Καρδιοπάθειες: η πρόληψη σώζει

Οι καρδιοπάθειες παραμένουν η πιο συχνή αιτία θανάτου στη Γερμανία, επισημαίνει η έκθεση του γερμανικού ιδρύματος καρδιολογίας (Deutsche Herzstiftung) για το 2015. Κάθε χρόνο, 338.000 άνθρωποι «προδίδονται» από την καρδιά τους. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός στις μεγαλύτερες ηλικίες. Όπως εξηγεί ο καρδιολόγος Τόμας Μάινερτς, επικεφαλής του ιδρύματος, «κατά κανόνα οι καρδιοπάθειες δεν καταπολεμώνται εντελώς, αλλά μετριάζεται και βελτιώνεται συνεχώς η επίδρασή τους στον οργανισμό. Με άλλα λόγια, η επιδίωξη των ιατρών είναι να παραταθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η ζωή του ασθενούς, ει δυνατόν και μέχρι την ηλικία του θανάτου από φυσιολογικά αίτια».

Κάθε χρόνο το ίδρυμα δημοσιεύει μία έκθεση για την εξέλιξη των καρδιοπαθειών, σε συνεργασία με τις γερμανικές επιστημονικές εταιρείες για την καρδιολογία, την καρδιοχειρουργική, αλλά και την παιδο-καρδιολογία. Η έκθεση καταγράφει τα ποσοστά συχνότητας και θνησιμότητας συγκεκριμένων παθήσεων, με στόχο να εντοπιστούν όσο γίνεται πιο νωρίς ελλείψεις και αδυναμίες στο σύστημα υγείας και στην παροχή ιατρικής περίθαλψης. Σύμφωνα με την έρευνα, οι 338.000 θάνατοι ετησίως δεν οφείλονται μόνο σε εμφράγματα, αλλά και σε ποικίλες αρρυθμίες.

Καλύτερη πρόληψη, λιγότερα εμφράγματα

Υπάρχουν όμως και κάποιες ευχάριστες ειδήσεις: το 2013 είχαν καταγραφεί 52.044 εμφράγματα έναντι 85.625 το 1990 (μείωση 17,2%). Ο ιατρός Τόμας Μάινερτς επισημαίνει ότι πολλές παθήσεις μπορούν να αποφευχθούν με κατάλληλη ενημέρωση και πρόληψη: «Η συμβουλή μου προς τους ασθενείς και τις οικογένειές τους είναι να ενημερώνονται, και όχι μόνο μέσω λιντερνετ. Στο ίντερνετ θα βρεις τα πάντα, αλλά ο ενδιαφερόμενος εύκολα μπορεί να μπερδευτεί, γιατί οι πληροφορίες είναι συγκεκχυμένες και είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις το ουσιώδες» λέει ο ίδιος. Παραδέχεται όμως ότι «και οι ίδιοι οι γιατροί πρέπει να εκπαιδευθούν καλύτερα, ώστε να μπορούν να μεταδώσουν τη γνώση τους όπως πρέπει». Ιδιαίτερα σημαντική θεωρεί ο Μάινερτς την κατάλληλη πρόληψη στα παιδιά. «Από νωρίς τα παιδιά πρέπει να συνηθίζουν στην υγιεινή διατροφή και την άσκηση, να μην κάθονται συνεχώς μπροστά στον υπολογιστή», επισημαίνει.

Η λανθασμένη διατροφή και η ακινησία παραμένουν οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου. Στη Γερμανία το ποσοστό παχυσαρκίας του πληθυσμού κυμαίνεται και φέτος σε σταθερά επίπεδα, δηλαδή στο 30%. Το κάπνισμα έχει κάπως περιοριστεί, αλλά όχι επαρκώς, υποστηρίζει ο γερμανός καρδιολόγος, ο οποίος προβάλλει την Αγγλία ως παράδειγμα: «Στην Αγγλία απαγορεύεται δια νόμου να καπνίζει ο οδηγός όταν υπάρχουν παιδιά στο πίσω κάθισμα. Θα μποούσαμε να το καθιερώσουμε και στη Γερμανία», επισημαίνει. Αξιοσημείωτη πτυχή της έκθεσης είναι και η διαπίστωση, ότι σε συγκεκριμένες παθήσεις, όπως η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, τα θανατηφόρα κρούσματα στις γυναίκες είναι περισσότερα απ΄ότι στους άνδρες. Ο λόγος είναι ότι μέχρι την εμμηνόπαυση οι γυναίκες διαθέτουν, λόγω των οιστρογόνων, σχετικά καλή προστασία απέναντι στην αρτηριοσκλήρωση ή ένα πιθανό έμφραγμα, η οποία όμως εκλείπει στη συνέχεια. Επιπλέον, υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα ως προς τις πιθανές παρενέργειες ορισμένων φαρμάκων, ενώ παίζουν ρόλο και ψυχολογικοί παράγοντες».

Διαφορές Ανατολής-Δύσης

Για μία ακόμη χρονιά, τα ποσοστά θνησιμότητας ανά περιοχή διαφέρουν σημαντικά. Την τραγική πρωτιά κατέχει το κρατίδιο Σαξονία-Άνχαλτ στην ανατολική Γερμανία με 99 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, ενώ οι λιγότεροι θάνατοι καταγράφονται στο παραθαλάσσιο κρατίδιο του Σλέσβιγκ-Χόλσταιν, μόλις 43 ανά 100.000 κατοίκους. Σύμφωνα με τον Τόμας Μάινερτς ο λόγος είναι ότι «στην ανατολική Γερμανία οι κοινωνικοοικοομικοί παράγοντες διαφέρουν: ο κόσμος καπνίζει περισσότερο, προσέχει λιγότερο την υγεία του, παίρνει περισσότερα φάρμακα, αλλά και ο διαβήτης είναι πιο διαδεδομένος».

Θετική εξέλιξη χαρακτηρίζει ο Μάιναρτς τα στοιχεία που αφορούν την παιδική ηλικία. Τα τελευταία είκοσι χρόνια ο αριθμός των νεογνών που χάνουν τη ζωή τους από καρδιοπάθειες συνεχώς μειώνεται. Η παροχή ιατρικής περίθαλψης σε αυτά τα παιδιά συνεχώς βελτιώνεται. Υπάρχουν βέβαια και συγκεκριμένες γενετικές ανωμαλίες, που δεν επιδέχονται θεραπεία και το μόνο που μπορεί να κάνει ο γιατρός είναι να αμβλύνει τα συμπτώματα. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να δοθεί βάρος στην πρόληψη κατά την παιδική ηλικία, τονίζει ο γερμανός καρδιολόγος. «Για τους μεγάλους ανθρώπους πολλές φορές είναι αργά για να αλλάξουν τρόπο ζωής, κάποιοι δεν το κάνουν παρά μόνο μετά το πρώτο έμφραγμα. Αλλά με τα παιδιά και τους νέους, τα πράγματα ειναι διαφορετικά. Μπορείς να τους μάθεις πολλά πράγματα και θα πρέπει και το σύστημα υγείας να εστιάσει σε αυτήν την προσπάθεια» λέει ο Τόμας Μάιναρτς.

Γκούντρουν Χάιζε / Γιάννης Παπαδημητρίου