Διαμεσολάβηση-εξπρές για καταναλωτικές διαφορές

Η βασική ιδέα είναι ότι ο καταναλωτής που δεν έχει μείνει ικανοποιημένος από την αγορά του, θα μπορεί να προσφεύγει σε έναν ανεξάρτητο, εξωδικαστικό φορέα επίλυσης διαφορών, εξοικονομώντας χρόνο και χρήματα. Αυτό θα ισχύει για όλες τις διασυνοριακές, αλλά και τις ηλεκτρονικές αγορές. Ειδικά αυτό το τελευταίο αποτελεί καινοτομία, υποστηρίζει η ευρωβουλευτής Ρόζα Τουν από την Πολωνία, εκ των εισηγητών της νέας νομοθεσίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

«Φανταστείτε ότι ένας Έλληνας αγοράζει κάτι στην Πολωνία, αλλά το εμπόρευμα δεν είναι αυτό που ήθελε. Προφανώς ο πελάτης δεν μιλάει πολωνικά. Τί μπορεί να κάνει; Συμπληρώνει μία ηλεκτρονική φόρμα, αφήνει τα στοιχεία του και οι υπεύθυνοι θα αναλάβουν να μεταφράσουν την αναφορά, να τη μεταφέρουν στον αρμόδιο φορέα στη χώρα του πωλητή και να δώσουν απάντηση ή να προτείνουν λύση το αργότερο μέσα σε 90 μέρες, εντελώς δωρεάν» λέει η εισηγήτρια στην Deutsche Welle.

Αποκατάσταση καταναλωτικής εμπιστοσύνης

Μία αντίστοιχη δικαστική προσφυγή διασυνοριακού χαρακτήρα διαρκεί σήμερα κατά μέσο όρο ενάμιση χρόνο και έχει απαγορευτικό κόστος. Η προσφυγή σε ανεξάρτητο διαμεσολαβητή ή επιτροπή καταγγελιών θα είναι ταχύτερη και πιο οικονομική. Και το πιο σημαντικό: η δυνατότητα εξωδικαστικής προστασίας εδραιώνει την εμπιστοσύνη στο διασυνοριακό και ηλεκτρονικό εμπόριο, τονίζει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των σοσιαλδημοκρατών Έβελυν Γκέμπχαρντ:

«Ακούμε συχνά ότι ο κόσμος διστάζει να αγοράσει κάτι στο εξωτερικό ή στο ίντερνετ, γιατί δεν ξέρει πού να απευθυνθεί για νομική προστασία σε περίπτωση που δεν μείνει ικανοποιημένος από την αγορά. Για ένα προϊόν αξίας 40 ή 50 ευρώ δεν πηγαίνει στα δικαστήρια, γιατί το κόστος της προσφυγής είναι δυσανάλογα υψηλό. Μία εναλλακτική δυνατότητα επίλυσης διαφορών του δίνει μία λύση και αυτό είναι πολύ σημαντικό», επισημαίνει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής.

Η δυνατότητα εξωδικαστικής προσφυγής αναμένεται να λειτουργήσει από το 2015 και θα περιλαμβάνει όλες τις διασυνοριακές αγορές, ακόμα και εκείνες που κάνει κανείς στις διακοπές του. Σήμερα πάντως το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στις αγορές μέσω διαδικτύου, τονίζει η εισηγήτρια Ρόζα Τουν: «Όταν επισκέπτεστε ο ίδιος μία άλλη χώρα και αγοράζετε κάτι, έχετε εμπιστοσύνη στην επιλογή σας γιατί βλέπετε τον πωλητή, μιλάτε μαζί του, μπορείτε να δείτε ή να αγγίξετε το εμπόρευμα. Αυτά δεν γίνονται στο διαδίκτυο. Πέρσι στην Ευρώπη μόλις το 10% των online αγορών έγινε διασυνοριακά. Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης από τον καταναλωτή, αλλά και από τον πωλητή, που δεν έχει καμία εγγύηση ότι θα πληρωθεί».

Εξωδικαστική προστασία και για τους εμπόρους;

Η αρχική ιδέα να μπορεί να προσφύγει και ο έμπορος στην εξωδικαστική επίλυση δεν έγινε δεκτή, γιατί ο νομοθέτης έκρινε ότι πρόκειται κατ΄ αρχήν για οδηγία προστασίας του καταναλωτή. Όμως η προσφυγή του εμπόρου δεν απαγορεύεται, έστω και αν δεν προβλέπεται ρητώς. Τα κράτη-μέλη μπορούν, αν το επιθυμούν, να προσαρμόσουν την εθνική νομοθεσία τους, ώστε να δέχονται αιτήματα εξωδικαστικής συνδρομής και από τους εμπόρους.

Μία άλλη πρόταση που δεν έγινε δεκτή, είναι εκείνη που διατύπωσε στην Ολομέλεια ο Ιρλανδός ευρωβουλευτής Σιν Κέλυ: «Υπάρχει ένα σημείο που δεν εγκρίνω, αν και φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι διαφωνούν μαζί μου: προτείνω να καθιερώσουμε μία χρέωση συμμετοχής, έστω και πέντε ή δέκα ευρώ. Σε διαφορετική περίπτωση η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα είναι ακριβή και μπορεί να υπάρξει και κατάχρηση».

Τελικά, η νέα οδηγία προβλέπει δωρεάν συμμετοχή- ένα ακόμη κίνητρο για τον καταναλωτή, αλλά και τον πωλητή. Το αποτέλεσμα φαίνεται ότι είναι τόσο ικανοποιητικό, που εγκρίνεται ακόμα και από έναν ιδιαίτερα σκεπτικιστή ευρωβουλευτή, όπως ο Βρετανός συντηρητικός Τσαρλς Τάνοκ: «Έχω χάσει τον λογαριασμό για το πόσοι πολίτες από την εκλογική μου περιφέρεια στο Λονδίνο διαμαρτύρονται, γιατί έχουν κακή εμπειρία από τις αγορές προϊόντων στο εξωτερικό ή στο διαδίκτυο. Αυτή η νομοθεσία διορθώνει κάπως τα πράγματα. Ας ελπίσουμε ότι τόσο οι πολίτες, όσο και οι εμπορευόμενοι θα επωφεληθούν- με μέγιστη διαφάνεια και ελάχιστο κόστος» λέει ο Βρετανός ευρωβουλευτής.

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής