Πότε εγκαταλείπει ο καπετάνιος το πλοίο;

Στις 3 Αυγούστου του 1991 το κρουαζιερόπλοιο Oceanos βυθίζεται στις ακτές της Νότιας Αφρικής μετά το έκρηξη στο μηχανοστάσιο. Το πλήρωμα εγκατέλειψε το πλοίο πριν ολοκληρωθεί η εκκένωση των επιβατών. Ένας από τους πρώτους που ανασύρθηκε από τα ελικόπτερα που έσπευσαν να βοηθήσουν τους ναυαγούς ήταν ο Έλληνας καπετάνιος Γιάννης Αβρανάς.

Περίπου 200 επιβάτες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, βρίσκονταν ακόμα στο πλοίο περιμένοντας βοήθεια. Αργότερα ο καπετάνιος φέρεται να δήλωσε: «Όταν δίνω εντολή εκκένωσης του πλοίου, είναι αδιάφορο πότε εγώ θα φύγω. Η εντολή ισχύει για όλους. Αν κάποιοι επιλέξουν να μείνουν είναι δική τους επιλογή».

Άγραφος νόμος

Παραβίασε ο Έλληνας καπετάνιος έναν άγραφο νόμο; Ο καθηγητής και ειδικός στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας Ούβε Γένις λέει ότι δεν υπάρχει κανένας γραπτός νόμος που να προβλέπει ότι ο καπετάνιος εγκαταλείπει τελευταίος το σκάφος.

Ο καπετάνιος Γιάννης Αβρανάς είχε υποστηρίξει ότι μέσα από το ελικόπτερο ήταν σε θέση να συντονίσει πιο αποτελεσματικά την διάσωση των επιβατών του Oceanos. Η υπόθεση του ναυαγίου εκδικάστηκε μετά από μερικά χρόνια στο Λονδίνο. Το βρετανικό δικαστήριο αθώωσε εν τέλει τον κατηγορούμενο, ο οποίος ξαναεργάστηκε αργότερα σε κρουαζιερόπλοιο.

Ο αντιπρόεδρος της ομοσπονδίας γερμανών καπετάνιων Βίλι Βίτικ υπογραμμίζει ότι ο καπετάνιος φέρει την κύρια ευθύνη για το πλοίο. Σε συνέντευξή του στη γερμανική δημόσια ραδιοφωνία τονίζει ωστόσο ότι ο καπετάνιος θα μπορούσε υπό ορισμένες συνθήκες να πράξει το καθήκον του και μακριά από το πλοίο. Προσθέτει ωστόσο ότι είναι ασυνήθιστο ο καπετάνιος να εγκαταλείψει το πλοίο πρόωρα. Δεν διώκεται όμως νομικά.

Κριτική στο «σύστημα κρουαζιέρα»

Ο καθηγητής Ούβε Γένις πιστεύει ότι το «σύστημα κρουαζιέρα» είναι πλέον εκτός ελέγχου. Τα πλοία είναι τεράστια και ο αριθμός των επιβατών υπερβολικά μεγάλος. «Η εκκένωση ενός κρουαζιερόπλοιου με 4.000 ή 5.000 επιβάτες είναι ηράκλειος άθλος», λέει ο Γερμανός ειδικός. Επιπλέον τα νέα πλοία διαθέτουν πολλούς ορόφους και δεν έχουν πια κατάστρωμα περιμετρικά του πλοίου. Συχνά οι καμπίνες έχουν το δικό τους μπαλκονάκι. Όλα αυτά δυσχεραίνουν την πρόσβαση για τα σωστικά συνεργεία. Μήπως θα ήταν καλύτερο τα κρουαζιερόπλοια να είχαν πιο μικρές, πιο ανθρώπινες διαστάσεις; διερωτάται ο Γερμανός καθηγητής.

Klaus Jansen / APE / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνη Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου