Μάχη κατά του καθημερινού ρατσισμού

H ΕΕ ξεκίνησε το 2003 καμπάνια για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε φαινόμενα καθημερινού ρατσισμού. Επιπρόσθετα στόχος της προσπάθειας είναι η ενημέρωση των πολιτών για το νομικό πλαίσιο που ισχύει στην ΕΕ. Στο πλαίσιο της καμπάνιας θεσπίστηκε και το Δημοσιογραφικό Βραβείο κατά των διακρίσεων, με το οποίο τιμήθηκαν φέτος δύο Ολλανδοί δημοσιογράφοι.

Ο Σάντερ Ντόνκερς και ο Χάρμ Μποτιέ τιμήθηκαν για το άρθρο τους στο περιοδικό «Vrij Nederland» με τον τίτλο «θύμα διακρίσεων – τελεία και παύλα». Θέμα τους ήταν οι διακρίσεις που υφίστανται οι νεαροί μουσουλμάνοι στην αναζήτηση εργασίας στην Ολλανδία. «Έχω μιλήσει με Μαροκινούς που περιμένουν τρία και τέσσερα χρόνια για μια δουλειά», λέει ο Χάρμ Μποτιέ. «Καθίσαμε μαζί και πιάσαμε το τηλέφωνο: «Ζητώ εργασία, το όνομά μου είναι Αχμέτ». Η απάντηση ήταν, «καμιά πιθανότητα». Μετά πήραμε τον ίδιο αριθμό και δηλώσαμε: «Το όνομά μου είναι Πάουλ βαν Φλίετ», ένα πολύ συνηθισμένο ολλανδικό όνομα. Και η απάντηση: «Ουδέν πρόβλημα! Περάστε από τα γραφεία μας»!

Μέσα από τέτοια και άλλα παραδείγματα φαίνεται πόσο ανησυχητική είναι η κατάσταση στην αγορά εργασίας της Ολλανδίας, η οποία για καιρό θεωρούνταν πολύ φιλελεύθερη. Ο Σάντερ Ντόκερς περιγράφει τις «θλιβερές περιπτώσεις» που έζησε, μιλώντας με τους Μαροκινούς που δουλεύουν σε τηλεφωνικά κέντρα. «Δεν έλεγαν στο τηλέφωνο το πραγματικό τους όνομα, Αχμέτ ή Χακίμ, γιατί δεν μπορούσαν να πουλήσουν τα προϊόντα τους, αλλά τα άλλαζαν σε Γιάν, Πάουλ ή άλλα ολλανδικά ονόματα».

Το άρθρο των δύο Ολλανδών ήταν ένα από τα 600 άρθρα και φωτογραφίες του 2005 που διεκδίκησαν φέτος το βραβείο. Κατ΄ αρχήν ανακηρύχθηκαν οι εθνικοί νικητές και στη συνέχεια ο πανευρωπαϊκός νικητής. Ο επίτροπος απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων Vladimir Spidla τονίζει τον ιδιαίτερο ρόλο των δημοσιογράφων στη μάχη κατά του ρατσισμού. «Χωρίς δημοσιογράφους δεν γίνεται τίποτα», σημειώνει ο επίτροπος. Διότι «δεν πρόκειται για ένα τεχνικό πρόβλημα νομικής μόνον υφής, αλλά για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Και χωρίς πραγματική δημοσιογραφία δεν διαμορφώνεται η κοινή γνώμη, δεν μπορείς να ενημερώσεις αποτελεσματικά και να αναδείξεις ηθικές αξίες».

Και αυτό είναι το «μείζον», όπως επισημαίνει η Άλις Μίλσταϊν από το γραφείο δημοσίων σχέσεων του Βερολίνου που υλοποιεί την καμπάνια της ΕΕ. Οι διακρίσεις και ο ρατσισμός «αρχίζουν από πολύ απλά πράγματα», π.χ. την έλλειψη πρόσβασης σε κτίρια για αναπηρικά καροτσάκια. Οι διακρίσεις, λέει η κ. Μίλσταϊν, «δεν ασκούνται μόνο από πρόθεση», αλλά πολλές φορές «από άγνοια». Αλλά και σ΄ αυτή την περίπτωση δεν παύουν να είναι διακρίσεις.