Εικοτολογία για τη χρήση χημικών όπλων

Σύμπτωση ή συνειδητή πρόκληση; Μόλις πάτησαν το πόδι τους στη Συρία οι επιθεωρητές του ΟΗΕ για να ερευνήσουν τις καταγγελίες περί χρήσης χημικών όπλων, ομάδες της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν και νέα περιστατικά. Οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάνουν λόγο για περισσότερους από 1.300 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες μετά από επίθεση που σημειώθηκε κοντά στην πρωτεύουσα της χώρας. Αυτό αναφέρει τουλάχιστον σε επίσημη ανακοίνωσή του η «εθνική συμμαχία των συριακών επαναστατικών και αντιπολιτευόμενων δυνάμεων».

Τις πληροφορίες για επίθεση με χημικά επιβεβαίωσε μιλώντας προς τη DW o εκπρόσωπος της συμμαχίας Χισάμ Μάρβα: «Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας σκοτώθηκαν τουλάχιστον 800 άνθρωποι. Τουλάχιστον 1.000 άτομα τραυματίστηκαν». Τα όσα μετέδωσαν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου Ζορζ Σάμπρα: «Αυτή τη φορά η κυβέρνηση δεν ήθελε να εκφοβίσει τους ανθρώπους, αλλά να τους εξολοθρεύσει», είπε στην Κων/πολη σύμφωνα με το Reuters.

Από την πλευρά του το συριακό υπουργείο Εξωτερικών αντέκρουσε τις κατηγορίες. Η Δαμασκός υποστηρίζει ότι «αντιπολιτευόμενοι τρομοκράτες» ανησυχούν για τη συμφωνία μεταξύ της Συρίας και της διεθνούς κοινότητα που αφορά τη διερεύνηση των καταγγελιών για τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής. Το καθεστώς ισχυρίζεται ότι στόχος των εσφαλμένων πληροφοριών που μεταδόθηκαν είναι να αποδυναμώσουν την κυβέρνηση.

Συνειδητή παραβίαση της κόκκινης γραμμής;

Αυτό που προέχει τώρα είναι να περιμένουμε τα αποτελέσματα των ερευνών, σχολιάζει η Μάργκρετ Γιόχανσεν, ειδικός σε θέματα που αφορούν την Εγγύς Ανατολή από τον Ινστιτούτο για την Πολιτική Ασφαλείας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Άγνωστο παραμένει, σύμφωνα με την ίδια, ποιος πραγματοποίησε τις επιθέσεις. Εάν έγιναν όντως από το καθεστώς Άσαντ, τότε αυτό θα συνιστούσε εκ βάθρων αλλαγή της στρατηγικής του, όπως λέει: «Από τη σκοπιά του καθεστώτος δεν μπορώ να φανταστώ τι λόγο θα μπορούσαν να έχουν για να διατάξουν τη χρήση χημικών όπλων».

Πόσο μάλλον όταν οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν τη χρήση χημικών όπλων "κόκκινη γραμμή". Σε περίπτωση που το καθεστώς προχώρησε όντως σε αυτή την κίνηση θα πρέπει να αναμένει τη λήψη αυστηρότατων μέτρων εκ μέρους της Δύσης, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και η ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Δεδομένων των στρατιωτικών του δυνατοτήτων όμως, το καθεστώς δεν χρειάζεται να κάνει χρήση χημικών για πετύχει τους στόχους του, εκτιμά η ειδικός.

Στην ίδια διαπίστωση καταλήγει και ο Όλιβερ Τρένερτ από το think-tank της Ζυρίχης Center for Security Studies. Μπορεί το καθεστώς Άσαντ να διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα προγράμματα χημικών στον κόσμο, ωστόσο ο ίδιος δεν αντιλαμβάνεται για ποιόν λόγο θα μπορούσε ο Άσαντ να τα χρησιμοποιήσει. «Ειδικά στην παρούσα φάση όπου φαίνεται πως έχει πάλι το πάνω χέρι, δεν θα τον συνέφερε να φέρει το θέμα της χρήσης χημικών όπλων στην ημερήσια διάταξη».

Διαφορετικά βλέπει τα πράγματα ο Χισάμ Μάρβα από την αντιπολιτευόμενη Συριακή Συμμαχία που εκτιμά ότι η χρήση των χημικών έχει τους λόγους της. Το καθεστώς έχει ενδυναμώσει τη θέση του και με την επίθεση της Τετάρτης ήθελε να δείξει στον κόσμο ότι δεν το επηρεάζουν και δεν το φοβίζουν οι κόκκινες γραμμές, όπως λέει. «Στέλνει το μήνυμα ότι είναι διατεθειμένο να φτάσει στα άκρα και να σκοτώσει το συριακό πληθυσμό για να τερματίσει την επανάσταση».

Με στόχο την επέμβαση της Δύσης;

Ο Τζον Χαρτ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας χημικών και βιολογικών όπλων στο Ινστιτούτο Sipri της Στοκχόλμης εκτιμά ότι είναι πολύ νωρίς για να αντλήσει κανείς πολιτικά συμπεράσματα. Οι ανεπιβεβαίωτες μέχρι σήμερα πληροφορίες για τη χρήση χημικών όπλων θα πρέπει να αξιολογηθούν στα συμφραζόμενα της όλης σύγκρουσης, όπως λέει και προσθέτει: «Υπάρχουν δυο αντικρουόμενες εκτιμήσεις για τη χρήση χημικών. Η μια προέρχεται από την συριακή κυβέρνηση, η άλλη από τις δυνάμεις τις αντιπολίτευσης». Αμφότερες οι πλευρές ερμηνεύουν τα γεγονότα στη βάση των πολιτικών τους επιδιώξεων, όπως λέει.

Γι΄ αυτό το λόγο η Μάργκρετ Γιόχανσεν δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η επίθεση να εξυπηρετεί προπαγανδιστικούς σκοπούς: «Όλες εκείνες οι ομάδες που θέλουν να αναγκάσουν την στρατιωτική επέμβαση της Δύσης, θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να πραγματοποιήσουν μια τέτοια επίθεση εν είδει πρόκλησης. Δεν λέω ότι έγινε έτσι. Λέω απλά ότι σε τέτοιες συρράξεις, τέτοιες εκτιμήσεις δεν μπορούν να αποκλειστούν».

Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ πάντως είναι αναγκασμένοι να περιορίσουν τις έρευνές τους σε τρία σημεία που έχουν ήδη συμφωνηθεί. Οι περιοχές όπου φέρονται να έγιναν οι νέες επιθέσεις δεν συμπεριλαμβάνονται προς το παρόν σε αυτά.

Kersten Knipp / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου