Διανοούμενοι μεταξύ παραίτησης και ελπίδας

Ο αραβοϊσραηλινός συγγραφέας και αρθρογράφος της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz Σαγέντ Κάσουα πήρε δραστικές αποφάσεις, εγκαταλείποντας πριν από δύο εβδομάδες το Ισραήλ για τις ΗΠΑ. Σημαντική αιτία για τη μετανάστευσή του ήταν ο αιματηρός πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Ακόμη βασικότερος λόγος για τη φυγή του ήταν όμως η ατμόσφαιρα μίσους στην πατρίδα του, το Ισραήλ, που τον αναγκάζει, όπως λέει, να εγκαταλείψει την ελπίδα ότι θα καταστεί εφικτή η συνύπαρξη Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Αυτό ήταν το όνειρο, για το οποίο αγωνιζόταν ο Κάσουα επί 25 χρόνια μέσα από τα γραπτά του. Όμως, «όταν νεαροί Εβραίοι βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας το θάνατο των Αράβων μόνο και μόνο επειδή είναι Άραβες, τότε έχω χάσει τη μικρή μου μάχη», έγραψε σε άρθρο του ο 39χρονος συγγραφέας.

Ο ίδιος είναι πεπεισμένος ότι ο σημερινός πόλεμος έχει βαθύτερες ρίζες στην κοινωνία συγκριτικά με εκείνους που προηγήθηκαν. Πολλοί θεωρούν ότι αιτία γι΄αυτό είναι η δολοφονία τριών νεαρών Εβραίων και ενός 16χρονου Παλαιστινίου που προηγήθηκαν της νέας σύρραξης. Η ατμόσφαιρα οξύνθηκε εξαιτίας αυτής της βαναυσότητας, υποστηρίζει ο ισραηλινός συγγραφέας Ασάφ Γκαβρόν, ο οποίος αισθάνεται «οδύνη, φόβο και απογοήτευση». Ορισμένοι δεν διστάζουν να εκφράσουν ανοιχτά την εναντίωσή τους στη βία του πολέμου. Η ισραηλινή σκηνοθέτρια Σίρα Γκέφεν, που είχε συμμετάσχει στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ιερουσαλήμ, ζήτησε μαζί με άλλους συναδέλφους της κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, καλώντας μάλιστα το κοινό να αποτίσει μαζί της φόρο τιμής στη μνήμη των νεκρών παιδιών της Γάζας.

Η κίνηση αυτή εξόργισε την ισραηλινή υπουργό Πολιτισμού Λίμορ Λίβνατ, η οποία σχολίασε μέσω του λογαριασμού της στο Facebook ότι «τέτοιοι άνθρωποι είναι ντροπή για το κράτος».

«Πρέπει να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο»

Ο παλαιστινιακός λαός βρίσκεται προ πολλού στο χείλος του γκρεμού, εκτιμά ο Τζορτζ Ιμπραήμ, ιδρυτής και διευθυντής του θεάτρου Αλ Κασάμπα στη Ραμάλα. Αυτό που συμβαίνει «είναι αβάσταχτο», λέει, επισημαίνοντας ότι σε καιρούς σαν αυτόν ο πολιτισμός περνά στο περιθώριο της παλαιστινιακής κοινωνίας. «Όλοι είναι γεμάτοι οργή και οδύνη», λέει και απευθύνει μία έκκληση: «Ο πολιτισμός και η δημιουργικότητα πρέπει να έχουν μια θέση. Είναι δύσκολο, αλλά διαφορετικά θα χαθούν τα πάντα».

Παρόμοιες σκέψεις κάνει και ο Μοχάμεντ Νταγιάνι. Ο πρώην καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αλ Κοντς της ανατολικής Ιερουσαλήμ ένιωσε στο πετσί του τη σκληρή αντιμετώπιση που επιφυλάσσει μία κοινωνία σε ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά. Επειδή εργαζόταν ιδιωτικά για ένα επιστημονικό πρότζεκτ με αντικείμενο τη συμφιλίωση των δύο λαών (σ.σ. Ισραηλινών και Παλαιστινίων), έγινε ανεπιθύμητος. Πολλοί τον θεώρησαν προδότη και του ζήτησαν να αποχωρήσει από το Πανεπιστήμιο. Πάντως, ο Νταγιάνι εξακολουθεί να πιστεύει ότι η ειρήνη είναι εφικτή. Όπως λέει, «πρέπει να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο, να συνομιλούμε».

Ulrike Schleicher / Άρης Καλτιριμτζής