Κοιτώντας πίσω από την κοινοτοπία

Πώς αντιδρά μία Κινέζα στη θέα ενός μικρού διακοσμητικού ομοιώματος νάνου, που εκτίθεται στο Today Art Museum του Πεκίνου; Η 50χρονη Γε Φανγκ γελά κοροϊδευτικά και διερωτάται αν πρόκειται για τον Άγιο Βασίλη. Όπως σχολιάζει, «μοιάζει να προέρχεται από κάποια ψυχρή περιοχή, όπου μία λάμπα λαδιού ανάβει τις νύχτες του χειμώνα. Μου δίνει το αίσθημα της ψυχρότητας επειδή και η Γερμανία είναι πολύ κρύα».

Η Γε Φανγκ μένει έκπληκτη όταν διαβάζει ότι περίπου 25 εκ. μικροί νάνοι διακοσμούν τους κήπους των Γερμανών. Ξεκινώντας ως μυθική φιγούρα των βόρειων λαών, έφτασε να αποτελεί σήμερα μαζικό φαινόμενο στους γερμανικούς κήπους. Η έκθεση Invisible Things (αόρατα πράγματα) συνδυάζει ένα γερμανικό με ένα κινεζικό κομμάτι, παρουσιάζοντας αντικείμενα της καθημερινότητας των δύο χωρών. «Για παράδειγμα, μία διακοσμητική μπάλα για το χριστουγεννιάτικο δέντρο», λέει ένας εκ των επιμελητών της έκθεσης. Όπως εξηγεί ο Μάρτιν Ρέντελ, καθηγητής ντιζάιν στην Ανώτατη Σχολή της Κολωνίας (Rheinische Fachhochschule Köln), «τις κρεμάμε στο δέντρο τα Χριστούγεννα και χαιρόμαστε που λάμπουν, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά γιατί το κάνουμε. Ορισμένα πράγματα έχουν γίνει αυτονόητα, αλλά ταυτόχρονα προδίδουν και κάτι για εμάς».

To «ξένο» έρχεται πιο κοντά

Το θέμα της έκθεσης είναι η κοινοτοπία και αυτό που ενδιαφέρει τους συντελεστές είναι τι κρύβεται πίσω από αυτήν. Στο αφιερωμένο στην Κίνα κομμάτι της έκθεσης τα βλέμματα πέφτουν σε έναν τεράστιο σωρό από μπρικέτες κάρβουνου. Η Γε Φανγκ δηλώνει εντυπωσιασμένη από το θέαμα. Όπως λέει, «όταν ήμουν μικρή στην Ταϊβάν χρησιμοποιούσαμε και κάρβουνο για να κρατήσουμε αναμμένη τη σόμπα όλη τη νύχτα. Αυτό με συγκινεί». Λίγο πιο πέρα εκτίθεται ένα κόκκινο εσώρουχο. Η κινέζα επισκέπτρια εξηγεί ότι «το κόκκινο είναι το χρώμα της τύχης. Άνθρωποι που πιστεύουν στο φενγκ σούι ή είναι θρησκευόμενοι, θεωρούν ότι πρέπει να φοράνε κάθε μέρα κάτι κόκκινο. Οι Κινέζοι πιστεύουν ότι το κόκκινο τους κρατά ασφαλείς».

Ο στόχος της έκθεσης να διηγηθεί τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από συνηθισμένα αντικείμενα της καθημερινότητας στην Κίνα και τη Γερμανία πετυχαίνει ως ένα βαθμό. Μέσα από ένα είδος πολιτισμικής βιογραφίας των πραγμάτων, το «ξένο» γίνεται πιο οικείο. Ο εκάστοτε παρατηρητής κάνει συσχετισμούς, συγκρίνει και εισχωρεί με τη σκέψη του σε μία ξένη καθημερινότητα.

Axel Dorloff / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου