Περγάμου πανόραμα στο Βερολίνο

Μια ανοιξιάτικη μέρα του 129 μετά Χριστόν. Και βρισκόμαστε πάνω στην Ακρόπολη της αρχαίας Περγάμου σε ύψος 300 μέτρων. Και γύρω μας δεν είναι σκορπισμένα τα συνηθισμένα στοιχεία των αρχαιολογικών χώρων, ερείπια, κρηπιδώματα, θραύσματα αγαλμάτων, κομμάτια μωσαϊκών. Γύρω μας απλώνεται μια πολύχρωμη και πολύβουη πολιτεία, από τη μια ψηλά το ανάκτορο των Ατταλιδών, από την άλλη μεριά ο μνημειώδης αλλά και χαρίεις ναός της πολιούχου Αθηνάς, από κάτω γραπωμένο στην πλαγιά το θέατρο του Διονύσου, δρομάκια γεμάτα κόσμο που περιδινούνται γύρω από το λόφο και σαν όλα να βρίσκονται υπό τη σκιά του μεγαλομανούς ναού της Περγάμου με την περίφημη γιγαντομαχία. Στην πραγματικότητα βρισκόμαστε στο Βερολίνο, μια φθινοπωρινή μέρα του 2011 μετά Χριστόν. Και παρατηρούμε μια αναπαράσταση της αρχαίας Περγάμου μέσα σε μια ροτόντα ύψους 24 μόλις μέτρων. Την έστησε επί τούτου έξω από το Μουσείο της Περγάμου ο περσικής καταγωγής Βιεννέζος αρχιτέκτονας Γιάντεγκαρ Αζίζι.

Αναβάπτιση στην αρχαιότητα

Ποιος τις θυμάται ακόμα αυτές τις ροτόντες του 19^ου αιώνα που μέσα τους και κατά μήκος του καμπύλου τοίχου κρέμονταν παραστάσεις παράξενων και μακρινών τόπων προσφέροντας στους επισκέπτες πανοράματα 360^ο μοιρών; Σήμερα, στην εποχή της τρισδιάστατης πια τηλεόρασης, ο Αζίζι επέλεξε την επιβλητικότητα και υποβλητικότητα του πανοράματος του 19^ου αιώνα για να συμπληρώσει τη μεγάλη έκθεση για την Πέργαμο στο Βερολίνο που άρχισε πρόσφατα και θα διαρκέσει έναν ολόκληρο χρόνο. Ανεξάρτητα από τους όποιους κλυδωνισμούς της επικαιρότητας, η Γερμανία εξακολουθεί να αναβαπτίζεται κάθε τόσο στην ελληνική αρχαιότητα. Αρκεί να θυμηθεί κανείς τη μεγάλη έκθεση με τα ευρήματα του ναού της Αφαίας στο Μόναχο και να προσέξει τώρα αυτή την έκθεση, 130 χρόνια μετά την πρώτη γερμανική ανασκαφή στην Πέργαμο.

Επίγονοι και απόγονοι

Διακριτικά και παρ’ όλα αυτά ευκρινέστατα η Γερμανία τιμά αυτό που θεωρεί πνευματικό της παρελθόν. Στο Μουσείο της Περγάμου εκτίθενται για πρώτη φορά και σε έκταση τεσσάρων χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων αναρίθμητα ευρήματα από την αρχαία Πέργαμο, πολλά από τα οποία βρίσκονταν για χρόνια στα υπόγεια του μουσείου, αγάλματα, δείγματα της τόσο εκφραστικής ελληνιστικής τέχνης με χίλιες δυο διαθέσεις και αμφιταλαντεύσεις της ψυχής να αποτυπώνονται στο μάρμαρο και τον μπρούντζο, αλλά και μωσαϊκά, νομίσματα, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, μια θεαματική αναπαράσταση και αναβίωση της Περγάμου και του ονείρου της δυναστείας των Ατταλιδών να αναδειχθούν πρώτοι μεταξύ των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και να επισκιάσουν ει δυνατόν την απαράμιλλη Αλεξάνδρεια. Μια περιδιάβαση στην έκθεση αυτή για την Πέργαμο αναδεικνύει για πολλοστή φορά την οικουμενικότητα του ελληνικού πολιτισμού. Οικουμενικότητα δεν σημαίνει μόνο παγκόσμιο βεληνεκές, σημαίνει και παγκόσμιο κτήμα, κάτι μοναδικό και πολύτιμο που τροφοδοτεί και ως εκ τούτου ανήκει στους πάντες, ούτε μόνο στους φυσικούς ούτε μόνο στους πνευματικούς απογόνους και επιγόνους.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου