Γιατί αγαπάμε τόσο τα παραμύθια

Τα παραμύθια δεν βρίσκονται σε υποχώρηση όπως θα περίμενε ενδεχομένως κάποιος. Το αντίθετο συμβαίνει. Είναι περισσότερο αγαπητά όσο ποτέ. Ακόμα και έμμεσα ως πρότυπο για πολυάριθμα βιβλία, ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. «Η αγορά είναι γεμάτη παραμύθια σε διάφορες μορφές με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην μεγαλώνουν πια με τις ίδιες ιστορίες. Και έτσι χάνεται ένα κρίκος που μας συνδέει», λέει ο Γερμανός ερευνητής παραμυθιών Βόλφγκανγκ Μίντερ που βραβεύεται σήμερα με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Παραμυθιού.

Εδώ και 40 χρόνια ο Γερμανοαμερικανός Βόλφγκανγκ Μίντερ ασχολείται με τα παραμύθια και την επιρροή τους. Ασχολείται ωστόσο κυρίως με την διάδοση που γνωρίζουν γερμανικά παραμύθια σ΄ όλο τον κόσμο. «Τα γερμανικά παραμύθια έχουν παγκόσμια σημασία. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μην βρίσκεις σε κάποια μορφή τα παραμύθια των αδερφών Γκρίμ. Αν και τα παραμύθια προσαρμόζονται συχνά στα σημερινά δεδομένα ο πυρήνας τους παραμένει αναλλοίωτος. «Είναι ιδιαίτερα οι παλιές ιστορίες με τους μάγους και θετικό, διδακτικό τέλος, που είναι ιδιαίτερα αγαπητές. Εννοείται ότι σε αυτές εμπεριέχεται πάντα το στοιχείο του κακού. Το τέλος όμως είναι καλό, υπάρχει πάντα ένα είδος δικαιοσύνης», λέει ο Βόλφγκανγκ Μίντερ.

Ανθρώπινα προβλήματα αποδίδονται με συμβολικό τρόπο

Το στοιχείο του καλού και του κακού υπάρχει και σε σύγχρονα παραμύθια όπως ο αγαπητός Χάρι Πότερ. Είναι ακριβώς αυτό που συγκινεί τους ανθρώπους και τους κινεί να διαβάσουν ένα βιβλίο. Όμως τα παραμύθια προσφέρον πολύ περισσότερα. Περιέχουν αλήθειες για τους ανθρώπους που ξεπερνούν όρια χρονικά ή πολιτιστικά. «Τα παραμύθια μιλούν για θεμελιώδη ανθρώπινα προβλήματα με έναν ποιοτικό και συμβολικό τρόπο. Μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας μέσα στα παραμύθια ανεξάρτητα από όπου κι αν προερχόμαστε», λέει ο Γερμανοαμερικανός ερευνητής.

Ο Βόλφγκανγκ Μίντερ έχει πραγματοποιήσει 200 δημοσιεύσεις για τα παραμύθια, τους μύθους και τις παροιμίες. Στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Βερμόντ διδάσκει Γερμανική Φιλολογία και Λαογραφία. «Στο μάθημα θέλω να ανοίξω ένα δρόμο για κάθε έναν από τους φοιτητές μου έτσι ώστε να κατανοήσουν τα παραμύθια. Γιατί διαβάζουμε παραμύθια; Ποια συστήματα αξιών προβάλλουν;

Η μετριοφροσύνη του Γερμανοαμερικανού ερευνητή είναι αφοπλιστική. Μοιάζει σαν να μην είναι σίγουρος ότι αξίζει το Ευρωπαϊκό Βραβείο Παραμυθιού. Κι ας θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές παραμυθιών και παροιμιών.

Charlotte Hauswedell / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνη Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη