Νόμπελ Xημείας σε Λέφκοβιτς και Κομπίλκα

Επαναστατικές χαρακτήρισε τις ανακαλύψεις των βραβευμένων η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Στοκχόλμης. Οι Λέφκοβιτς και Κομπίλκα ανακάλυψαν υποδοχείς, οι οποίοι διοχετεύουν σήματα από την μεμβράνη των κυττάρων στο εσωτερικό τους.
Πρόκειται για την ομάδα υποδοχέων που συνδέονται με G-πρωτεΐνες και φροντίζουν π.χ. για την επεξεργασία του φωτός από το ανθρώπινο μάτι ή τη δράση της αδρεναλίνης στα κύτταρα.

Οι υποδοχείς των κυττάρων μπορούν να αναγνωρίσουν πληροφορίες του περιβάλλοντος, όπως μια χημική ένωση ή το φως, και επιτρέπουν στον οργανισμό να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις. Περίπου το 50% των φαρμάκων δρουν μέσω των υποδοχέων που συνδέονται με πρωτεΐνες. Η κατανόηση της λειτουργίας τους αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προόδου για την ιατρική επιστήμη. Βάσει αυτών των ανακαλύψεων θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σκευάσματα με πιο στοχευμένη δράση και λιγότερες παρενέργειες.

Καρπός μακροχρόνιων ερευνών

Ο 69χρονος Λέφκοβιτς είναι καθηγητής της βιοιατρικής και βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Ντιουκ στη Β. Καρολίνα. Το 1968 ανακάλυψε κάποια είδη υποδοχέων, μεταξύ άλλων και αυτόν της αδρεναλίνης.

Κατά τη δεκαετία του ’80 ο Κομπίλκα, ο οποίος διδάσκει μοριακή και κυτταρική φυσιολογία στο τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστήμιου του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, προσπάθησε να προσδιορίσει το γενετικό υλικό του συγκεκριμένου υποδοχέα. Οι έρευνές του στέφθηκαν με επιτυχία και οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το γενετικό υλικό αυτού του υποδοχέα μοιάζει με εκείνου που βρίσκεται στο μάτι και απορροφά το φως. Έτσι συμπέραναν ότι θα πρέπει να υπάρχει μια σειρά τέτοιου είδους υποδοχέων. Στη συνέχεια ανακάλυψαν ότι η ομάδα αυτών των υποδοχέων συνδέεται με G-πρωτεΐνη.

Ο Λέφκοβιτς παραδέχτηκε ότι δεν άκουσε το τηλεφώνημα της επιτροπής αφού συνηθίζει να κοιμάται με ωτοασπίδες. Ευτυχώς όμως βρισκόταν στο σπίτι η σύζυγός του, η οποία τον ενημέρωσε. Τώρα η ανησυχία του είναι μήπως δεν προλάβει το ραντεβού στο κομμωτήριο, το οποίο χρειάζεται επειγόντως, όπως είπε ο ίδιος.

DPA / AFP / Αλεξάνδρα Κοσμά

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής