Μόναχο: το «Νταβός» της Άμυνας

Σχεδόν 30 πρωθυπουργοί και ξένοι ηγέτες, περίπου 70 υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, 5 επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών, αλλά και 700 δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο: Η διεθνής Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια αποτελεί και φέτος πόλο έλξης για όλους όσους ενδιαφέρονται για ζητήματα άμυνας, εξοπλισμών, αλλά και αφοπλισμού. Για 52η χρονιά η διεθνής διάσκεψη εγκαινιάζεται αύριο, ενώ προηγείται, το απόγευμα της Πέμπτης, έκτακτη συνάντηση της Ομάδας Επαφής για τη Συρία.

Τι είναι όμως αυτό που προσελκύει τόσους ενδιαφερόμενους στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας; «Νταβός της Άμυνας» έχουν αποκαλέσει τη διάσκεψη του Μονάχου και φαίνεται ότι είναι ακριβώς το «πνεύμα του Νταβός» που κάνει τη διαφορά, η δυνατότητα δηλαδή των συμμετεχόντων να συναντώνται σε στενό κύκλο, χωρίς πρωτόκολλο, σε ευχάριστο περιβάλλον και κατά το δυνατόν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Αυτό επιβεβαιώνει και ο Νταν Σμιθ, διευθυντής του Iνστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη SIPRI, με έδρα τη Στοκχόλμη. «Η γοητεία των συναντήσεων τύπου Μονάχου έγκειται στο γεγονός ότι οι ενδιαφερόμενοι κινούνται ανεπίσημα, δεν είναι υποχρεωμένοι να δημοσιεύουν κάποιο ανακοινωθέν μετά τις συναντήσεις, όπως θα γινόταν για παράδειγμα στο G7 ή στο G20. Αυτό προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία για εμπιστευτικές συναντήσεις και ανταλλαγές απόψεων εκτός πρωτοκόλλου. Από την άλλη πλευρά βέβαια, όσο γιγαντώνεται μία τέτοια συνάντηση και όσο περισσότεροι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι συμμετέχουν με τον καιρό, τόσο πιο άμεσος προβάλλει ο κίνδυνος να εξελιχθεί και αυτή σιγά σιγά σε άσκηση δημοσίων σχέσεων (...)»

Απαραίτητη η συνάντηση «πρόσωπο με πρόσωπο»

Ακόμη και στη σημερινή, ψηφιακή εποχή, μία συνάντηση υψηλών προδιαγραφών όπως η Διάσκεψη του Μονάχου παραμένει σημαντική, γιατί «τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο», εκτιμά ο Νταν Σμιθ. Επί της ουσίας τώρα: Αυτό που φαίνεται να ξεχωρίζει στη φετινή συνάντηση είναι ότι η Ρωσία συμμετέχει όχι με ένα, αλλά με δύο σημαντικά ονόματα, τον πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντγιεφ, αλλά και τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Σημαίνει αυτό ότι η Μόσχα εγκαινιάζει μία «εκστρατεία φιλίας» από το Μόναχο; Ο διευθυντής του ινστιτούτου SIPRI επισημαίνει: «Η Ρωσία πάντοτε έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην προβολή της στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της άμυνας και η Διάσκεψη του Μονάχου προσφέρει μία ιδανική ευκαιρία, την οποία δεν αποποιείται εύκολα. Προφανώς, τόσο στη Ρωσία όσο και στη Δύση, επικρατεί ανησυχία για την επιδείνωση των σχέσεων με τη Μόσχα τα τελευταία τρία χρόνια. Όποια και αν είναι τα επιχειρήματα του καθενός, θεωρώ ότι όσο περισσότερος διάλογος γίνεται, τόσo το καλύτερο. Από αυτήν την άποψη, είναι θετικό στοιχείο η συμμετοχή της Ρωσίας».

Στο Μόναχο αναμένονται και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι από το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Ιράκ. Θα μπορούσε η Διάσκεψη για την Ασφάλεια να αναθερμάνει τις προσπάθειες για την ειρήνευση στη Συρία; «Μόνο υποθέσεις μπορεί να κάνει κανείς σε αυτήν την ερώτηση. Αλλά, υποθετικά πάντα, θα έλεγα ότι η Σαουδική Αραβία και το Ιράν δεν έχουν φθάσει στο σημείο εκείνο, που θα επέτρεπε να δρομολογηθούν επίσημες επαφές ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. Ωστόσο οι παρασκηνιακές διπλωματικές διεργασίες συνεχίζονται και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα τρίτες χώρες να ενθαρύνουν τους δύο ανταγωνιστές ώστε να προχωρήσουν τουλάχιστον σε ανεπίσημες επαφές».

Ένα «σύνθημα» που εμπνέει απαισιοδοξία.

Ο φετινός τίτλος που συνοδεύει τη Διάσκεψη του Μονάχου δεν εμπνέει ιδιαίτερη αισιοδοξία, καθώς σε ελέυθερη μετάφραση, σημαίνει: «Κρίσεις χωρίς σύνορα, καταστροφείς χωρίς ενδοιασμούς, προστάτες χωρίς βοήθεια». Είμαστε πράγματι τόσο κοντά στο πλήρες χάος;

«Ελπίζω ότι ο λόγος που οι διοργανωτές επέλεξαν τον συγκεκριμένο τίτλο είναι για να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες από όλον τον κόσμο ότι εμπλέκονται σε διαπραγματεύσεις και διαδικασίες που εμπεριέχουν υψηλούς κινδύνους για το μέλλον. Οι αλλαγές στους συσχετισμούς δυνάμεων τα τελευταία 15 χρόνια έχουν δημιουργήσει μία κατάσταση, στην οποία οι ηγέτες δυσκολεύονται να διαχειριστούν κρίσεις και να προτείνουν λύσεις. Ελπίζω λοιπόν το σύνθημα αυτό να λειτουργήσει αφυπνιστικά».

Ματίας φον Χάιν / Γιάννης Παπαδημητρίου