Βρυξέλλες, το «νέο Βερολίνο» των εικαστικών

«Unscene III» είναι ο τίτλος της τελευταίας έκθεσης της εικαστικού Μάρνι Σλάτερ, η οποία παρουσιάζει αυτόν τον καιρό τα έργα της στο νέο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Wiels των Βρυξελλών. Μαζί της εκθέτουν έργα τους άλλοι 13 νέοι καλλιτέχνες. Το κοινό μέχρι στιγμής είναι ενθουσιώδες. Η Ζόε Γκρέι, επιμελήτρια της έκθεσης, μιλά για τη νέα καλλιτεχνική πνοή που φυσά στην κατά τα άλλα γραφειοκρατική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα: «Υπάρχει τεράστιος πλούτος και ποικιλομορφία στα έργα καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο που ζουν τα τελευταία χρόνια στο Βέλγιο. Έτσι ήταν δύσκολο να επιλέξω έργα για αυτήν την έκθεση».

Κατά γενική ομολογία οι Βρυξέλλες εδώ και λίγα χρόνια προσελκύουν νέους καλλιτέχνες, ιδίως από τον χώρο των εικαστικών τεχνών. Πολλές γκαλερί και πολυχώροι έχουν ανοίξει, προσφέροντας δημιουργικό βήμα στον καλλιτεχνικό κόσμο και μετατοπίζοντας πλέον το ενδιαφέρον από το Βερολίνο, το οποίο μέχρι πρότινος κρατούσε τα σκήπτρα στην ανάδειξη των νέων εικαστικών δημιουργών.

Καλλιτεχνική αύρα στις Βρυξέλλες

Η Μάρνι Σλάτερ κατάγεται από τη Ν. Ζηλανδία και ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες από πέρυσι. «Αυτό που μου αρέσει εδώ είναι η αίσθηση ότι εδώ μπορούν να γίνουν πράγματα που δεν γίνονται πλέον σε καμία άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα», αναφέρει η Μάρνι. «Για παράδειγμα εδώ αξιοποιούνται χώροι που αλλιώς θα ήταν καλλιτεχνικά άχρηστοι. Μπορεί να κάνεις μια έκθεση απλώς στο σπίτι σου και να έρθουν 200 άτομα». Και η Έρικα Χοκ έχει μετακομίσει από το Ντίσελντορφ στις Βρυξέλλες. «Οι Βρυξέλλες δεν ανήκουν σε κανέναν και σε αυτό ακριβώς ενυπάρχει ένα στοιχείο αναρχίας», αναφέρει η ίδια. Ωστόσο ο γάλλος γκαλερίστας και συλλέκτης Φρεντερίκ ντε Γκόλντσμιντ που μένει στις Βρυξέλλες δεν θεωρεί ότι εικαστική σκηνή της πόλης διέπεται από μια «αναρχία», απλώς από μια χαλαρή οργάνωση και μια αβίαστη διάθεση. Αυτή ακριβώς η χαλαρή οργάνωση είναι που προσφέρει γόνιμο έδαφος για τη δημιουργία νέων δημιουργικών χώρων και διαφορετικών από τις συνηθισμένες εκθέσεις. Η λεγόμενη ανεξάρτητη σκηνή έχει την τιμητική της. Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και στο Βερολίνο των προηγούμενων δύο δεκαετιών.

Παραρτήματα διάσημων γκαλερί

Δεν είναι όμως μόνο η ανεξάρτητη εικαστική σκηνή που ανθεί στις Βρυξέλλες. Ολοένα περισσότερες γκαλερί από τη Νέα Υόρκη όπως αυτή της Μπάρμπαρα Γκλάντστοουν ή του Αλμίν Ρεχ από το Παρίσι ανοίγουν παραρτήματα στη βελγική πρωτεύουσα. Αντίστοιχα μία σημαντική στιγμή ήταν τα εγκαίνια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Wiels εν έτει 2008. Το Wiels, στεγάζεται σε ένα παλιό αποστακτήριο και προσφέρει πολλά προγράμματα εικαστικών για νέους καλλιτέχνες από διαφορετικές χώρες και σχολές Καλών Τεχνών. Τέλος, ένα επιπλέον στοιχείο που προσελκύει καλλιτέχνες στις Βρυξέλλες είναι τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται για την αγορά έργων τέχνης. Σύμφωνα με τον Φρεντερίκ ντε Γκόλντσμιντ πλέον υπάρχουν περισσότεροι συλλέκτες στις Βρυξέλλες από ό,τι στο Βερολίνο. Αντίστοιχα η Ζόε Γκρέι υπογραμμίζει ότι και η χρηματοδότηση νέων καλλιτεχνών στις Βρυξέλλες είναι πιο ευνοϊκή σε αντίθεση με το Βερολίνο. «Λένε ότι στο Βερολίνο μπορείς να ζήσεις με λίγα χρήματα και να δημιουργείς έτσι έργα τέχνης, τα οποία όμως δεν μπορείς μετά να πουλήσεις», αναφέρει η Ζόε. Η ειδοποιός διαφορά με τις Βρυξέλλες είναι ότι πλέον μπορείς να βρεις εύκολα αγοραστές για τα έργα σου.

Αντρέα Ρένσμπεργκ / Δήμητρα Κυρανούδη