Η βία ενισχύει την αντιπολίτευση

Η άρνηση του ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς να υπογράψει το σύμφωνο πολιτικής και εμπορικής σύνδεσης της χώρας του με την Ε.Ε. συνεχίζει να προκαλεί κύμα βίαιων διαδηλώσεων στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας. Το πρωί της Δευτέρας εκατοντάδες διαδηλωτές μπλόκαραν τις εισόδους του πρωθυπουργικού μεγάρου στο Κίεβο, ζητώντας στην παραίτηση του πρωθυπουργού Νικολάι Αζαρόφ και του υπουργικού του συμβουλίου. Το περασμένο Σαββατόκύριακο, εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανοί ξεχύθηκαν στους δρόμους του Κιέβου, απαιτώντας την παραίτηση του ουκρανού προέδρου Γιανουκόβιτς και του έμπιστου συνεργάτη του και πρωθυπουργού Αζαρόφ και ζητώντας στροφή της χώρας τους προς τη Δύση και την ΕΕ.

Κι ενώ οι διαμαρτυρίες εξελίχθηκαν κατά κύριο λόγο ειρηνικά, δεν έλειψε η χρήση βίας εναντίον αντικυβερνητικών διαδηλωτών από πλευράς των αστυνομικών δυνάμεων. Σύμφωνα με το Associated Press, η βία κλιμακώθηκε επικίνδυνα, όταν διαδηλωτές επιχείρησαν να εισβάλουν στο γραφείο του προέδρου Γιανουκόβιτς την Κυριακή. Η αστυνομία τους απώθησε μετά από ώρες κάνοντας χρήση γκλομπς και δακρυγόνων.

Η βίαιη καταστολή εξάπτει τα πνεύματα εναντίον του προέδρου

Μετά τα περιστατικά βίαιης καταστολής από πλευράς των δυνάμεων ασφαλείας, πολλοί νέοι άνθρωποι κυκλοφορούν με ρόπαλα στους δρόμους του Κιέβου. «Υπάρχει μία εν δυνάμει επιθετικότητα και από τις δύο πλευρές» παρατηρεί ο Αντρέας Ούμλαντ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου. Οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές φέρονται μάλιστα να ριζοσπαστικοποιούνται, ειδικά μετά από αναφορές των ΜΜΕ ότι ένας τραυματίας από αστυνομική επιχείρηση εξέπνευσε στο νοσοκομείο. Γνώστες της ουκρανικής πραγματικότητας επισημαίνουν ότι η άσκηση αστυνομικής βίας εναντίον διαδηλωτών, σε τέτοια έκταση, είναι μάλλον ασυνήθιστο φαινόμενο για τη χώρα. «Η Ουκρανία δεν έχει ξαναζήσει ποτέ κάτι παρόμοιο» δήλωσε ο αντιπολιτευόμενος βουλευτής Αντρέι Σεβτσένκο στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). Όπως επισημαίνει, με τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς κατόρθωσε να εξάψει ακόμη περισσότερο τα πνεύματα των πολιτών εναντίον του.

Η απόφαση του Βίκτορ Γιανουκόβιτς να μην υπογράψει το σύμφωνο σύνδεσης με την ΕΕ ενδέχεται τελικά να του κοστίσει το αξίωμά του, εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Ούμλαντ, ο οποίος επισημαίνει: «Αν συνεχιστεί έτσι η κατάσταση θα υπάρξει κυβερνητική αλλαγή. (…) Σε τέτοια περίπτωση θα μπορούσε η αντιπολίτευση να σχηματίσει μία μεταβατική κυβέρνηση». Ο Γιανουκόβιτς αιτιολόγησε την απόφασή ως υπαναχώρηση στις πιέσεις της Ρωσίας. Η Μόσχα απείλησε το Κίεβο με επιβολή εμπορικών κυρώσεων σε περίπτωση που υπέγραφε το σύμφωνο σύνδεσης με την ΕΕ, η οποία θα εγκαινίαζε μία ζώνη ελευθέρου εμπορίου μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας. Η Μόσχα θα αυξήσει κι άλλο τις πιέσεις, εκτιμά ο γερμανός πρώην πρέσβης στην Ουκρανία, Ντίτμαρ Στούντεμαν. Επιπλέον, η αντιπολιτευόμενη πρώην πρωθυπουργός της χώρας, Γιούλια Τιμοσένκο, παραμένει στη φυλακή. Η απελευθέρωσή της ήταν ένας από τους βασικούς όρους των Βρυξελλών για την υπογραφή της συμφωνίας με την Ουκρανία. Ωστόσο, ούτε ο Γιανουκόβιτς ούτε η ελεγχόμενη από τον ίδιο κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι διατεθειμένοι να εκπληρώσουν αυτόν τον όρο.

Σκληρή κριτική από την ΕΕ

Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης (Batkiwschina, Udar και Swoboda) έχουν ενωθεί σε μία «ομάδα δράσης για την εθνική αντίσταση». Ο Κυρίλ Σάβιν, διευθυντής του πολιτικού ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στο Κίεβο -μιλώντας στο μικρόφωνο της DW- δίνει μία εικόνα του συσχετισμού δυνάμεων στην Ουκρανία: «Ο πραγματικός επικεφαλής της αντιπολίτευσης είναι ο Αρσίνι Γιάζενουκ από το κόμμα Batkiwschina, παρότι υπολείπεται στις δημοσκοπήσεις του κόμματος Udar. Ο πρόεδρος του τελευταίου, ο μποξέρ Βίταλι Κλίτσκο, δεν είναι επαρκώς παρών», εξαιτίας των επαγγελματικών υποχρεώσεών του στο εξωτερικό. Ωστόσο, ο Αντρέας Ούμλαντ θεωρεί ότι ο Κλίτσκο «θα μπορούσε να γίνει πρόεδρος» και εκτιμά ότι η αντιπολίτευση ενισχύθηκε ως συνέπεια της στενής της συνεργασίας από το 2012, όπως λέει. Ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας κάνε λόγο για συνθήκες πολιτικού χάους και θεωρεί ότι «η κυβέρνηση φαίνεται να έχει πανικοβληθεί».

Γεγονός είναι επίσης ότι ο ουκρανός πρόεδρος φαίνεται να χάνει τα ερείσματά του ακόμη και εντός του κόμματός του. Αν και ο ίδιος ο Γιανουκόβιτς ισχυρίστηκε ότι δεν διέταξε τις επιθέσεις των αστυνομικών δυνάμεων εναντίον διαδηλωτών, πολλοί βουλευτές εγκατέλειψαν το κόμμα του. Την ίδια στιγμή, σκληρή κριτική έρχεται και από πλευράς ΕΕ, η οποία ζητά εξηγήσεις από την πολιτική ηγεσία του Κιέβου: «Καταδικάζουμε απερίφραστα τη συμπεριφορά της αστυνομίας στο Κίεβο, η οποία χρησιμοποίησε υπερβολική βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών» δήλωσε η επίτροπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάθριν Άστον. Από την πλευρά του ο επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, Έλμαρ Μπροκ, μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία Deutschlandfunk, τάχθηκε υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία. Παράλληλα, ο χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής εξέφρασε την ελπίδα να λάβει ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς σοβαρά υπόψη του τις διαδηλώσεις και να ανοίξει το δρόμο προς την Ευρώπη.

AP, dpa, Christian Ignatzi, Roman Goncharenko, Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος