Γερμανικές εταιρίες αντιμέτωπες με την ιστορία

Η Dr. Oetker είναι γνωστή για τις πίτσες, τις κρέμες και τις ζύμες της και συγκαταλέγεται στις πιο διάσημες οικογενειακές επιχειρήσεις της Γερμανίας. Σχεδόν 70 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν διστάζει να δημοσιοποιήσει μία μελέτη για τις σχέσεις της με τους εθνικοσοσιαλιστές του Αδόλφου Χίτλερ. Το ίδιο είχαν πράξει παλαιότερα κι άλλες γερμανικές επιχειρήσεις.

Στη σχετική έρευνα για την Dr. Oetker συνεργάστηκε και ο ιστορικός του Πανεπιστημίου του Μονάχου, Γιούργκεν Φίνγκερ. Όπως λέει, ο μακροχρόνιος επικεφαλής της εταιρίας Ρούντολφ-Αουγκούστ Έτκερ δεν είχε μιλήσει ποτέ -μέχρι το θάνατό του το 2007- στα οκτώ παιδιά του για εκείνη την περίοδο. Ο γιος και διάδοχός του, Αουγκούστ Έτκερ, είχε όμως την ανάγκη να ρίξει φως στην ιστορία της επιχείρησης. Όπως επισημαίνει ο Γιούργκεν Φίνγκερ στο μικρόφωνο της DW, «ένα από σημαντικότερα στοιχεία που πιστεύω ότι μπορέσαμε να καταδείξουμε, είναι στον τρόπο που ο Έτκερ προετοιμάζεται για να αναλάβει τα ηνία της επιχείρησης και την πορεία της σταδιακής ενσωμάτωσής του στη Βέρμαχτ, τα Βάφεν SS και τελικά στο καθεστώς».

Στενές επαφές με τους ναζί

Γεγονός είναι ότι η ιστορία της Dr. Oetker έχει αρκετές «μαύρες σελίδες». Όπως και πολλοί άλλοι βιομήχανοι, έτσι και ο αλλοτινός επικεφαλής της εταιρίας, Ρίχαρντ Κασελόφσκι, καλλιεργούσε τις σχέσεις του με το ναζιστικό καθεστώς. Λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, ο Κασελόφσκι εντάχθηκε στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα (NSDAP), στο οποίο έκανε επανειλημμένα γενναιόδωρες χορηγίες. Την ίδια «ζέση» επέδειξε και ο γαμπρός και διάδοχος του Κασελόφκσι, Ρούντολφ-Αουγκούστ Έτκερ, ο οποίος επέτρεψε ακόμη και καταναγκαστική εργασία στην επιχείρησή του. Η διαπίστωση αυτή δεν εκπλήσσει τον ιστορικό Γιοάχιμ Σόλτισεκ, που επισημαίνει ότι καμία γερμανική επιχείρηση δεν ήταν «πραγματικά 'καθαρή' κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».

Όπως εξηγεί ο γερμανός ιστορικός, «όσο πιο πολύ απομακρύνεται η περίοδος του Γ΄ Ράιχ τόσο πιο εύκολη γίνεται η ενασχόληση με αυτήν. Υπάρχουν πολλές πρωτοποριακές μελέτες, όπως αυτή της Deutsche Bank από το 1995. H Deutsche Bank, την οποία μιμήθηκαν κι άλλες μεγάλες τράπεζες, δεν δίστασε να εκθέσει το παρελθόν της, το οποίο περιλάμβανε και σκοτεινά σημεία. Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς ποιες εταιρίες προχώρησαν σε ανάλογες κινήσεις. Πρόκειται κυρίως για ανώνυμες εταιρίες».

Υπό την πίεση της κοινής γνώμης

Σύμφωνα με τον Γιοάχιμ Σόλτισεκ, μετά το θάνατο των παλιών "αφεντικών" ανοίγει ο δρόμος για τη μελέτη του ιστορικού παρελθόντος πολλών επιχειρήσεων. Ήδη από τη δεκαετία του 1960, ορισμένες εταιρίες είχαν αρχίσει να δημοσιοποιούν την ιστορία τους με τη μορφή επετειακών χρονικών, αλλά πάντοτε τμηματικά και εξωραϊσμένα. Ο Γιούργκεν Φίνγκερ, πάντως, αποδίδει αυτή την τάση πολλών γερμανικών επιχειρήσεων και σε ένα πρόσθετο αίτιο: «Μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ, εντάθηκε η πίεση της κοινής γνώμης, καθώς άνθρωποι από την ανατολική Ευρώπη, οι οποίοι είχαν ενταχθεί σε καταναγκαστική εργασία, απευθύνθηκαν στις επιχειρήσεις απαιτώντας αποζημιώσεις».

Christian Ignatzi / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος