Μείωση των μεγάλων κομματικών δωρεών

Το γερμανικό κοινοβούλιο δημοσίευσε στην αρχή της νέας χρονιάς τον κατάλογο των μεγάλων δωρεών που χορηγήθηκαν στα γερμανικά κόμματα. Ως μεγάλες δωρεές ορίζονται στη Γερμανία ποσά που υπερβαίνουν τα 50.000 ευρώ. To συμπέρασμα είναι ότι αυτές εμφανίζονται μειωμένες κατά ένα τρίτο σε σχέση με το 2011 φτάνοντας συνολικά τα 1,31 εκ. ευρώ.

Συνηθέστεροι χρηματοδότες των κομμάτων είναι μεγάλες εταιρίες και επιχειρηματικές ενώσεις. Όπως παρατηρεί ο Όσκαρ Νιντερμάιερ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (FU), οι μεγάλες δωρεές εισπράττονται κατά κανόνα από τα κόμματα, των οποίων το πρόγραμμα είναι πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου ο σχετικός απολογισμός των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων το 2012 εμφανίζεται πενιχρός.

Περισσότερα μικρότερα ποσά

Πιθανός παράγοντας που συνέβαλε στη μείωση των μεγάλων κομματικών δωρεών είναι εκτός από την οικονομική κρίση και η αυξανόμενη ανησυχία των μεγάλων εταιριών για τη φήμη τους, εκτιμά ο Ιβ Βενεντέι. Ο εκπρόσωπος τύπου του δικτύου ακτιβιστών «Campact» υπογραμμίζει: «Εξαιτίας της ανισοκατανομής των εισοδημάτων συντρέχει μεγάλος κίνδυνος πολύ πλούσιοι ιδιώτες ή ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι να προσπαθήσουν να αυξήσουν με αυτόν τον τρόπο την επιρροή τους. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ανώτατο όριο. Θα έπρεπε να απαγορευθούν οι κομματικές δωρεές άνω των 50.000 ευρώ».

Ο Όσκαρ Νιντερμάιερ σημειώνει, πάντως, ότι μετά το σκάνδαλο των μαύρων ταμείων της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) στα τέλη της δεκαετίας του 1990, δεν μπορεί να σκεφθεί άλλη περίπτωση κατά την οποία είναι δικαστικά αποδεδειγμένο ότι η δωρεά μίας επιχείρησης προς ένα κόμμα επέφερε ξεκάθαρες πολιτικές εξελίξεις. Ωστόσο, όπως ο ίδιος σημειώνει, πολλές επιχειρήσεις σήμερα επιλέγουν να εμβάζουν μικρότερα ποσά στα κομματικά ταμεία, τα οποία δημοσιοποιούνται αρκετό καιρό μετά τη διάθεσή τους, μερικές φορές και καθόλου.

«Παραθυράκι» στη διαφθορά;

Ο γερμανικός νόμος για τις κομματικές δωρεές ορίζει ότι μόνο ποσά από 50.000 ευρώ και άνω πρέπει να δηλώνονται άμεσα. Η ομάδα κρατών κατά της διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) ανέλυσε πριν από τρία χρόνια τα κενά του νόμου περί πολιτικών κομμάτων, συνιστώντας στη γερμανική κυβέρνηση να προχωρήσει σε βελτιωτικές κινήσεις στα πεδία της χρηματοδότησης και των δωρεών προς υποψηφίους εκλογικών αναμετρήσεων. Μέχρι σήμερα, πάντως, η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει ιδιαίτερες πρωτοβουλίες για τροποποίηση του σχετικού νόμου.

Το ζήτημα κατά πόσο τελικά καταφέρνουν οι εταιρίες να επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις μέσω των δωρεών, παραμένει επίμαχο κατά τον Όσκαρ Νιντερμάιερ, ο οποίος υπενθυμίζει ότι στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2009 έφτασαν μόλις το 6% της συνολικής χρηματοδότησης των κομμάτων. Οι συνεισφορές των μελών και η κρατική χρηματοδότηση παραμένουν οι κύριες πηγές εσόδων. Όπως εκτιμά ο κ. Νιντερμάιερ, «ο πιο αποτελεσματικός τρόπος επιρροής της νομοθετικής διαδικασίας είναι μέσω των λόμπι, όταν ένας νόμος βρίσκεται ‘στα σκαριά’, και ελάχιστα εκτεθειμένος στη δημοσιότητα».

Julia Mahncke / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη