Η Γερμανία γιορτάζει τη Γιόκο Όνο

Η ογδοντάχρονη πλέον μούσα του Τζον Λένον επέλεξε να γιορτάσει τα γενέθλιά της στο Βερολίνο στη Volksbühne. «Δεν υπάρχει άλλο μέρος στον κόσμο που να της αρέσει περισσότερο από ό,τι το Βερολίνο» δήλωνε ο γιός της Σιν, ο οποίος μαζί με την μπάντα του έπαιξε για χάρη της μαμάς.

Δεν είναι, όμως, μόνο το Βερολίνο που τιμά τη Γιόκο Όνο. Το μουσείο μοντέρνας τέχνης Schirn στη Φρανκφούρτη της αφιερώνει τη μεγαλύτερη αναδρομική έκθεση που έχει γίνει ποτέ προς τιμήν της.

Η Γιαπωνέζα καλλιτέχνης υπήρξε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Θεωρούνταν πάντα το αναπόσπαστο έτερον ήμισυ του Τζον Λένον και η γυναίκα που διέλυσε τους Beatles. Ακόμα όμως και πριν τη σχέση της με τον Τζον Λένον υπήρξε γνωστή καλλιτέχνης του πρωτοποριακού κινήματος των Fluxus και τα εκφραστικά της μέσα δεν περιορίζονταν μόνο στα εικαστικά, αλλά και στη μουσική, την τέχνη, τη γλώσσα, και τη φιλοσοφία.

Η διάσημη, άσημη καλλιτέχνης

Ο Τζον Λένον ήδη το 1971 την χαρακτήρισε ως την πιο «διάσημη, άσημη καλλιτέχνιδα». Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να αναγνωριστεί το έργο της. Βραβεύθηκε πριν από τέσσερα χρόνια στην Μπιενάλε της Βενετίας με το Χρυσό Λιοντάρι για το σύνολο του έργου της ζωής της.

Το μουσείο Schirn στη Φρανκφούρτη της αφιερώνει τη μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή αναδρομική έκθεση στην Ευρώπη, συμπεριλαμβάνοντας 200 έργα, εγκαταστάσεις, ταινίες, φωτογραφίες, σχέδια. Για την επιμελήτρια της έκθεσης Ίνγκριτ Πφάιφερ ήταν δύσκολη η συλλογή των έργων, μιας και η τέχνη της Γιόκο Όνο ήταν περισσότερο διανοητική και λιγότερο αποτυπωμένη σε χειροπιαστά αντικείμενα.

Από τα πιο γνωστά «έργα» της είναι η περφόρμανς «Lightning Piece» του 1955, την οποία έχει επαναλάβει πάρα πολλές φορές. Η Γιόκο Όνο ανάβει ένα σπίρτο και περιμένει να καεί και να διαλυθεί. Μια μικρή σκέψη πάνω στην ζωή.

Θα υπάρξουν και άλλοι ευρωπαϊκοί σταθμοί

Της αρέσει να παίζει με τη φωτιά, το νερό, τον αέρα και τη γη. Γνωστή είναι και η εγκατάστασή της με μπουκαλάκια νερό, τα οποία φέρουν ετικέτες με τα ονόματα διασήμων. «Είσαι νερό, είμαι νερό, είμαστε όλοι νερό σε διαφορετικές αναλογίες» είναι το σχόλιό της.

Η Γιόκο Όνο θεωρεί τον θεατή μέρος του έργου τέχνης, παρόλα αυτά απαγορεύεται αυστηρώς ο θεατής να αγγίζει τα έργα. Στην έκθεση στο μουσείο Schirn υπάρχει και ένας ειδικός χώρος, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ακούσει τις μουσικές συνθέσεις της 80χρονης πλέον καλλιτέχνιδας. Η Γιόκο Όνο είχε πάντα θάρρος. Στο έργο της Cut Piece, το οποίο σώζεται μέσα από φιλμ και φωτογραφίες, επιτρέπει στο κοινό να κόψει κομμάτια από το φόρεμά της. Καθένας μπορούσε να κόψει ένα κομμάτι ή ακόμα και να το σκίσει τελείως. Η Γιόκο Όνο δεν πήρε ποτέ σοβαρά τον εαυτό της σαν καλλιτέχνιδα, αν και πολλά από αυτά που έχει να πει είναι εξαιρετικά σοβαρά.

Η έκθεση μετά τη Φρανκφούρτη θα παρουσιαστεί στη Δανία, στην Αυστρία και στην Ισπανία.

DPA / EPD/ Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής