Κάρολος Δαρβίνος και η "δολοφονία του ανθρώπινου πολιτισμού"

Ο Κάρολος Δαρβίνος γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου του 1809. Ήταν ο 6ος γιος ενός εύπορου γιατρού και σπούδασε στο Εδιμβούργο Θεολογία και Βιολογία.

Χαρακτηριστικά του ήταν η αγάπη προς τη φύση, την ιππασία και το κυνήγι, αλλά και η συλλεκτική του μανία. Μάζευε πέτρες, φυτά, απολιθώματα, όστρακα κλπ. από πολύ νεαρή ηλικία.

Στα 22 του χρόνια, επηρεασμένος από τα ημερολόγια του Αλεξάντερ φον Χούμπολτ, σχεδίαζε να επισκεφθεί τα νησιά Μαδέρα για να μελετήσει τη φυσική τους ιστορία.

Το 1831 δέχθηκε την πρόταση να πάρει τη θέση ‘βοηθού’ του κυβερνήτη στο πολεμικό πλοίο Beagle, το οποίο είχε ως σκοπό την χαρτογράφηση των ακτών της Νότιας Αμερικής.

Ο Δαρβίνος ενθουσιάστηκε από την ποικιλία της φύσης στην Νότια Αμερική και μάζεψε μετά μανίας φυτά, έντομα, απολιθώματα ζώων, σκαραβαίους και πουλιά.

Εκεί για πρώτη φορά γράφει στα ημερολόγιά του πως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «τα είδη δεν μένουν αμετάβλητα, αλλά αλλάζουν». Στην αμέσως επόμενη πρόταση υπογραμμίζει όμως πως μια τέτοια σκέψη ή θεωρία θα ήταν «κάτι σαν δολοφονία».

Ο Γερμανός βιολόγος Έρνστ Πέτερ Φίσερ, καθηγητής της ιστορίας των επιστημών, επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση:

«Ναι, ήταν δολοφονία. Επρόκειτο για τη δολοφονία της μέχρι τότε ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού. Διότι η θεωρία αυτή εξοντώνει σχεδόν όλες τις παλιές σκέψεις, τις παλιές θεωρίες. Η θεωρία του Δαρβίνου ήταν ριζοσπαστική αλλά και ολοκληρωμένη. Εκεί στη Ν. Αμερική διαπίστωσε πώς πρέπει να αναμορφώσει τις ιδέες του και να διατυπώσει ποια είναι η πραγματικότητα, που ονομάζουμε φύση ή κόσμο.»

Επανάσταση στη βιολογία: ‘Η Καταγωγή των Ειδών’

Το 1859 δημοσίευσε επιτέλους σε 1250 αντίτυπα το αποτέλεσμα του πενταετούς εξερευνητικού ταξιδιού και της μελέτης του στην Ν. Αμερική: ‘Η Καταγωγή των Ειδών’ προκάλεσε ενθουσιασμό και θριαμβευτικά σχόλια αλλά και οργή, αποστροφή και διενέξεις. Η εκκλησία κατηγόρησε τον Δαρβίνο για αιρετικό και άθεο.

Και μόνον το γεγονός ότι ο Δαρβίνος στο πρώτο του αυτό έργο έκανε τη δειλή, αλλά σαφέστατη διαπίστωση πως «έτσι θα ριχθεί φως στην καταγωγή και στην ιστορία του ανθρώπου», συνιστούσε τότε στη βικτωριανή Αγγλία αλλά και σε όλη την Ευρώπη ‘θανάσιμο αμάρτημα’ για την επίσημη εκκλησία και το ποίμνιο.

Σήμερα, 200 χρόνια μετά, οι επιστήμες επιβεβαιώνουν συνεχώς τις υποθέσεις του και τη θεωρία του υποστηρίζει ο Γερμανός καθηγητής Έρνστ – Πέτερ Φίσερ:

«Ο Δαρβίνος είναι και σήμερα καταπληκτικός, όπως και τότε. Η σκέψη του Δαρβίνου να αναζητούμε συνεχώς το γιατί στην ποικιλότητα των ειδών συνιστά ακόμη πρόκληση. Εκτιμώ μάλιστα ότι το καθήκον αυτό δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί για κανέναν από τους επιστήμονες που ασχολούνται με την εξελικτική πορεία των ειδών ούτε στο μέλλον. Σε κάθε ουρά καμηλοπάρδαλης, κάθε φτερό από οποιοδήποτε πτηνό, σε κάθε μύτη ή αυτί οποιουδήποτε ζώου ή και οποιουδήποτε ανθρώπου μπορεί ο καθένας μας να παρακολουθήσει τη θεωρία του Δαρβίνου.»

Η θεωρία του Δαρβίνου στηρίχθηκε στο νόμο της φυσικής επιλογής, σύμφωνα με τον οποίο όλα τα έμβια όντα που προσαρμόζονται άριστα στο περιβάλλον τους είναι και εκείνα που διαιωνίζουν με επιτυχία το είδος τους. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε την ίδια εποχή και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας, γι’ αυτό και παρουσίασαν μαζί τη θεωρία της φυσικής επιλογής.

Η θεωρία αυτή συνιστά ακόμη και σήμερα εργαλείο κατανόησης της εξελικτικής διαδικασίας των ειδών.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Δαρβίνος επικέντρωσε τις έρευνές του στην εξέλιξη του ανθρώπου και κυρίως τη συνέκρινε με εκείνη των ζώων. Έθεσε έτσι τις βάσεις για την εξελικτική ψυχολογία.

Πέθανε το 1882 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη στο Αββαείο του Γουενστμίστερ.