Πόσο ασφαλές είναι το εμπάργκο;

Τέσσερις άνδρες καλούνται να λογοδοτήσουν σε δικαστήριο του Αμβούργου με την κατηγορία ότι παραβίασαν το εμπάργκο που έχει επιβληθεί στο Ιράν. Πούλησαν ειδικές δικλείδες γερμανικής παραγωγής που υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιηθούν από ιρανό επιχειρηματία για την κατασκευή αντιδραστήρα στη μονάδα βαρέως ύδατος στο Αράκ. Ο ίδιος αντιδραστήρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πλουτωνίου που χρειάζεται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Ευρύ φάσμα εμπάργκο, αλλά…

Το εμπόριο με το Ιράν υπόκειται σε αυστηρότατη νομοθεσία. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις στις ιρανικές τράπεζες και στον τομέα ενέργειας. Εκτός από την απαγόρευση εξαγωγής πετρελαίου, από το φθινόπωρο του 2012 ισχύει και απαγόρευση εισαγωγής ιρανικού φυσικού αερίου. Γενικά τεχνολογία, υπηρεσίες και οτιδήποτε θα βοηθούσε το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, έχουν απαγορευτεί. Παρά τις κυρώσεις η Γερμανία συνεχίζει να είναι ο μεγαλύτερος δυτικός εμπορικός εταίρος του Ιράν και από τις μεγαλύτερες εισαγωγικές χώρες. Ό,τι εξάγεται προ το Ιράν, πρέπει να δηλώνεται στο τελωνείο.

Εκτός της γενικής απαγόρευσης συγκεκριμένων αγαθών, υπάρχει απαγόρευση και για φιλοκυβερνητικές επιχειρήσεις, τράπεζες και την Επαναστατική Φρουρά. Άρα οι γερμανικές εταιρίες πρέπει να ελέγχουν, εάν οι πελάτες τους περιλαμβάνονται στον κατάλογο των «απαγορευμένων». Το ζήτημα είναι ποιο προϊόν επιτρέπεται να εξαχθεί και ποιο όχι. Γιατί ορισμένα κάνουν και για πολιτική αλλά και για στρατιωτική χρήση. «Σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες είναι σχετικά εύκολο να συνάψει κανείς παράνομες εμπορικές σχέσεις με το Ιράν», υποστηρίζει ο Μίχαελ Σπάνεϋ», εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας Stop the Bomb. «Ως γερμανική εταιρία το μόνο που θα πρέπει δηλώσει κανείς είναι ότι έχει ανοίξει δουλειές με τρίτες χώρες, δηλαδή ότι τελικός παραλήπτης δεν είναι το Ιράν. Και έτσι όλα παίρνουν νομική υπόσταση».

…υπάρχει τρόπος παραβίασης

Αυτόν τον τρόπο χρησιμοποίησε και η τετράδα των κατηγορουμένων στο Αμβούργο. Για να αποφύγουν τους ελέγχους δήλωσαν ως τελικούς παραλήπτες εταιρείες στην Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν. Καθοδόν βέβαια τα προϊόντα άλλαξαν προορισμό και κατέληξαν στο Ιράν.
Σύμφωνα με το περιοδικό Φόκους αυξήθηκε πέρυσι ο αριθμός των παραβιάσεων της νομοθεσίας που διέπει τους ελέγχους όπλων και εξωτερικού εμπορίου. Τα λαγωνικά της Υπηρεσίας Τελωνείων άνοιξαν προανακριτική διαδικασία σε 136 περιπτώσεις, 35 περισσότερες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Τρεις στις τέσσερις περιπτώσεις αφορούσαν στο Ιράν. «Στη Γερμανία οι περιπτώσεις που κατέληξαν στη δικαιοσύνη δεν μετριούνται ούτε στα δάκτυλα του ενός χεριού», λέει ο Μίχαελ Τόκους, από το Γερμανο-Ιρανικό Επιμελητήριο. «Μεμονωμένες λυπηρές περιπτώσεις».

Περιθωριακή περίπτωση εγκληματικότητας ή κορυφή του παγόβουνου; Μια περίπτωση παραβίασης του εμπάργκο σε βάρος του Ιράν κατάφερε να φτάσει σε δικαστήριο του Αμβούργου.

Sven Pöhle / Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής