Μνήμες τρία χρόνια μετά το μακελειό

Σήμερα είναι 22 χρονών. Ήταν στο νησί Ουτόγια, όταν πριν από ακριβώς τρία χρόνια ο ακροδεξιός ΄Αντερς Μπρέιβικ σκότωσε 68 ανθρώπους, πολλοί από αυτούς νεαροί που συμμετείχαν σε θερινή κατασκήνωση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Στην προσπάθειά του να κρυφτεί, διέσωσε δύο αγόρια, ηλικίας 8 και 9 χρόνων.

«Ξέρουν πού θα με βρουν»

Στα τρία χρόνια που πέρασαν ο Μπγιορν Ίλερ έχει αναπτύξει δράση κατά της ακροδεξιάς βίας και του ρατσισμού. Η ζωή του έχει επανέλθει σε κανονικούς ρυθμούς και την ελέγχει πλήρως. Οι μνήμες από εκείνη την τραγική ημέρα παραμένουν ισχυρές, αλλά δεν τον βασανίζουν πια. Σχέσεις με τα παιδιά που διέσωσε δεν έχει, μόνο με μερικούς συγγενείς τους μέσω facebook. «Όταν θελήσουν, ξέρουν που να με βρουν», λέει. «Για αυτούς ενσαρκώνω μνήμες από μια τραυματική εμπειρία, το σέβομαι και τους αφήνω ήσυχους».

Ποια επίδραση έχει στη σημερινή του ζωή το τραγικό συμβάν, τον ρώτησε η Deutsche Welle. «Έχω μια αποστολή και πιστεύω ότι πάντα την είχα ανεξαρτήτως του τι έγινε. Θα δραστηριοποιούμουν ούτως ή άλλως κατά του ρατσισμού. Φυσικά μετά τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς τα βλέπω όλα μέσα από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία και εκμεταλλεύομαι τις εμπειρίες μου στη δουλειά μου».

Μετά τα τραγικά γεγονότα είχε ξεκινήσει στη νορβηγική κοινωνία ζωηρός διάλογος για περισσότερη δημοκρατία και διαφάνεια. Πού βρίσκονται σήμερα οι Νορβηγοί;

«Λόγια που δεν εφαρμόστηκαν»

«Ήταν ένας διάλογος - σόου κατά την άποψή μου» λέει σήμερα ο Μπγιορντ Ίλερ. «Αμέσως μετά το κράτος προσπάθησε να ψηφίσει νόμους για παράταση του χρόνου φυλάκισης, κάτι που δεν είναι καθόλου δημοκρατικό. Το κυβερνών κόμμα με κάλεσε να γράψω άρθρο σε εφημερίδα που υπόκειται σε λογοκρισία. Αυτό δεν είναι ούτε δημοκρατικό ούτε διαφανές. Νομίζω ότι πολλά ελέχθησαν για τη δημοκρατία και τη διαφάνεια αλλά δεν εφαρμόστηκαν».

Ο νεαρός Νορβηγός είχε προσκληθεί να παρακολουθήσει για μια μέρα τη δίκη που τρέχει στο Μόναχο κατά της ακροδεξιάς οργάνωσης NSU. Του ζητήθηκε λοιπόν να τη συγκρίνει με αυτήν κατά του Μπρέιβικ. «Νομίζω ότι αυτή η δίκη πηγαίνει πιο πολύ σε βάθος και σε λεπτομέρειες από ό,τι κατά του Μπρέιβικ. Διαρκεί φυσικά περισσότερο και είναι πιο πολύπλοκη γιατί αφορά περισσότερους μεμονωμένους δράστες, αλλά σε γενικές γραμμές υπάρχουν πολλές ομοιότητες. Οι διαφορές σε ό,τι αφορά την υπόθεση είναι ότι ο Μπρέιβικ επιτέθηκε εναντίον της πλειοψηφίας του πληθυσμού, εναντίον νέων, ενώ η NSU στόχευσε κυρίως σε τούρκους μετανάστες. Αυτή είναι η διάφορά, ειδάλλως ο πολιτικός στόχος ήταν ο ίδιος ».

Stephanei Höppner / Ειρήνη Αναστασοπούλου