σε σχέση με το 2004. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι έχουν εκλείψει τα αίτια της προσφυγιάς, αλλά ότι είναι πλέον πολύ δύσκολο για τους πρόσφυγες να διαβούν τα σύνορα και όπως λέει ο εκπρόσωπος της ΄Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών, Ρον Ρέντμοντ: «Έχει καταστεί πολύ δύσκολο σήμερα για τους πρόσφυγες να καταφύγουν σε ξένες χώρες. Κυρίως οι λεγόμενες βιομηχανικές χώρες τηρούν μια αμυντική, αποτρεπτική στάση».

Οι κανονισμοί για την αναγνώριση καθεστώτος πρόσφυγα έχουν γίνει πιο αυστηροί τα τελευταία χρόνια σε όλες τις πλούσιες χώρες του κόσμου. Πολλοί πρόσφυγες απελαύνονται κατά την άφιξη τους σε αυτές, ενώ άλλοι συγκεντρώνονται σε μεθοριακές περιοχές με την ελπίδα να βρουν μια ευκαιρία να περάσουν τα σύνορα. Εάν δεν τα καταφέρουν γίνονται εσωτερικοί πρόσφυγες. Μετακινούνται στη χώρα τους από περιοχή σε περιοχή. Αυτό που τα Ηνωμένα Έθνη αποκαλούν «Internally Displaced Persons». Ο αριθμός των ανθρώπων που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία αυξάνεται διαρκώς και μαζί του και οι ανάγκες τους, θα μας πει ο συντονιστής των Ηνωμένων Εθνών για ζητήματα ανθρωπιστικών υποθέσεων, Γιαν Έγκελαντ, προσθέτοντας: «Οι εσωτερικοί πρόσφυγες απειλούνται περισσότερο, είναι πιο φτωχοί και έχουν μεγαλύτερες ανάγκες περίθαλψης ακόμη και από τα άλλα θύματα φυσικών καταστροφών και πολέμων. Υποθέτουμε ότι υπάρχουν σήμερα 25 εκατομμύρια άνθρωποι, που είναι θύματα συγκρούσεων. Σε αυτούς θα πρέπει να προσθέσουμε εκείνους που γίνονται εσωτερικοί πρόσφυγες εξαιτίας φυσικών καταστροφών στην χώρα τους», υπογραμμίζει ο κ. Έγκελαντ.

Για τους πρόσφυγες που περνούν τα σύνορα ισχύει η σχετική συνθήκη της Γενεύης, η οποία προβλέπει την περίθαλψη τους, τη διασφάλιση κατοικίας και τροφής. Μια σειρά διεθνών συμφωνιών εγγυάται την προστασία τους. Για τους εσωτερικούς πρόσφυγες ωστόσο δεν υπάρχουν διεθνείς συμφωνίες. Η ανάμιξη της διεθνούς κοινότητας είναι συχνά ανεπιθύμητη. Η απειλή μιας ανθρωπιστικής καταστροφής μετατρέπεται συχνά σε εφιάλτη, όπως στην περίπτωση του Σουδάν, του Κονγκό, του Αφγανιστάν και της Κολομβίας. Η διεθνής βοήθεια στις περιπτώσεις αυτές έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση, καθώς για τους εσωτερικούς πρόσφυγες δεν είναι στην πραγματικότητα κανείς θεσμικά αρμόδιος. Και ακριβώς το θεσμικό αυτό κενό θέλει να καλύψει ο ΟΗΕ, προχωρώντας σε νέο καταμερισμό αρμοδιοτήτων. Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρει.