Πόσο αξιόπιστος δείκτης είναι το ΑΕΠ;

Το δημοσιονομικό έλλειμμα ξεπέρασε το 2009 τα 77 δισεκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχούν στο 3,2% του ΑΕΠ και είναι λίγο μεγαλύτερο από το όριο που προβλέπει το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.

Η συρρίκνωση του ΑΕΠ αποδίδεται κυρίως στον τομέα των εξαγωγών, που υποχώρησε την χρονιά που πέρασε κατά 14,7%.

Το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1%-2%

Σε απόλυτους αριθμούς η συνολική αξία των προϊόντων που παρήχθησαν αλλά και των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν φθάνει τα 2,4 τρισεκατομμύρια ευρώ. Ο αριθμός είναι εντυπωσιακός ακόμη και για τα γερμανικά δεδομένα, ωστόσο εάν το ΑΕΠ δεν αυξηθεί «οι συνέπειες θα είναι δραματικές, κυρίως στην αγορά εργασίας», επισημαίνει ο Γιοργκ Κρέμερ, επικεφαλής του οικονομολογικού επιτελείου της Commerzbank. «Εάν η παραγωγή των επιχειρήσεων μειώνεται συνολικά κατά 5% θα πρέπει να μειωθεί αντίστοιχα και η απασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι θα είχαμε δύο εκατομμύρια απασχολούμενους λιγότερους από ό,τι έχουμε σήμερα, δηλαδή δύο ακόμη εκατομμύρια άνεργους. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν τη σημασία της αύξησης του ΑΕΠ», λέει ο κ. Κρέμερ.

Αυτό ωστόσο δεν συνέβη στη γερμανική αγορά εργασίας. Ο αριθμός των ανέργων το 2009 δεν αυξήθηκε δραματικά εξαιτίας κυρίως μιας σειράς μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση. Οι εκτιμήσεις για το 2010 είναι συγκρατημένα αισιόδοξες. Το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1%-2%.

Στο ΑΕΠ δεν υπολογίζεται η ευημερία των πολιτών

Πόσο αξιόπιστο για την οικονομική κατάσταση και την ευημερία μίας χώρας είναι όμως το ΑΕΠ, διερωτώνται πολλοί σήμερα. Είναι δυνατόν το σύνολο προϊόντων και υπηρεσιών να συνιστά δείκτη για την κοινωνική κατάσταση μιας χώρας. Στο ΑΕΠ υπολογίζονται υπηρεσίες που δεν έχουν καμία πραγματικά παραγωγική αξία.

Για παράδειγμα, τα αυτοκίνητα στους μποτιλιαρισμένους δρόμους αυξάνουν το ΑΕΠ, καθώς καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα. Ακόμη και μια επιδημία γρίπης συμβάλει στην αύξηση του ΑΕΠ, καθώς αυξάνεται η ζήτηση εμβολίων. Ο Άλφρεντ Μπος, οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Μελετών της Παγκόσμιας Οικονομίας που εδρεύει στο Κίελο, εντοπίζει πολλές αδυναμίες στη μέτρηση του ΑΕΠ. «Δεν γίνεται διάκριση μεταξύ των χωρών που έχουν μεγάλο και εκείνων που έχουν μικρό πληθυσμό. Δεν συμπεριλαμβάνονται οι λεγόμενες do-it-yourself δραστηριότητες. Το ίδιο ισχύει και για τη 'μαύρη εργασία'. Επίσης δεν λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος εργασίας που δαπανήθηκε για τη δημιουργία του ΑΕΠ. Αγνοείται ο ελεύθερος χρόνος που διαθέτει ο εργαζόμενος και φυσικά δεν γίνεται καμία αναφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της οικονομικής δραστηριότητας», υποστηρίζει ο κ.Μπος.

«Θα πρέπει να προσθέσουμε στον δείκτη του ΑΕΠ την γενική κατάσταση της υγείας ενός λαού»

Για τον λόγο αυτόν και ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί έχει ταχθεί υπέρ της ανάπτυξης ενός νέου και ευρωπαϊκού δείκτη μέτρησης της ευημερίας. Και αυτός ο δείκτης θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τις διαθέσεις των ανθρώπων αλλά και την παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα. Με αυτές τις προσθήκες συμφωνεί ανεπιφύλακτα και ο Γερμανός οικονομολόγος: «Θα πρέπει να προσθέσουμε στον δείκτη του ΑΕΠ την γενική κατάσταση της υγείας ενός λαού. Όπως επίσης και το περιβαλλοντικό κόστος, αλλά και τον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων. Μόνο τότε θα μπορέσει το ΑΕΠ να δώσει μια σαφή εικόνα για μια χώρα», καταλήγει ο Άλφρεντ Μπος.

Matthias Hellefeld/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου