Μετανάστες - καταναλωτές: άγνοια και καχυποψία

Σε περισσότερα από 15 εκατομμύρια ανέρχεται ο αριθμός των κατοίκων της Γερμανίας που είτε είναι μετανάστες, είτε έχουν μεταναστευτική προέλευση. Καθόλου παράξενο λοιπόν που τα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών ερευνούν τη συμπεριφορά του μετανάστη καταναλωτή έστω και καθυστερημένα.

Μετά την παρουσίαση των πορισμάτων του πρώτου μέρους της έρευνας, σε ένα φυλλάδιο 142 σελίδων, το Ομοσπονδιακό Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών διοργάνωσε και ημερίδα με θέμα «Μετανάστες και Κατανάλωση» με τη συμμετοχή ειδικών και ακτιβιστών από μεταναστευτικές οργανώσεις.

Για πρώτη φορά η έρευνα περιλαμβάνει ακτιβιστές των κοινοτήτων

«Η έρευνά μας δεν διεκδικεί αντιπροσωπευτικότητα» μας είπε η Χίλντεγκραντ Μάκερ, επιμελήτρια της έρευνας και διοργανώτρια της ημερίδας «διότι αυτό που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ένα δείγμα με συγκεκριμένες προϋποθέσεις: πρόκειται για επεξεργασία στοιχείων που προέρχονται από δύο κρατίδια, του Βερολίνου και της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, και περιλαμβάνουν μόνον δύο μεγάλες κοινότητες μεταναστών: την τουρκική και τη ρωσική. Συγκεντρώσαμε στοιχεία από τα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών των δύο κρατιδίων που παρέχουν συμβουλές σε Τούρκους και Ρώσους ή Ρωσογερμανούς καταναλωτές και συμπεριλάβαμε για πρώτη φορά ‘πολλαπλασιαστές’ και ακτιβιστές των δύο μεταναστευτικών κοινοτήτων.»

Αγνοούν τα δικαιώματά τους οι μετανάστες - καταναλωτές

Το ασυνήθιστο στην έρευνα αυτή είναι ότι διαπιστώνει πως «χωρίς τις μεταναστευτικές οργανώσεις ή έστω τους πολλαπλασιαστές της μεταναστευτικής κοινότητας» δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει καμία διαφωτιστική εκστρατεία για τα δικαιώματα του μετανάστη καταναλωτή. Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αλλοδαποί καταναλωτές είναι η ελλιπή πληροφόρηση λέει η Χίλντεγκραντ Μάκερ επισημαίνοντας ότι τα προβλήματα των καταναλωτών είναι ίδια, η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους Γερμανούς και ξένους καταναλωτές είναι στο ότι: «αγνοούν ή είναι ελλιπώς ενημερωμένοι για τα βασικά τους δικαιώματα. Λίγοι γνωρίζουν π.χ. εάν δικαιούνται τη σύνταξή τους ολόκληρη, όταν επιστρέψουν στην πατρίδα τους, εάν πρέπει να κλείσουν την α ή β ασφάλεια, με αποτέλεσμα πολλοί επιτήδειοι να εκμεταλλεύονται την άγνοιά τους και ασφαλώς να μην τους ενημερώνουν επαρκώς.»

Οι μετανάστες αποτείνονται πρώτα στους ακτιβιστές της παροικίας

Η ουσιαστική επομένως διαφορά ανάμεσα στις μεταναστευτικές κοινότητες και την κοινωνία της πλειοψηφίας είναι ο τρόπος αντιμετώπισης και όχι αυτά καθ’ αυτά τα προβλήματα, στο ποιόν ή που απευθύνονται και ζητούν συμβουλές ή βοήθεια: «Στους ρωσικής καταγωγής μετανάστες τα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών έχουν άμεση πρόσβαση μέσω εφημερίδων, φυλλαδίων, βιβλίων, γενικά γραπτών κειμένων, ενώ στους τουρκικής καταγωγής έχουμε δυσκολίες πρόσβασης με γραπτό λόγο, διότι έχουν άλλες πολιτισμικές προσλαμβάνουσες: θέλουν συζήτηση, θέλουν προφορικό λόγο και εικόνες. Έτσι απευθύνονται σε γνωστούς, μέλη της οικογένειας ή ακτιβιστές της τουρκικής κοινότητας για να ενημερωθούν, αλλά όχι στα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών, στους φορείς της κοινωνίας των πολιτών.»

Η πρώτη γενιά είναι καχύποπτη

Μπορεί οι Έλληνες ή οι Ιταλοί και οι άλλες μεταναστευτικές ομάδες να μην εκπροσωπούνται ακόμη στην έρευνα, αλλά γεγονός είναι πως μια πρόχειρη συζήτηση στην οποιαδήποτε παροικία μάς πείθει ότι η πλειοψηφία των Νοτιο-ευρωπαίων μεταναστών όπως οι Έλληνες, οι Ιταλοί κ. α. ακολουθεί την πεπατημένη της συμβουλής των οικείων τους. Διαπιστώσαμε π.χ. ότι οι Έλληνες μετανάστες απευθύνονται συχνά στα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών, αλλά είναι ελάχιστοι εκείνοι που αποτάθηκαν κατευθείαν σ΄ αυτά. Συνήθως μεσολαβεί διεξοδική συζήτηση με τον α ή β συμπατριώτη που ξέρει ή που πήγε ήδη κάποια φορά σε κάποιο Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών και εξυπηρετήθηκε σωστά.

Στην πρώτη γενιά των Νοτιο-ευρωπαίων μεταναστών υπάρχει ακόμη η καχυποψία που συναντούμε και σήμερα στους καινούργιους μετανάστες από τις ανατολικές χώρες ή από χώρες με ελλείμματα δημοκρατίας: φοβούνται μήπως τα Κέντρα Προστασίας Καταναλωτών δηλώνουν τα πάντα στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

Τέλος να υπογραμμίσουμε ότι η συμπεριφορά του μετανάστη - καταναλωτή, αλλά και η επιρροή του είναι παράμετροι που ερευνήθηκαν μέχρι τώρα μόνον από τις μεγάλες αλυσίδες τροφίμων και βιομηχανικών προϊόντων, όχι όμως από τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών.