Σε τροχιά σύγκρουσης με το ιερατείο

Σε τροχιά σύγκρουσης με το πανίσχυρο ισλαμικό ιερατείο μπήκαν από χθες οι μεταρρυθμιστές του Ιράν. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μιρχοσεΐν Μουσαβί, επέκρινε σφοδρότατα την ομιλία του ανώτατου ηγέτη της χώρας, Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος την Παρασκευή είχε χαρακτηρίσει νόμιμη την επανεκλογή του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στην προεδρία της χώρας. Σε μήνυμα του μέσω της ιστοσελίδας του ο Μιρχοσεΐν Μουσαβί κάλεσε την ιρανική ηγεσία να επιτρέψει τις ειρηνικές συγκεντρώσεις, υπογραμμίζοντας ότι αυτός και οι οπαδοί του δεν στρέφονται κατά του ισλαμικού νόμου, αλλά εναντίον του ψεύδους.

Χθες οι αστυνομικές δυνάμεις επέδειξαν ιδιαίτερα βίαιη συμπεριφορά έναντι των διαδηλωτών. Σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 100 τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις διαδηλωτών με την αστυνομία. Σύμφωνα με την ίδια πηγή υπάρχουν νεκροί και από την πυρκαγιά σε τέμενος της Τεχεράνης. Λίγο αργότερα όμως η ιρανική τηλεόραση διέψευσε την είδηση αυτή.

Επίσης συνεχίστηκαν και οι συλλήψεις αντικαθεστωτικών. Εκτός από την σύλληψη δύο δημοσιογράφων που πρόσκεινται στους μεταρρυθμιστές, το ιρανικό υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε τη σύλληψη μελών της οργάνωσης „Μουτζαχεντίν του Λαού“, οι οποίοι σύμφωνα με την ανακοίνωση είχαν εισέλθει στο Ιράν με στόχο να πραγματοποιήσουν τρομοκρατικές ενέργειες. Οι συλληφθέντες είχαν εκπαιδευτεί στο στρατόπεδο Ασράφ του Ιράκ, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Στην Τεχεράνη επικρατούσε ησυχία τις πρωινές ώρες. Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν το απόγευμα της Κυριακής σε διάφορα μέρη της πρωτεύουσας.

Προσεκτική παρέμβαση του Μπαράκ Ομπάμα

Η διεθνής κοινότητα εκφράζει την ανησυχία της για τις εξελίξεις. Η Ουάσιγκτον εγκαταλείπει την επιφυλακτική της στάση και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα σε μια προσεκτική παρέμβαση χθες κάλεσε την ιρανική ηγεσία να βάλει τέλος «σε όλες τις βίαιες και άδικες ενέργειες σε βάρος του λαού». Την ίδια ώρα ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοτακί επικρίνει δριμύτατα τη Βρετανία και άλλες δυτικές χώρες για τις δηλώσεις τους σχετικά με τις προεδρικές εκλογές της 12ης Ιουνίου.

Η παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα προσεκτική, αναφέρεται ωστόσο στο οικουμενικό δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Μετά από πολλές και έντονες επικρίσεις που δέχθηκε για την μέχρι τώρα στάση του, ο Μπαράκ Ομπάμα τόνισε σε τηλεοπτική συνέντευξη: «Ανησυχώ για το περιεχόμενο και τον τόνο κάποιων δηλώσεων. Η ιρανική ηγεσία θα πρέπει να γνωρίζει ότι όλος ο κόσμος έχει στραμμένο το βλέμμα του σε αυτήν».

«Αντιπαραγωγική η άνευ όρων στήριξη των διαδηλωτών»

Όταν ο Μπαράκ Ομπάμα μιλά για κάποιες δηλώσεις, εννοεί ασφαλώς την ομιλία του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ στην προσευχή της Παρασκευής. Ο Αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ότι ο τρόπος που αντιμετωπίστηκαν οι διαδηλωτές «κατέδειξε σε όλο τον κόσμο τι είναι το Ιράν και τι δεν είναι».

Η χαμηλών τόνων κριτική του Μπαράκ Ομπάμα απέχει πολύ από τις αυστηρές επικρίσεις των Ευρωπαίων. Όπως ακούγεται από κυβερνητικούς κύκλους ο Αμερικανός πρόεδρος προτίθεται να ανεβάσει τους τόνους όταν και εφόσον η ιρανική ηγεσία κάνει πράξη τις απειλές της και κινηθεί πιο βίαια εναντίον των διαδηλωτών. Η Ουάσιγκτον εκτιμά άλλωστε ότι στην παρούσα φάση η άνευ όρων στήριξη των διαδηλωτών θα ήταν αντιπαραγωγική, καθώς η ιρανική ηγεσία θα τους παρουσίαζε ως μαριονέτες των Αμερικανών. Όπως υπογράμμισε ο Μπάρακ Ομπάμα στην ίδια συνέντευξη: «Το τελευταίο που θέλω είναι να γίνουν οι ΗΠΑ πεδίο αναφοράς για εκείνες τις δυνάμεις που θέλουν να περάσει η συζήτηση στο ρόλο της χώρας μας. Αυτό συμβαίνει ήδη και πιστεύω ότι δεν θα πρέπει να συμμετάσχουμε σε αυτό το παιχνίδι».

Μελετημένη στρατηγική;

Η χαμηλών τόνων κριτική του Ομπάμα έχει προκαλέσει τις έντονες επικρίσεις των αντιπάλων του και κυρίως των Ρεπουμπλικανών. Κριτική δέχεται όμως ακόμη και από μέλη του κόμματός του.

Την Παρασκευή τα δύο σώματα του Κογκρέσου υιοθέτησαν ομόφωνα σειρά ψηφισμάτων, με τα οποία καταδικάζουν τη χρήση βίας εναντίον των διαδηλωτών και την καταπάτηση της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του τύπου. Ο Λευκός Οίκος έσπευσε να τονίσει ότι τα ψηφίσματα αυτά δεν θα πρέπει να θεωρηθούν επίθεση κατά του προέδρου, καθώς ο ίδιος συμμερίζεται απολύτως τις ανησυχίες αυτές των βουλευτών.

Αναλυτές εκτιμούν ότι πίσω από όλα αυτά κρύβεται μια πολύ καλά μελετημένη στρατηγική: από τη μια οι ΗΠΑ καταδικάζουν τα όσα συμβαίνουν στο Ιράν μέσω του Κογκρέσου. Από την άλλη ο Μπάρακ Ομπάμα με την χαμηλών τόνων κριτική του αφήνει ανοιχτή την πόρτα ενδεχόμενου διαλόγου με την ιρανική ηγεσία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα αλλά και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης, Σταμάτης Ασημένιος