Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού

Οι άνθρωποι αυτοί μολονότι έχουν πάει σχολείο δεν είναι σε θέση να διαβάσουν και να γράψουν. Η σημερινή παγκόσμια ημέρα του αλφαβητισμού είναι μια αφορμή για να δούμε τα αίτια του παράδοξου αυτού φαινομένου.

«Ντρεπόμουν για την κατάσταση αυτή»

Ο Ραλφ είναι 45 ετών και είναι αυτό που λέμε λειτουργικά αναλφάβητος. Αυτό σημαίνει ότι πήγε σχολείο, αλλά στην πραγματικότητα δεν έμαθε ποτέ γραφή και ανάγνωση, όπως άλλα 4 εκατομμύρια Γερμανοί, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Ο Ραλφ Κραμπ εργάστηκε πάνω από 20 χρόνια σε μια εταιρεία μεταφορών, ωστόσο οι συνάδελφοι του δεν γνώριζαν τίποτε για το πρόβλημα του. Ο ίδιος το έκρυβε επιμελώς, επειδή ντρεπόταν. «Ήμουν υποχρεωμένος να προσποιούμαι. Δεν μπορούσα ποτέ να παραδεχθώ ότι έχω τέτοιο πρόβλημα. Δεν μίλησα σε κανένα ποτέ για αυτό, απλά το απέφευγα. Ντρεπόμουν για την κατάσταση αυτή», εξηγεί ο Ραλφ Κράμπ.

Τώρα, στα 45 του χρόνια, κάνει προσπάθειες να μάθει -στην κυριολεξία- γράμματα. Φοιτά σε ένα τμήμα αλφαβητισμού εδώ και έξι μήνες με τη φιλοδοξία να μπορέσει να γράψει και να διαβάσει «όπως οι άλλοι». Ο Ραλφ είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Χιλιάδες λειτουργικά αναλφάβητοι διστάζουν να κάνουν αυτό το βήμα. Οι περισσότεροι παλεύουν στην καθημερινότητα τους με το πρόβλημα αυτό. Έχουν δυσκολίες ακόμη και όταν πηγαίνουν για ψώνια στο σουπερμάρκετ. Όταν αλλάζουν οι συσκευασίες των προϊόντων κοιτάζουν αμήχανα τα ράφια. Κυρίως όμως αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν ψάχνουν για δουλειά ή όταν θελήσουν να βγάλουν δίπλωμα οδήγησης. Πολλοί από αυτούς είναι κοινωνικά απομονωμένοι από τον φόβο μήπως κάποιος φίλος ή γνωστός αντιληφθεί το πρόβλημά τους.

Το ερευνητικό πρόγραμμα Level 1

Οι ειδικοί ανησυχούν. Έρευνες, όπως η PISA για τους 15χρονους μαθητές, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Πολλά άλλα ερευνητικά προγράμματα εντοπίζουν αδυναμίες στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η Κατίνκα Μπάρτελ από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής συντονίζει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα. «Το ερευνητικό πρόγραμμα Level 1 είναι η πρώτη έρευνα στη Γερμανία που εξετάζει συστηματικά την ικανότητα γραφής και ανάγνωσης των ενηλίκων. Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε ένα μέγεθος, ένα μέτρο. Και αυτό συνιστά καινοτομία για τη Γερμανία. Αυτή η έρευνα μας βοηθάει να καταγράψουμε το πρόβλημα και να αναπτύξουμε μεθόδους για να μειώσουμε τον αριθμό των αναλφάβητων», επισημαίνει η κα Μπάρτελ.

Οι ειδικοί εντοπίζουν τα αίτια του λειτουργικού αναλφαβητισμού κυρίως σε ελλείψεις κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της σχολικής φοίτησης. Πολλοί επιρρίπτουν μέρος της ευθύνης στην οικογένεια και στους εκπαιδευτικούς. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας PISA, το 14% των 15χρονων μαθητών δεν είναι σε θέση να κατανοήσει ακόμη και πολύ απλά κείμενα.

«Υπάρχει λύση»

Υπολογίζεται ότι ο ένας στους τέσσερις αποφοίτους της μέσης εκπαίδευσης έχει σοβαρές δυσκολίες με τη γραφή και την ανάγνωση. 20 χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν αργότερα να καλύψουν τα κενά τους στα Λαϊκά Πανεπιστήμια. Η καθηγήτρια Παιδαγωγικής Κόρντουλα Λέφλερ εντοπίζει αδυναμίες στο εκπαιδευτικό προσωπικό. «Το διδακτικό προσωπικό στα σχολεία δεν έχει εκπαιδευτεί έτσι ώστε να έχει την ικανότητα διάγνωσης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. Στα λύκεια για παράδειγμα οι καθηγητές θεωρούν δεδομένο ότι οι μαθητές τους ξέρουν γραφή και ανάγνωση», επισημαίνει η Γερμανίδα πανεπιστημιακός.

Υπό την έννοια αυτή δεν αισθάνονται αρμόδιοι να προσφέρουν βοήθεια σε παιδιά με προβλήματα αλφαβητισμού. Για τον λόγο αυτόν η κα Λέφλερ προτείνει να συσταθούν τμήματα ειδικής επιμόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς. Και το κυριότερο θα πρέπει να πεισθούν όσοι έχουν επίγνωση του προβλήματός τους ότι υπάρχει λύση.

Οzlem Ucucu/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου