Θεραπεία για την επικίνδυνη βορρελίωση από τσιμπούρια;

«Είμαστε στην ευχάριστη θέση να εξαλείψουμε τη νόσο του Lyme», δήλωσε ο Κιμ Λιούις, καθηγητής βιολογίας και διευθυντής του Κέντρου Αντιμικροβιακών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο Northeastern στη Βοστώνη. Ο λόγος για την αισιοδοξία είναι η ανακάλυψη μιας χημικής ουσίας που είναι θανατηφόρα για το βακτήριο που προκαλεί τη νόσο του Lyme, αλλά αβλαβής για τα ζώα. Τι είναι όμως η νόσος του Lyme;

Η νόσος του Lyme προκαλείται από ένα βακτήριο που ονομάζεται Borrelia burgdorferi και κρύβεται σε μικρά τρωκτικά όπως αρουραίους ή ποντίκια, αλλά και ελάφια. Τα τσιμπούρια λειτουργούν ως φορείς, που σημαίνει ότι μολύνονται μόλις ‘ολοκληρώσουν το γεύμα τους με αίμα’ και μεταφέρουν τα βακτήρια σε νέους ξενιστές όπως είναι οι άνθρωποι.

Τα συμπτώματα είναι διάφορα. Ένα από τα πιο κοινά σημάδια είναι η μια φλεγμονή στο δέρμα που σχηματίζεται σαν κύκλος γύρω από το δάγκωμα του τσιμπουριού, εξαπλώνεται σιγά-σιγά και μπορεί να φθάσει σε διάμετρο πολλών εκατοστών. Το σύμπτωμα εμφανίζεται στο 80 ή 90% των ασθενών.

Ωστόσο η νόσος του Lyme μπορεί να εμφανιστεί και διαφορετικά. Για παράδειγμα, τις πρώτες εβδομάδες μετά το δάγκωμα από το τσιμπούρι εμφανίζονται συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη όπως κόπωση, πόνος στις αρθρώσεις, μυϊκός πόνος, πυρετός ή νυχτερινές εφιδρώσεις. Ακόμη μπορεί να εμφανιστούν καρδιακές αρρυθμίες, πόνος στη σπονδυλική στήλη ή πόνος στα νεύρα.

Μην αφήνετε τα τσιμπούρια να σας πλησιάσουν

Η πρόληψη της νόσου του Lyme δεν είναι ακόμη δυνατή. Τα τσιμπήματα των τσιμπουριών πρέπει να αποφεύγονται. Όποιος βρίσκεται έξω σε λιβάδια και δάση πρέπει να καλύπτει με ρούχα το σώμα του και κυρίως τα πόδια. Ψηλές κάλτσες και παντελόνια επιβάλλονται ενώ καλύτερα είναι τα ανοιχτόχρωμα ρούχα γιατί πάνω τους τα τσιμπούρια είναι πιο ορατά. Τα σπρέι κατά των τσιμπουριών τα κρατούν για λίγο μακριά αλλά δεν είναι όλα αποτελεσματικά.  Στο σπίτι θα πρέπει να ελέγξετε προσεκτικά το σώμα σας για τσιμπούρια και να τα αφαιρέσετε αμέσως.

Στα αρχικά στάδια, η νόσος του Lyme μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά όπως η δοξυκυκλίνη. Εάν η νόσος του Lyme δεν αντιμετωπιστεί, γίνεται χρόνια και επανέρχεται. Συχνά είναι πολύ δύσκολο να διαγνωστεί γιατί τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από μήνες ή χρόνια και ‘μιμείται’ άλλες σοβαρές ασθένειες όπως η αρθρίτιδα, οπότε ο συσχετισμός με το τσιμπούρι είναι πια δύσκολος.

Εμβολιασμοί για τη νόσο του Lyme χρησιμοποιούνται σήμερα στην κτηνιατρική, σε σκύλους για παράδειγμα. Αλλά πρέπει να ανανεώνονται κάθε χρόνο. Καλά νέα όσον αφορά τον εμβολιασμό ανθρώπων κατά της βορρελίωσης ήρθαν μόλις τον Σεπτέμβριο του 2021. Οι δύο φαρμακευτικές εταιρείες Valnea και Pfizer δημοσίευσαν θετικά αποτελέσματα της φάσης ΙΙ.

Η δύναμη της υγρομυκίνης Α

Εν τω μεταξύ η ομάδα με επικεφαλής τον Κιμ Λιούις από το Πανεπιστήμιο Northeastern διαπίστωσε στο πλαίσιο της τελευταίας μελέτης ότι μια ένωση που ονομάζεται υγρομυκίνη Α είναι εντελώς ακίνδυνη για τα ζώα και ότι έχει μικρή επίδραση στα περισσότερα βακτήρια εκτός από τα βακτήρια σπειροχαίτες, όπως η Borrelia burgdorferii. Η υγρομυκίνη Α είναι ένας αντιμικροβιακός παράγοντας που βρίσκεται στο έδαφος. Το δραστικό συστατικό ανακαλύφθηκε αρχικά το 1953. Εκείνη την εποχή, ωστόσο, απορρίφθηκε ως αναποτελεσματική.

Σήμερα η ομάδα του Λιούις δοκίμασε την υγρομυκίνη Α για τη θεραπεία της νόσου του Lyme σε ποντίκια και διαπίστωσε ότι «είναι πολύ καλή για την εξάλειψη της νόσου». Μετά από πέντε μέρες θεραπείας με υγρομυκίνη Α, η λοίμωξη θεραπεύτηκε όπως συνέβη και με την ομάδα που έλαβε το αντιβιοτικό κεφτριαξόνη. Η υγρομυκίνη Α έχει όμως το πλεονέκτημα ότι δρα πολύ στοχευμένα κατά της Borrelia burgdorferi, ενώ η κεφτριαξόνη δρα ενάντια σε πολλά διαφορετικά βακτήρια, τα οποία με τη σειρά τους ενισχύουν την αντίσταση.

Οι ερευνητές έχουν ήδη χορηγήσει σχετική άδεια στην Flightpath, μια εταιρεία βιοτεχνολογίας που ειδικεύεται στη νόσο του Lyme. Η ομάδα του Λιούις έχει επίσης δείξει ότι η παροχή τροφής σε ποντίκια με δόλωμα εμποτισμένο με υγρομυκίνη μπορεί να εξαλείψει τις μολύνσεις Borrelia burgdorferi. Θεωρητικά, η τοποθέτηση τέτοιου δολώματος θα μπορούσε να εξαλείψει τη νόσο του Lyme σε ολόκληρες περιοχές ή ακόμα και σε ολόκληρες χώρες. Εκατομμύρια άνθρωποι πάντως σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από τις πολύ σοβαρές συνέπειες της χρόνιας βορρελίωσης. 

Χάνα Φουξ

Επεμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου