Το Βερολίνο με τη ματιά ενός αστέγου

Πλατεία Νόλεντορφ στη συνοικία Σένεμπεργκ του Βερολίνου: Μία κλασικού τύπου ξενάγηση θα πληροφορούσε τους επισκέπτες ότι η πλατεία σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα τοπίου Πέτερ Γιόζεφ Λενέ και δανείστηκε το όνομά της από τον τόπο μίας μάχης.

Στη ξενάγηση του Κάρστεν Βος, ωστόσο, όλα αυτά δεν παίζουν κανένα ρόλο. Ο Βος ξεναγεί τους ενδιαφερόμενους περιγράφοντας την περιοχή από τη σκοπιά των αστέγων. Τα παγκάκια των πάρκων, τα μηχανήματα ανακύκλωσης μπουκαλιών ή ένα σούπερ μάρκετ 24ωρης λειτουργίας βρίσκονται στο επίκεντρο. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ίδιος ο ξεναγός υπήρξε άστεγος για ένα μεγάλο διάστημα.

Εκτιμάται ότι το Βερολίνο έχει σήμερα περί τους 4.000 άστεγους. Πολλοί από αυτούς δεν ταιριάζουν στην στερεοτυπική εικόνα του εξαθλιωμένου ζητιάνου, με αποτέλεσμα να παραμένουν αφανείς στα μάτια των κατοίκων και των τουριστών. Ένας από τους λόγους που ώθησε τις Βερολινέζες Σάλι Όλεχ και Καταρίνα Κουν να «φέρουν στη ζωή» το πρωτότυπο αυτό πρότζεκτ, ήταν η ιδέα να δείξουν την πόλη τους μέσα από μια ειδική σκοπιά, καταπολεμώντας παράλληλα τις ριζωμένες προκαταλήψεις και τους φόβους πολλών ανθρώπων απέναντι στους άστεγους.

Γνωρίζοντας την καθημερινότητα των αστέγων

Ο Κ. Βος έχει σχεδιάσει την ξενάγηση υποδειγματικά. Το Σένεμπεργκ είναι άλλωστε η γειτονιά του. Ο 54χρονος αποκαλύπτει κατά τη διάρκεια της ξενάγησης ένα κομμάτι της προσωπικής του ιστορίας. Η θέση του μάνατζερ μία εταιρίας διοργάνωσης επιδείξεων μόδας τον εξάντλησε ψυχολογικά και σωματικά. Μετά την παραίτηση κατέληξε στο ψυχιατρείο και, τέλος, αφού δεν είχε πλέον δικαίωμα να λαμβάνει κοινωνικό επίδομα, κατέληξε στο δρόμο. Τα τελευταία δύο χρόνια νοικιάζει και πάλι ένα διαμέρισμα και εργάζεται εθελοντικά σε ένα στέκι για αστέγους. Εκεί έχουν τη δυνατότητα να καθίσουν, να φάνε, να πλυθούν, να τηλεφωνήσουν και να σερφάρουν στο ίντερνετ ή και να διαβάσουν εφημερίδες και βιβλία.

Ωστόσο, αυτά τα στέκια δεν αποτελούν μέρος των ξεναγήσεων του Βος. Σκοπός του δεν είναι να αναδείξει την εξαθλίωση της συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων. Εξάλλου, όπως εξηγεί ο Βος, ο κοινωνικός ιστός για αστέγους στο Βερολίνο είναι εξαιρετικά ευρύς, λόγος για τον οποίο αρκετοί άστεγοι από άλλα κρατίδια μετακόμισαν στη γερμανική πρωτεύουσα, ενώ θεωρεί ότι η διάθεση των κατοίκων έναντι των αστέγων είναι σε γενικές γραμμές θετική.

Εξηγώντας τους σκοπούς των εμπνευστών του πρότζεκτ, ο Κ. Βος λέει ότι μετά από μία τέτοια ξενάγηση οι άνθρωποι γνωρίζουν λίγο περισσότερα για τη ζωή των αστέγων, θέτουν ερωτήματα και παύουν να αγνοούν μία κοινωνική πραγματικότητα που σημαδεύει την καθημερινότητα πολλών συνανθρώπων τους.

Jennifer Fraczek / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος