Επαναφορά της θανατικής ποινής ζητά ο Ερντογάν

Ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πρόσφατα σε μία επίσκεψή του στην Ινδονησία, ερωτηθείς σχετικά, εάν η ποινή που επιβλήθηκε στον Νορβηγό ακροδεξιό Άντερς Μπρέιβικ ήταν «αρκετά επιεικής». «Πώς είναι δυνατόν ένας εγκληματίας, ο οποίος σκότωσε 77 ανθρώπους να καταδικάζεται σε 21 μόλις έτη κάθειρξης», διερωτήθηκε δημόσια ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, ενώ επεσήμανε πως κι άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ιαπωνία εξακολουθούν να εφαρμόζουν τη θανατική ποινή σε εξαιρετικά ειδεχθή εγκλήματα.

Κατά την επιστροφή του στην Άγκυρα, επανέφερε το ζήτημα στο προσκήνιο, ανοίγοντας ένα δημόσιο διάλογο γύρω από την επαναφορά ή μη της θανατικής ποινής στην Τουρκία, προκαλώντας σύγχυση και δυσφορία στους κόλπους της τουρκικής κυβέρνησης. Το ζήτημα επανέρχεται στην επικαιρότητα «θολώνοντας τα νερά», ιδιαίτερα δε μάλιστα μετά τις φιλοευρωπαϊκές δηλώσεις Ερντογάν τον Οκτώβριο στο Βερολίνο, στο πλαίσιο της συνάντησής του με τη γερμανίδα καγκελάριο. Εντούτοις ενδεχόμενη εκ νέου επιβολή θανατικών ποινών από τουρκικά δικαστήρια αναμένεται να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για την ενταξιακή πορεία της χώρας.

Σαθρή δικαιολογητική βάση

Οι θέσεις αυτές του Τούρκου πρωθυπουργoύ ήρθαν σαν κεραυνός εν αιθρία, ακόμη και για τους στενούς συνεργάτες του, οι οποίοι αμέσως έσπευσαν να τον δικαιολογήσουν. Ο υπ. Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου είπε πως πρόκειται μόνο για μια έκφραση αντίδρασης και αγανάκτησης απέναντι στην δικαστική αντιμετώπιση της πολύκροτης υπόθεσης Μπρέιβικ στη Νορβηγία. Μέλη του κόμματός του (ΑΚP) δήλωσαν πως πρόθεση του Ερντογάν ήταν να τραβήξει την προσοχή της ίδιας της ΕΕ ως προς την ποινική αντιμετώπιση αντίστοιχης βαρύτητας εγκλημάτων.

Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία κίνηση για κάποιο σχέδιο νόμου σχετικά με το θέμα της θανατικής ποινής. Άλλωστε όπως υπογράμμισε ο υπ. Δικαιοσύνης Σαντουλάχ Ερτζίν, η ίδια η κατάργηση της θανατικής ποινής στην Τουρκία το 2002 και η συνακόλουθη συνταγματική αναθεώρηση ήταν πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης Ερντογάν. Σημείωσε επίσης πως για την ώρα δεν ύπάρχει in concreto πρόταση για νέο νομοσχέδιο ή μία αναθεώρηση του τουρκικού συντάγματος που να περιλαμβάνει και την επαναφορά της θανατικής ποινής.

Τα βλέμματα στραμμένα στους συντηρητικούς ψηφοφόρους

Πού όμως αποβλέπει εν τέλει ο Τούρκος πρωθυπουργός; Πρόκειται απλώς για ένα λεκτικό πυροτέχνημα ή πίσω από αυτήν την φαινομενικά άστοχη κίνηση βρίσκονται άλλα πολιτικά κίνητρα; Σύμφωνα με τον Μεχμέτ Μπεκάρογλου, πρώην βουλευτή στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, η κίνηση αυτή στοχεύει ξεκάθαρα στον εντυπωσιασμό των εθνικιστών ψηφοφόρων ενόψει των επικείμενων προεδρικών εκλογών του 2014. Όπως όλα δείχουν ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν θα θέσει υποψηφιότητα ενώ το αποτέλεσμα αναμένεται να κριθεί από τον ευρύτερο συντηρητικό χώρο. Έτσι το επιχείρημα της θανατικής ποινής φαίνεται να ικανοποιεί το κρίσιμο αυτό κομμάτι Τούρκων εκλογέων.

Στην Τουρκία η συζήτηση γύρω από τη θανατική ποινή σχετίζεται κυρίως με την υπόθεση του Κούρδου ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θανατική ποινή το 1999. Με την κατάργησή της όμως το 2002, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Σύμφωνα με τουρκικούς εθνικιστικούς κύκλους, ο πρωθυπουργός θέλει τώρα, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένα, να ξανακερδίσει όλους εκείνους που είχε χάσει δέκα χρόνια πριν.

ThomasSeibert / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου