Η παραίτηση Γιατσενιούκ δεν είναι πανάκεια
Ο Αρσένι Γιατσενιούκ παρέμεινε για μεγάλο διάστημα γαντζωμένος στο αξίωμά του. Χθες ο ουκρανός πρωθυπουργός έλαβε επιτέλους την απόφαση να παραιτηθεί. Με αυτήν την κίνηση αποτρέπει τη συνέχιση της πολιτικής κρίσης που κρατά τους τελευταίους δύο μήνες την Ουκρανία με κομμένη την ανάσα μπλοκάροντας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Παρότι ο Γιατσενιούκ πέρασε τον σκόπελο της πρότασης μομφής στο κοινοβούλιο τον Φεβρουάριο, ο κυβερνητικός συνασπισμός υπέστη ρωγμές, η διακυβέρνηση της χώρας έγινε αδύνατη. Ο συνασπισμός αυτός των φιλοδυτικών κομμάτων του Γιατσενιούκ και του προέδρου Ποροσένκο αναλωνόταν σε ενδοκυβερνητικές τριβές.
Με την παραίτησή του ο Γιατσενιούκ προστατεύει την Ουκρανία από πρόωρες εκλογές, για τις οποίες είχε ήδη γίνει πολύς λόγος. Ωστόσο, αυτές απλά θα παρέτειναν την πολιτική αβεβαιότητα. Αυτό που χρειάζεται όμως τώρα η χώρα είναι όχι μόνο ο ταχύς σχηματισμός κυβέρνησης, αλλά και ένας κυβερνητικός συνασπισμός με αξιόπιστη βούληση για να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις. Τα κόμματα απώλεσαν μεγάλο μερίδιο εμπιστοσύνης με τους διαξιφισμούς τους τις τελευταίες εβδομάδες στο Κίεβο – τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων. Είναι καιρός να τερματιστεί αυτή η κατηφορική πορεία.
Να μπει τέλος στον πόλεμο χαρακωμάτων
Η παραίτηση Γιατσενιούκ ανοίγει μεν τον δρόμο για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, ωστόσο οι αντιπαλότητες ανάμεσα στα πολιτικά στρατόπεδα έχουν οξυνθεί ιδιαίτερα. Ως εκ τούτου μία νέα και κυρίως ικανή να αναλάβει δράση κυβέρνηση είναι εφικτή μόνο αν οι πολιτικοί τερματίσουν τις μάχες χαρακωμάτων. Μόνο έτσι θα έχει η Ουκρανία τη δύναμη να παραμείνει στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, τον οποίο εγκαινίασε παρά τις πολλές της αποτυχίες η κυβέρνηση που κρατούσε έως τώρα τα ηνία.
Ορισμένα αξιοσημείωτα μέτρα που λήφθηκαν κατά τη θητεία Γιατσενιούκ, για παράδειγμα στον τραπεζικό, τον ενεργειακό και τον χρηματοοικονομικό τομέα, δεν μπορούν ακόμη να αξιολογηθούν με ακρίβεια. Αυτό ισχύει ειδικά για τη νεότευκτη αρχή καταπολέμησης της διαφθοράς, η οποία μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της.
Ο Αρσένι Γιατσενιούκ καλείται όμως να αναλάβει την ευθύνη και για όλες εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που έχουν μείνει στάσιμες. Ακόμη εκκρεμούν αλλαγές σε κρίσιμους τομείς, όπως σε αυτόν της δικαιοσύνης. Όμως και οι σχεδιαζόμενες ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων δεν προχωρούν. Αυτό όμως που κυρίως απουσιάζει στη χώρα είναι η διαφάνεια. Οι ολιγάρχες εξακολουθούν να ασκούν την πολιτική επιρροή τους.
Παράπλευρο θύμα του προέδρου;
Σε αυτούς του ολιγάρχες συγκαταλέγεται και ο ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος παρά την ανάληψη του αξιώματός του δεν αποχωρίστηκε τις επιχειρήσεις του, ανάμεσα στις οποίες είναι και ένας τηλεοπτικός σταθμός. Μετά τη δημοσιοποίηση των λεγόμενων Panama Papers υπάρχουν υπόνοιες για ύποπτες συναλλαγές της σοκολατοβιομηχανίας Roshen του Πέτρο Ποροσένκο μέσω offshore εταιρειών. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί κάτι, το σκάνδαλο πλήττει την αξιοπιστία του ουκρανού προέδρου, ο οποίος είχε καλέσει τις προηγούμενες εβδομάδες επανειλημμένα τον Αρσένι Γιατσενιούκ να παραιτηθεί.
Επόμενος πρωθυπουργός αναμένεται να γίνει ο πρόεδρος της βουλής Βολοντίμιρ Χρόισμαν, ο οποίος επελέγη από το κόμμα του Πέτρο Ποροσένκο και είναι άνθρωπος της εμπιστοσύνης του προέδρου. Ως εκ τούτου δικαίως γεννώνται αμφιβολίες εάν με αυτόν τον τρόπο είναι εφικτή μια πολιτική επανεκκίνηση στην Ουκρανία. Ο Γιατσενιούκ θα είναι απλώς ένα παράπλευρο θύμα εάν δεν μπει επιτέλους φραγμός στην πολιτική επιρροή των ολιγαρχών στην Ουκρανία. Η χώρα δεν χρειάζεται μόνο επειγόντως μια κυβέρνηση ικανή να αναλάβει δράση και με σαφή προσανατολισμό στις μεταρρυθμίσεις. Και ο πρόεδρος Ποροσένκο καλείται τώρα να αποδείξει πόσο σοβαρά εννοεί τη μάχη κατά της οικογενειοκρατίας και της διαφθοράς. Έως τώρα έχει κάνει ελάχιστα.
Μπερντ Γιόχαν