Οι τουρκικές σειρές ως εξαγωγικό αγαθό

Οι τουρκικές σειρές κάνουν ολοένα πιο αισθητή την παρουσία τους στο ελληνικό τηλεοπτικό τοπίο. Παραγωγές όπως η σαπουνόπερα «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» κάνουν ρεκόρ τηλεθέασης και συμβάλλουν με το συγκριτικά χαμηλό κόστος τους στη μείωση του μπάτζετ των ιδιωτικών καναλιών της χώρας. Η επιτυχία των -κατά πολλούς- αμφιλεγόμενων τουρκικών τηλεοπτικών σειρών δεν είναι όμως ελληνική ιδιαιτερότητα. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πώληση δικαιωμάτων μετάδοσης σε περισσότερες από 70 χώρες απέφερε πέρυσι στις τουρκικές εταιρίες εκμετάλλευσης περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια.

Εκτός από την πτυχή της εμπορικής τους επιτυχίας όμως, οι τουρκικές σειρές φαίνεται να αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη πολιτική σημασία. Σε αυτά τα συμφραζόμενα το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού σκοπεύει να στηρίξει οικονομικά την προώθηση αυτών των σειρών με σκοπό την προβολή της χώρας στο εξωτερικό. Το βρετανικό περιοδικό Time έγραψε μάλιστα πρόσφατα ότι οι σειρές είναι «το κρυφό όπλο του Ερντογάν». Ο Σινά Κολόγλου, γνωστός δημοσιογράφος και τηλεκριτικός, θεωρεί ότι η κυβέρνηση έχει διακρίνει την πολιτισμική επιρροή που μπορεί να ασκήσει μέσω των τηλεοπτικών σειρών και προσπαθεί να τις εκμεταλλευθεί.

Όπως λέει, «κάθε χώρα καλλιεργεί το προφίλ της. Έτσι ενδέχεται και αυτοί να θέλουν να δείξουν μέσω αυτών των σειρών πόσο ισχυρή είναι η Τουρκία ή πόσο μεγάλη επιρροή είχε η οθωμανική αυτοκρατορία. Πρόθεση είναι η εξαγωγή του πολιτισμού».

Μέσο προβολής των παραδοσιακών τουρκικών αξιών;

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Σινά Κολόγλου, η οικονομική στήριξη των τηλεοπτικών σειρών από το κράτος γίνεται με όρο την τήρηση ορισμένων προϋποθέσεων. Συγκεκριμένα, το σημαντικότερο κριτήριο είναι να προβάλλεται ιδιαίτερα «η ενότητα της οικογένειας». Μία από τις σειρές που δεν πληρούν ακριβώς τα κριτήρια που θέτει η τουρκική κυβέρνηση είναι και ο «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής». Ο τούρκος πρωθυπουργός Ρετσέπ Ταγίπ Ερνογάν διαμαρτυρήθηκε ότι η σειρά αλλοιώνει την ιστορική αλήθεια για τους Τούρκους της εποχής στην οποία διαδραματίζεται. Μάλιστα απείλησε να κινηθεί δικαστικά εναντίον της προβολής, για να πάρει στη συνέχεια αποστάσεις έπειτα από δημόσιες αντιδράσεις.

Ο Σινά Κολόγλου ανησυχεί ότι αυτή η παρέμβαση της συντηρητικής πολιτικής της κυβέρνησης είναι μόνο η αρχή. «Μπορεί να επιχειρηθεί», λέει, «να αποφεύγονται θέματα που δεν ταιριάζουν στο πλαίσιο της λεγόμενης ‘τουρκικής οικογενειακής δομής’. Αυτό αφορά, για παράδειγμα, την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, τις εξωσυζυγικές σχέσεις, τη μοιχεία εντός γάμου κτλ. Η τάση οδηγεί προς αυτήν την κατεύθυνση».

Στην Ελλάδα οι αντιδράσεις αρκετών δημόσιων προσώπων για το περιεχόμενο των τουρκικών σειρών που προβάλλονται από τα ιδιωτικά κανάλια της χώρας, μοιάζει να απασχολεί ελάχιστα τους τηλεθεατές που τις επιλέγουν. Σε αυτούς ανήκει και Βίκυ Μπεχράκη, 40χρονη αρχιτέκτονας από την Αθήνα. «Νομίζω ότι αν μαθαίναμε ότι μία ελληνική παραγωγή παίζεται με την ίδια θεαματικότητα στην Τουρκία, θα ήμασταν πάρα πολύ χαρούμενοι. Τώρα συμβαίνει κάτι ανάλογο με την Τουρκία στην Ελλάδα».

Όπως λέει η Βίκυ Μπεχράκη, οι τουρκικές σειρές τη βοηθούν να ξεχνά έστω για λίγο το γεγονός ότι είναι άνεργη τα τελευταία δύο χρόνια.

Μαρία Ρηγούτσου / Basak Özay / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη