Ξένοι καθηγητές στα γερμανικά πανεπιστήμια

Πρόσφατα ο καθηγητής Άχμεντ Τόπρακ παραχώρησε συνέντευξη σε γερμανικό ραδιόφωνο. Μόλις τελείωσε η εκπομπή τηλεφώνησε στη σύνταξη μια κυρία, ζητώντας να μιλήσει με τον καθηγητή. Ο λόγος; Η έκπληκτη κυρία αμφέβαλε ότι ο Άχμεντ Τόπρακ ήταν όντως καθηγητής. Η ίδια ήταν η δασκάλα του τη δεκαετία του 1980 στο κύριο σχολείο (σσ. σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δεν οδηγεί στο πανεπιστήμιο).

Ο Τόπρακ θυμήθηκε φυσικά αμέσως τη δασκάλα του. «Δεν ήθελε όμως να με πιστέψει, λέγοντάς μου στο τηλέφωνο ότι πιθανότατα πρόκειται για ‘συστημικό λάθος’».

Το ‘συστημικό λάθος’ εργάζεται εδώ και 7 χρόνια ως καθηγητής Παιδαγωγικής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ.

Παιδιά ακαδημαϊκών οι περισσότεροι

Ο Τόπρακ είναι μόλις 43 ετών και συνεπώς αρκετά νέος για καθηγητής πανεπιστημίου στη Γερμανία. Σε σύγκριση με τους υπόλοιπους 5.000 περίπου καθηγητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο στη χώρα όμως, ανταποκρίνεται στο μέσο όρο ηλικίας. Όπως καταδεικνύει μια νέα έρευνα, οι επιστήμονες αυτοί είναι μεταξύ 40 και 55 ετών, εργάζονται ως επί το πλείστον σε γερμανικά πανεπιστήμια και περισσότερο στους κλάδους των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών.

Ο δρόμος των υποψηφίων από οικογένειες μεταναστών προς το πανεπιστήμιο όμως εξακολουθεί να είναι δύσβατος. «Στην έρευνά μας εξετάσαμε για πρώτη φορά όλους τους καθηγητές με μεταναστευτική βιογραφία», εξηγεί η επικεφαλής της έρευνας Άιλα Νόιζελ η οποία έβαλε στο μικροσκόπιο περίπου 200 ερωτηματολόγια. Αυτά κατέδειξαν ότι το 64 % είναι παιδιά ακαδημαϊκών. Στους Γερμανούς το αντίστοιχο ποσοστό βρίσκεται «μόλις» στο 45 %. «Εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο να γίνεται καθηγητής ένα παιδί τούρκων μεταναστών».

Κάποτε και ο ίδιος ο Τόπρακ δεν πίστευε ότι μπορούσε να γίνει καθηγητής. Ο ίδιος ήρθε στη Γερμανία από την Τουρκία σε ηλικία 10 ετών μαζί με τον αδερφό του. Οι γονείς και τα υπόλοιπα τέσσερα αδέρφια ήταν ήδη εδώ. Ο Άχμετ είχε καταρχήν την τύχη που είχαν τα περισσότερα παιδιά των γκασταρμπάιτερ: σχεδόν αυτόματα κατέληξε στο κύριο σχολείο. «Μάθαιναν λίγα γερμανικά, αλλά υπήρχε γενικότερα η προσδοκία της επιστροφής στην πατρίδα», δηλαδή στην προκειμένη, στην Τουρκία.

Από το κύριο σχολείο στο πανεπιστήμιο

Έχοντας αποφοιτήσει από το κύριο σχολείο στα 15 του χρόνια, του προσφέρθηκε καταρχήν μια θέση μαθητείας στην αυτοκινητοβιομηχανία Ford όπου εργαζόταν και ο πατέρας του. Ο ίδιος ωστόσο αρνήθηκε και προτίμησε να επιστρέψει στην Τουρκία και να συνεχίσει το σχολείο. Παρά τους ενδοιασμούς που είχαν, οι γονείς του το επέτρεψαν. Και όπως αποδείχθηκε, ήταν η σωστή απόφαση. Στην Τουρκία ο Τόπρακ ολοκλήρωσε με επιτυχία τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στη συνέχεια πέρασε τις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο.

Στην Άγκυρα ξεκίνησε να σπουδάζει αγγλική φιλολογία. Μετά το πρώτο εξάμηνο όμως αποφάσισε να γυρίσει στη Γερμανία, για να είναι και πάλι κοντά στους γονείς του. Επόμενος σταθμός η Βόννη, την οποία όμως εγκατέλειψε λίγο αργότερα για να καταλήξει στο Ρέγκενσμπουργκ και να σπουδάσει Παιδαγωγικά. Ακολούθησε το διδακτορικό και η θέση του καθηγητή στο Ντόρτμουντ.

Sola Hülsewig / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου