Η ΕΕ πρέπει να ασκήσει κριτική στην Τουρκία

Tο σκηνικό ρήξης ανάμεσα στην τουρκική κυβέρνηση και την φιλοκουρδική αντιπολίτευση με αφορμή τα κουρδικά αιτήματα αυτονομίας, αλλά και η αναζωπύρωση της διένεξης με το PKK, θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη στις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας, όπου κατοικούν κατά πλειοψηφία κουρδικοί πληθυσμοί, εκτιμά ο Γιασάρ Αϊντίν, κοινωνιολόγος, ειδικός σε θέματα Τουρκίας, που διδάσκει στο γερμανικό Πανεπιστήμιο HafenCity στο Αμβούργο.

Σύμφωνα με τον τουρκικής καταγωγής κοινωνιολόγο, στόχος του τούρκου προέδρου Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι να επιλύσει το κουρδικό ζήτημα με τέτοιο τρόπο ώστε να «μείνει ανέπαφη» η ενιαία κρατική δομή της Τουρκίας. Όπως παρατηρεί ο Ερντογάν είναι εμφανώς αντίθετος σε κάθε είδους λύση που υπερβαίνει την παροχή πολιτιστικών ελευθεριών ή την ενίσχυση τοπικών διοικήσεων. Όπως επισημαίνει ο Γιασάρ Αϊντίν, «μπορεί να πει κανείς ότι ο Ερντογάν επιδιώκει κατά πρώτο λόγο τη διατήρηση της Τουρκίας στη σημερινή της δομή και στα τωρινά της σύνορα, αλλά και να μην επεκταθούν στην Τουρκία οι κουρδικές κινήσεις αυτονόμησης και απόσχισης που γίνονται στη Συρία. Αυτή είναι πραγματική αιτία της δράσης του Ερντογάν εναντίον του PKK».

Δύσκολο να βρεθεί λύση χωρίς το HDP

Την ίδια ώρα πολλοί παρατηρητές εκτιμούν ότι η εντατικοποίηση της επιθετικής δράσης της τουρκικής ηγεσίας σχετίζεται και με τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία σε ζητήματα όπως η καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους ή της προσφυγικής κρίσης, γεγονός που κατευνάζει πιθανές αντιρρήσεις και αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο. Όπως ομολογεί ο Γιασάρ Αϊντίν, «εξαιτίας της θέσης-κλειδί της χώρας για τον έλεγχο και τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης η ΕΕ και η Δύση δεν είναι σε θέση να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία. Το γεγονός αυτό δίνει στον Ερντογάν ελευθερία κινήσεων».

Ο Γιασάρ Αϊντίν τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να συμπαρασταθεί στην Τουρκία σε ό,τι αφορά ζητήματα ασφάλειας, εδαφικής κυριαρχίας και δημόσιας τάξης, ωστόσο θα πρέπει να ασκήσει και κριτική και να καταστήσει σαφές στην Άγκυρα ότι ο δυσανάλογος τρόπος επέμβασης των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αρχή του κράτους δικαίου.

Η στήριξη που παρείχε προ ημερών το φιλοκουρδικό κόμμα HDP διά στόματος του συμπροέδρου του Σελαχατίν Ντεμιρτάς στα κουρδικά αιτήματα για αυτονομία προκάλεσε την οξεία αντίδραση του τούρκου προέδρου Ερντογάν, που επέρριψε στο κόμμα προδοτική στάση εντείνοντας το σκηνικό ρήξης στην Τουρκία. Όπως επισήμανε ο Γιασάρ Αϊντίν, ο επικεφαλής του HDP φάνηκε να στηρίζει τη λογική της κατασκευής χαρακωμάτων αντίστασης στην Τουρκία από νεαρούς ριζοσπαστικοποιημένους κούρδους ή συμπαθούντες το PKK. Όπως είπε ο τουρκικής καταγωγής κοινωνιολόγος, «αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να περιμένει κανείς από ένα νόμιμο κόμμα. Το HDP συμπεριφέρθηκε σε αυτό το σημείο με έναν τρόπο που δεν θα περίμενε κανείς από ένα κόμμα που συγκέντρωσε 13% και 11% σε βουλευτικές εκλογές. Ίσως θα έπρεπε να είχε αντιδράσει διαφορετικά».

Παρά την κριτική για ορισμένους χειρισμούς του φιλοκουρδικού κόμματος πάντως ο Γιασάρ Αϊντίν τονίζει ότι προκειμένου να επιλυθεί το κουρδικό ζήτημα η Τουρκία χρειάζεται το HDP. «Χωρίς αυτό θα είναι δύσκολο να βρεθεί λύση», υπογράμμισε.

Ντιρκ-Όλιβερ Χέκμαν (dlf) / Άρης Καλτιριμτζής