Παγκόσμια Ημέρα Πληθυσμών: «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε»

Παγκόσμια Ημέρα Πληθυσμών η σημερινή και σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που βγαίνουν κάθε δύο χρόνια στο φως της δημοσιότητας, αρχές του 2012 ο πληθυσμός της γης από 6,8 δισεκατομμύρια που είναι σήμερα θα ξεπεράσει τα 7 δις. Οι αριθμοί αυτοί έχουν όμως τη δική τους σημασία.

Η Άννα του 2050

Ας την ονομάσουμε Άννα. Γεννημένη την Ιη Ιανουαρίου του 2050, θα μπορούσε να είναι ανάμεσα στα 9.1 δις κατοίκους του πλανήτη μας, όπως προβλέπει η στατιστική υπηρεσία των ΗΕ. Δηλαδή 2,3 δις περισσότερες ψυχές από τις σημερινές. Πρόκειται, όπως είπαμε για πρόβλεψη. Στην πραγματικότητα, ο αριθμός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος, αλλά και μικρότερος. Τους λόγους που η στατιστική υπηρεσία του ΟΗΕ προεξοφλεί ότι η δική της πρόγνωση των 9, 1 δις ανθρώπων είναι και το πιο πιθανό σενάριο μας το εξηγεί ο αναπληρωτής διευθυντής της Υπηρεσίας Πληθυσμού των ΗΕ. Τόμας Μπύτνερ: «Η μεσαία εκδοχή των ΗΕ βασίζεται στην υπόθεση ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες θα μειωθεί η αριθμός των γεννήσεων», υποστηρίζει.

Με τη λογική αυτή το 2050 ο μέσος όρος παιδιών για κάθε γυναίκα δεν θα είναι τα 2,56 αλλά τα 2,02 παιδιά. Ως αιτία αυτής της μείωσης τα ΗΕ θεωρείται ότι είναι η αργή αλλά επιτυχημένη καθιέρωση του οικογενειακού προσανατολισμού.

«Μειωμένη γονιμότητα», λέει ο Τόμας Μπύτνερ, «σημαίνει καλή γονιμότητα, όταν συμπίπτει με τον προγραμματισμό της οικογένειας».

Γεωγραφικές ανισότητες

Όμως ο μέσος όρος των 2 παιδιών ανά γυναίκα δεν είναι και ο πραγματικός. Ακόμη και το 2050 θα υπάρχουν διαφορές στα ποσοστά γεννήσεων . Σε 49 υποανάπτυκτες χώρες, όπως η Σομαλία, η Νιγηρία και η Σιέρα Λεόνε θα διπλασιαστεί ο αριθμός του πληθυσμού. Και στις Ινδίες οι ερευνητές προβλέπουν ότι η χώρα θα έχει χωροταξικό πρόβλημα. Με 1,6 δις εκατομμύρια κατοίκους οι Ινδίες όχι μόνο θα ξεπεράσουν την Κίνα, αλλά θα είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή τα γης.

Η Ρενάτε Μπερ, επικεφαλής του Γερμανικού Ιδρύματος για τον Παγκόσμιο Πληθυσμό θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στα μέσα αντισύλληψης, όταν αναφέρεται στις χώρες της Νότιας Αφρικής και σε τμήματα της Ασίας παρά το ότι τα προφυλακτικά και το χάπι κοστίζουν σχετικά λίγο και γίνεται διαφώτιση. Ενώ οι ανάγκες για μέσα αντισύλληψης θα ανέβουν δραματικά τα επόμενα χρόνια, τα οικονομικά μέσα ενίσχυσης του οικογενειακού προσανατολισμού έχουν συρρικνωθεί. 76 εκατομμύρια γυναίκες μένουν κάθε χρόνο έγκυες χωρίς να το θέλουν κυρίως σε υποανάπτυκτες χώρες. Αν μπορούσε κανείς να προλάβει αυτές τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, τότε θα είχε γίνει πιο αργή κατά το 1/3 η αύξηση του πληθυσμού. Κι αυτό κατά τον Τόμας Μπύτνερ δεν είναι μόνο θέμα θέλησης. «Στην Κένυα για παράδειγμα 25% όλων των οικογενειών θέλει να μπει σε πρόγραμμα οικογενειακού προγραμματισμού, αλλά δεν έχει τα μέσα να το κάνει» λέει.

Ο «έξυπνος» οικογενειακό προγραμματισμός

Πώς όμως φαίνεται στην πράξη ο λεγόμενος έξυπνος οικογενειακός προγραμματισμός; Για τη Ρενάτε Μπερ πολλά θα ήταν διαφορετικά, αν καθυστερούσε η ηλικία της πρώτης εγκυμοσύνης, σε περιοχές π.χ. της νότιας Αφρικής. Διότι όταν ένα κορίτσι γίνεται μητέρα στα 13 του, δεν έχει καμιά ελπίδα να μορφωθεί. Στις βιομηχανικές χώρες η εικόνα είναι διαφορετική. Το 2050 ο μέσος όρος γεννήσεων θα αυξηθεί ελάχιστα, σήμερα ο μέσος όρος είναι 1,6 παιδιά ανά γυναίκα. «Υποθέτουμε», λέει η Μπερ, «ότι σε χώρες με μειωμένο ποσοστό γεννήσεων, όπως η Γερμανία, θα καταγραφεί σταδιακή αύξηση του αριθμού γεννήσεων ανά γυναίκα, όμως μακροπρόθεσμα ο ρυθμός δεν θα είναι ικανοποιητικός για να συμβάλει στην σταθεροποίηση του παγκόσμιου πληθυσμού».

Ακόμη και τα μεταναστευτικά κύματα δεν θα επαρκέσουν για να ξαναδώσουν νιάτα στον γερασμένο πληθυσμό των βιομηχανικών χωρών.

Ποιό είναι λοιπόν το συμπέρασμ; Ότι ο πληθυσμός της γης αυξάνεται συνεχώς. Το νέο είναι ότι αυξάνεται με πιο αργό ρυθμό από τις προβλέψεις των ΗΕ.

Richard Fuchs/Ειρήνη Αναστασπούλου

Υπεύθ. Σύνταξης: Στ. Γεωργακόπουλος