Ο καγκελάριος Σρέντερ στην Τουρκία: ένα δύσκολο ταξίδι

Το ταξίδι του Γερμανού καγκελάριου Σρέντερ στην Τουρκία κυριαρχεί σήμερα στα σχόλια όλων των γερμανικών εφημερίδων.

Süddeutsche Zeitung: «Η άνοδος της τουρκικής οικονομίας και οι άριστες οικονομικές γερμανοτουρκικές σχέσεις δεν θα είναι σίγουρα ούτε το μοναδικό θέμα, αλλά ούτε και το σημαντικότερο θέμα στην ατζέντα Σρέντερ κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία. Μετά την 17η Δεκεμβρίου, όπου η Τουρκία εξασφάλισε για την 3η Οκτωβρίου την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, άρχισαν να κινητοποιούνται στη χώρα εθνικιστές, ευρωσκεπτικιστές και φονταμενταλιστές σε τέτοιο βαθμό που πολλοί πιστεύουν ότι άλλαξε η στάση της Τουρκίας: το κυβερνητικό κόμμα ΑΚΠ απογοητεύτηκε από την Ευρώπη, διότι επένδυσε πολλές ελπίδες του στην διαδικασία προς την ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Έτσι ήλπιζε πως η ΕΕ θα βοηθήσει την Τουρκία να απαλλαγεί από τις κεμαλικές χειροπέδες που της επιβάλλουν μέχρι τώρα την απαγόρευση της ισλαμικής μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Οι προσπάθειες της τουρκικής κυβέρνησης να χαλαρώσει τις σχετικές διατάξεις απετράπησαν με την σθεναρή παρέμβαση του στρατιωτικού κατεστημένου, του ανώτατου δικαστικού σώματος και της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης. Στο θέμα αυτό κανείς από την ΕΕ δεν ανεμείχθη, διότι πρόκειται για ένα ευαίσθητο και ακανθώδες ζήτημα. Από την άλλη όμως η ΕΕ απαιτεί περισσότερα δικαιώματα για τις χριστιανικές κοινότητες της Τουρκίας. Αυτό εξάλλου είναι και το μήνυμα της επίσκεψης του καγκελάριου Σρέντερ στο ορθόδοξο πατριαρχείο Κων/πόλεως. Η Τουρκία είναι μια χώρα που πολλά, ακόμη και στην πολιτική, εξαρτώνται από τη συναισθηματική φόρτιση και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα γι’ αυτό η τακτική της ΕΕ ερμηνεύτηκε ως μη φιλική. Τα πρώτα σημάδια κόπωσης για το ευρωπαϊκό όραμα εισπράττει τώρα το κυβερνών κόμμα: στις δημοσκοπήσεις μόνον το 63% των Τούρκων επιμένουν για ένταξη στην ΕΕ, έναντι του περσινού 70%. Μπορεί ο Σρέντερ να πηγαίνει στην Τουρκία ως καλός φίλος και εταίρος, όμως η αλλαγή νοοτροπίας που δήλωσε ότι απαιτείται για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ ήδη επιβεβαιώνει αυτό που είπε ο Ερντογάν ‘στις Βρυξέλλες έσπασε ένα σκοινί’ , υπονοώντας τη διένεξη για το κυπριακό και κατ’ επέκταση την διαπίστωση πως στην ΕΕ μπορεί κάποια επιτροπή να φαλκιδεύσει για οποιοδήποτε θέμα την πορεία ένταξης της χώρας του.»

Frankfurter Allgemeine Zeitung: «Ακόμη και ο καγκελάριος Σρέντερ απαιτεί από την Τουρκία αλλαγή νοοτροπίας. Ίσως αντελήφθη πόσο διαδεδομένη είναι η κόπωση όλων των χωρών-μελών της ΕΕ από την διεύρυνση και πόσο αρνητικά επιδρά στους πολίτες της η συζήτηση για την ένταξη ή μη της Τουρκίας. Ενόψει εκλογών στο πολυπληθέστερο κρατίδιο της Γερμανίας εμφανίζεται συγκρατημένος.»

Tageszeitung: «Η κυβέρνηση Ερντογάν απειλείται από το εθνικιστικό κύμα που κατακλύζει σιγά-σιγά την Τουρκία. Ο τουρκικός λαός αισθάνεται ανασφαλής, δεν γνωρίζει πια τι πρέπει να πιστεύει και εάν θα πρέπει όντως να στηρίζει την ένταξη στην ΕΕ. Πολλοί είναι οι Τούρκοι πολίτες που αισθάνονται αδικημένοι και παραγκωνισμένοι. Η ευρωπαϊκή πολιτική του Ερντογάν απειλείται με αποτυχία. Τί θα του προσφέρει ο Σρέντερ; Είδομεν».

Frankfurter Rundschau: «Η ευφορία του Ερντογάν μετατράπηκε σε λίγους μήνες σε απογοήτευση. Η κριτική για τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία προκάλεσε πικρία στον Τούρκο πρωθυπουργό που δεν μπορεί να αντιληφθεί γιατί ασκείται τόση κριτική, ενώ στην χώρα του έχουν γίνει τόσο πολλά, ενώ οι προσπάθειες είναι τεράστιες. ‘Αν κάπου κυριαρχεί λήθαργος, είναι στην ΕΕ και όχι στην Τουρκία’ εμμένει ο Τούρκος πρωθυπουργός και επισημαίνει ότι εθίγη με την κριτική ο λαός του. Ταυτόχρονα για πρώτη φορά μετά την στράτευσή του υπέρ της Ευρώπης ο άλλοτε ισλαμιστής Ερντογάν δηλώνει επίσημα πως είναι εθνικιστής και χρησιμοποιεί όλο και συχνότερα εθνικιστικούς τόνους. Στο μεταξύ είναι γεγονός ότι το στρατιωτικό κατεστημένο έχει ήδη αποφανθεί ότι περαιτέρω υποχωρήσεις στο κυπριακό και στο κουρδικό δεν πρόκειται να ανεχθεί. Ο Σρέντερ κάνει ένα δύσκολο ταξίδι.»