Προς αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής έναντι των προσφύγων;

Το νέο μαζικό κύμα προσφύγων από τις χώρες της βόρειας Αφρικής και ο τρόπος που η ιταλική κυβέρνηση χειρίζεται την κατάσταση βρέθηκε στο επίκεντρο διήμερου διεθνούς συνεδρίου του Ιδρύματος Χάϊνριχ-Μπελ στο Βερολίνο.

Τις τελευταίες εβδομάδες η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι έκανε μια σειρά αντιφατικές κινήσεις: κατ’ αρχήν ανακοίνωσε την παραμονή των προσφύγων στη Λαμπεντούζα και στη συνέχεια άρχισε την μεταφορά τους σε κέντρα υποδοχής μεταναστών σε διάφορες περιοχές της ιταλικής επικράτειας.

Αδυναμία διαχείρισης κρίσεων ή τακτικός ελιγμός;

Τακτικός ελιγμός με στόχο να αναγκάσει την ΕΕ να αντιδράσει υποστηρίζει η Judith Gleitze από την οργάνωση Borderline Europe. Επειδή όμως «η ΕΕ δεν ήθελε να βοηθήσει, βασιζόμενη στην εκτίμηση ότι η Ιταλία μπορεί να τα καταφέρει μόνη της με τους 20.000 πρόσφυγές, η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε να κλιμακώσει την κατάσταση. Εγκατέλειψε σκόπιμα τους πρόσφυγες για εβδομάδες στη Λαμπεντούζα για να αναγκάσει, τόσο την Τυνησία να διαπραγματευτεί μαζί της μια λύση όσο και την ΕΕ να συμφωνήσει στην παροχή βοήθειας.» Η ΕΕ όμως δεν αντέδρασε.

Παράλληλα η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι διαπίστωσε πως σε αντίθεση με την εποχή του δικτάτορα Μπεν Αλί, η νέα προσωρινή κυβέρνηση δεν είναι πια διατεθειμένη να δεχθεί την επιστροφή των προσφύγων. Τα οικονομικά κίνητρα – η υποσχεθείσα παροχή οικονομικής βοήθειας, δεν φαίνεται να την μεταπείθουν.

Η στάση αυτή δεν είναι στιγμιαία, αλλά εκφράζει μια νέα αντίληψη των πραγμάτων, δήλωσε ο καθηγητής Mahdi Mahbrouk, μέλος της Ανώτατης Επιτροπής για τον Έλεγχο της προσωρινής κυβέρνησης της Τυνησίας: «Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τη Ευρώπη, αλλά στη βάση μιας λογικής, πρακτικής συνεργασίας στον οικονομικό τομέα και όχι μόνο για θέματα ασφάλειας. Αν επιδιώξει η Ευρώπη να ασκήσει πίεση για να παίξουμε ρόλο χωροφύλακα, θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμα περισσότερα προβλήματα, και δεν θα έχει κανένα θετικό αποτέλεσμα.»

Οι λόγοι για τους οποίους η ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσει την πολιτική της έναντι των προσφύγων δεν σχετίζεται μόνο με τις πολιτικές αλλαγές στη βόρεια Αφρική, αλλά με την συνολική στρατηγική της Ευρώπης. Διότι η όλη αρχιτεκτονική της πολιτικής έναντι των προσφύγων που βασίζεται στην Συνθήκη Δουβλίνο ΙΙ έχει καταρρεύσει, εκτιμά η δικηγόρος Γιώτα Μασουρίδου από την “Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών”.

Παρά την ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης των συνόρων Frontex και άλλων μέτρων, το κύμα προσφύγων προς την Ευρώπη δεν σταματά, ενώ τα κράτη-μέλη της που πρέπει βάσει της Συνθήκης Δουβλίνο ΙΙ να χειριστούν το ζήτημα, όπως π.χ. η Ελλάδα, δεν είναι σε θέση να το πράξουν.

Η Γιώτα Μασουρίδου υπογραμμίζει το αδιέξοδο που υπάρχει και τονίζει ότι οι πρόσφυγες δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα, αλλά «μένουν αναγκαστικά και διαπιστώνουν ότι το ελληνικό κράτος δεν είναι σε θέση να εξετάσει την περίπτωσή τους. Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν σε δεύτερο βαθμό 46.000 παλιές αιτήσεις, εκτός από τις νέες που γίνονται. Τελικά, τι θα γίνει;»

Ακριβώς με αυτό το ζήτημα ασχολήθηκε η βουλευτής των Γερμανών Πρασίνων Viola von Cramon, η οποία εκτιμά ότι η ΕΕ θα αναγκαστεί εκ των πραγμάτων να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο για την παράνομη μετανάστευση.

Σύμφωνα με την Γερμανίδα βουλευτή μέρος αυτής της πολιτικής θα πρέπει να είναι η δίκαιη κατανομή των προσφύγων, αλλά και της οικονομικής επιβάρυνσης ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Επίσης θα πρέπει να αντιμετωπισθούν οι αιτίες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την χώρα τους, προσφέροντας πχ. επαγγελματικές ευκαιρίες.

Συγκεκριμένα η Viola von Cramon προτείνει να δοθεί η ευκαιρία στους μορφωμένους πρόσφυγες «να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν επαγγελματική εξειδίκευση, στα πλαίσια ενός καθεστώτος ‘κυκλικής μετανάστευσης’. Δηλαδή οι πρόσφυγες θα έρχονται για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα για να εκπαιδευτούν και να μπορούν κατόπιν να εργασθούν. Όταν επιστρέφουν στην χώρα τους, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα της χορήγησης μικροδανείων (Microfinance), έτσι ώστε να είναι σε θέση να στήσουν τη δική τους επιχείρηση.»