Η Ευρώπη μετά την 11η Σεπτεμβρίου

Το δεύτερο σοκ ήρθε με τις επιθέσεις στη Μαδρίτη την 11η Μαρτίου του 2004 και στο Λονδίνο στις 7 Ιουλίου του 2005. Ήταν η πιστοποίηση ότι και η Ευρώπη είναι στόχος των τρομοκρατών. Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που συνεκλήθη εκτάκτως, αποφασίστηκε η στενότερη συνεργασία στον αντιτρομοκρατικό αγώνα. Πέρασαν όμως δυόμισι χρόνια χωρίς να υλοποιηθεί στην ουσία κανένα μέτρο. Με την τρομοκρατική επίθεση στη Μαδρίτη το Μάρτιο του 2004, αποδείχθηκε ότι η καθυστέρηση ήταν η λάθος στρατηγική. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ σημείωνε ότι «πρέπει να κάνουμε τα πάντα, ώστε να μπορούμε με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα να δρούμε προληπτικά, πέραν των εθνικών συνόρων, η πρόκληση είναι για όλη την Ευρώπη».

Μετά την επίθεση της Μαδρίτης η ΕΕ όρισε ειδικό συντονιστή, τον Γκις ντε Βρις, με στόχο να βελτιωθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χωρών μελών, και να ακολουθήσουν αυστηρότερα μέτρα, π.χ. για την ανακοπή της χρηματοδότησης των τρομοκρατών. «Έχουμε ψηφίσει νόμους κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Οι τρομοκράτες χρειάζονται χρήματα, που δεν πρέπει να αποκτήσουν. Απαιτείται διεθνής συνεργασία», επισημαίνει ο ντε Βρις.

Η βελτίωση της συνεργασίας ανάγεται σε ύψιστη προτεραιότητα,. Από το 1992 υπάρχει η ευρωπαϊκή αστυνομία EUROPOL, σε πρακτικό επίπεδο όμως υπολειτουργεί, λόγω απροθυμίας των εθνικών αρχών να διαβιβάσουν ευαίσθητες πληροφορίες. Αντίστοιχη δυσπραγία υπάρχει και στο δικαστικό τομέα, παρά την ύπαρξη της EUROJUST, που συντονίζει τις εισαγγελικές αρχές των χωρών μελών. Η ενιαιοποίηση του ποινικού δικαίου στο πλαίσιο της ΕΕ είναι έτσι κι αλλιώς πολύ δύσκολη υπόθεση και γίνεται ακόμα δυσκολότερη όταν επιχειρείται περιστολή των κατακτήσεων του κράτους δικαίου υπό την απειλή της τρομοκρατίας.

Μετά και την επίθεση στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005 η ΕΕ ανήγαγε την τρομοκρατία και πάλι σε πρώτη προτεραιότητα. Η EUROPOL απέκτησε το κοινό σύστημα TECS που συγκεντρώνει τα δεδομένα που έχουν οι χώρες μέλη στις τράπεζες πληροφοριών για ύποπτους τρομοκράτες. Στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών η συνεργασία έχει προχωρήσει τόσο μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών, όσο και ανάμεσα στις πέντε μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία και Ισπανία.

Ο συντονιστής ντε Βρις σημειώνει ότι «οι μυστικές υπηρεσίες δεν μπορούν να δημοσιεύουν στις εφημερίδες τις επιτυχίες τους. Δεν γίνεται γνωστό, όταν αποτρέπουν κάτι. Οι επιτυχίες δεν φαίνονται, αλλά είναι υπαρκτές». Όπως για παράδειγμα στις αρχές Σεπτεμβρίου αυτού του έτους όταν οι αρχές της Μεγάλης Βρετανίας συνέλαβαν σειρά υπόπτων που σχεδίαζαν επιθέσεις σε αεροσκάφη. Και αυτό κατόπιν συνεργασίας των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας με εκείνες άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Επιμέλεια: Γιώργος Παππάς