Συνδικάτα: από την απομαζικοποίηση στην αναξιοπιστία;

Από το 1979 έχουν καταγραφεί πάνω 5.300 απεργιακές κινητοποιήσεις και το 90% εξ αυτών έχει γίνει στο δημόσιο τομέα. Παρά την έντονη απεργιακή δραστηριότητά τους όμως τα ελληνικά συνδικάτα δυσκολεύονται πλέον να συσπειρώσουν τους εργαζόμενους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τι έχει αλλάξει;

Ο Γιάννης Κουζής, καθηγητής του Κοινωνικού Δικαίου και των εργασιακών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, απαντά στο μικρόφωνο της Ντόιτσε Βέλε:

«Αυτό που έχει αλλάξει, έχει να κάνει με μία απομαζικοποίηση των συνδικάτων, όπως αυτή συναντάται τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία. Αν και σήμερα τα συνδικάτα έχουν περίπου τον ίδιο αριθμό μελών σε σχέση με εκείνα που είχαν στα τέλη της δεκαετίας του '80, αυξάνει σημαντικά η μισθωτή απασχόληση σε σχέση με εκείνη την περίοδο και βεβαίως οι ρυθμοί αύξησης της μισθωτής απασχόλησης δεν συνοδεύονται από την αντίστοιχη αύξηση των μελών των συνδικάτων. Και ας λάβετε υπόψη ότι το 99,5% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα απασχολεί κάτω από είκοσι εργαζόμενους. Εάν κάποιος θέλει να συνδικαλιστεί είναι αρκετά οριοθετημένο το πλαίσιο και με αυτή τη συμπεριφορά των εργοδοτών καταλαβαίνετε ότι δεν ευνοείται ο συνδικαλισμός» επισημαίνει ο καθηγητής Γιάννης Κουζής.

Αυταρχικοί εργοδότες, διαπλεκόμενοι συνδικαλιστές

Ο Γιάννης Κουζής έχει κάνει μία από τις πιο εμπεριστατωμένες έρευνες των τελευταίων ετών για τη δράση και τα προβλήματα των συνδικάτων στην Ελλάδα. Υποστηρίζει ότι οι Έλληνες εργοδότες συμπεριλαμβάνονται στους πιο αυταρχικούς σε όλη την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά δεν κλείνει τα μάτια και στα κακώς κείμενα του ίδιου του συνδικαλιστικού κινήματος, για παράδειγμα στις «ιδιαίτερες» σχέσεις του με την πολιτική. Πολλοί συνδικαλιστές έχουν «αμοιφθεί» με υπουργικούς θώκους ή με έδρες στη Βουλή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο κ. Κουζής συμφωνεί ότι υπάρχει θέμα αναξιοπιστίας, που μόνο τους εχθρούς του συνδικαλιστικού κινήματος μπορεί να ωφελήσει:

«Όταν υπάρχει αναξιοπιστία στο συνδικαλιστικό κίνημα, προφανώς θα είναι η λαβή για οποιονδήποτε καλοθελητή θέλει να χτυπήσει τη συλλογικότητα να βρει υπαρκτές αδυναμίες του συνδικαλιστικού κινήματος και να ξεμπερδέψει μια και καλή με αυτό. Τα συνδικαλιστικά στελέχη υα πρέπει να επιβάλουν στα κόμματά τους αυτή την λογική της αυτονομίας και ταυτόχρονα τα κόμματά τους να αποδεχθούν τον ρόλο του συνδικαλισμού, κάτι καθόλου εύκολο. Αλλά το κύριο βάρος εναπόκειται στους ίδιους τους συνδικαλιστές».

«Serviceminimum» κατά τα γαλλικά πρότυπα;

Οι απεργίες έχουν γίνει όμως καθημερινότητα στην Ελλάδα πολύ πριν από την κρίση και τις περικοπές. Πολλοί πολίτες έχουν πια την αίσθηση ότι πληρώνουν τελικά αυτοί τα σπασμένα των κινητοποιήσεων. Αύριο π.χ. όσοι θέλουν να πάνε στις δουλειές τους, γιατί δεν απεργούν, δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Δεν θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει και στην Ελλάδα ένα «serviceminimum», ένα προσωπικό ασφαλείας, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη Γαλλία – μία χώρα που σίγουρα δεν φημίζεται για τη νωθρότητα των συνδικάτων της;

«Με βάση τον νόμο δεν μπορεί να υπάρξει απεργία, η οποία, κυρίως για τις επιχειρήσεις εκείνες που ανήκουν στη σφαίρα του δημόσιου συμφέροντος, δεν έχει το λεγόμενο προσωπικό στοιχειωδών αναγκών, το προσωπικό ασφαλείας. Γι αυτό για παράδειγμα μπορεί να απεργούν οι εργαζόμενοι στις αερομεταφορές, αλλά θα φύγει ένα αεροπλάνο ανά προορισμό. Συνήθως συμβαίνει λοιπόν αυτό. Τώρα, εάν δεν τηρείται, όντως υπάρχει θα λέγαμε μία παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας ως προς αυτό το ζήτημα».

Κλείνουμε με το επιμύθιον του κ. Κουζή, που είναι και η ‘βασική αρχή’ του συνδικαλιστικού κινήματος τουλάχιστον στην Ευρώπη:

«Ρόλος αυτού που αγωνίζεται είναι, εάν δεν καταφέρει να έχει το σύνολο της κοινής γνώμης με το μέρος του, τουλάχιστον να μην το έχει εναντίον του…»

Γιάννης Παπαδημητρίου / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης