Το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου

Η πρόκληση για τους μηχανικούς είναι μεγάλη, στην κυριολεξία. Το Ευρωπαϊκό Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο (E-ELT) με διάμετρο 40 μέτρων είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο που θα κατασκευαστεί ποτέ. Το έργο πραγματοποιείται για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου του Νότιου Ημισφαιρίου (ESO) στο οποίο συμμετέχουν 15 χώρες. Όταν ολοκληρωθεί οι επιστήμονες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να παρατηρούν «από κοντά» πολύ απομακρυσμένους πλανήτες. Ελπίζουν μάλιστα ότι θα είναι σε θέση να απαντήσουν σε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με ενδείξεις για ζωή.

Ο καθηγητής πειραματικής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ Γκέρι Γκίλμορ δηλώνει στην DW ότι «μπορούμε να δούμε αν στους πλανήτης τα καλοκαίρια είναι πράσινα και οι χειμώνες λευκοί ή να παρατηρήσουμε αλλαγές στην ατμόσφαιρα». Όμως το E-ELT έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες, που αφορούν, όπως λέει ο Γιόχεν Λίσκε από το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο, «όλους τους τομείς της αστρονομίας και της αστροφυσικής».

Κόστος πάνω από 1 δισ. ευρώ

Το σημείο όπου ξεκίνησε η κατασκευή του τηλεσκόπιου βρίσκεται στο βουνό Τσέρμο Αρμασόρες στην έρημο Ατακάμα στο βόρειο τμήμα των Άνδεων στη Χιλή. Η περιοχή θεωρείται ιδανική για όργανα παρατήρησης του διαστήματος, μιας και διασφαλίζει στους επιστήμονες ιδανικές κλιματικές συνθήκες, με εξαιρετική ορατότητα και ξηρό κλίμα. Στις κορυφές των γειτονικών βουνών υπάρχουν ήδη αρκετά τηλεσκόπια. Το πλεονέκτημα είναι προφανές. Τα τηλεσκόπια τοποθετήθηκαν σε προστατευμένη περιοχή 1.270 τετραγωνικών μέτρων όπου δεν υπάρχουν ούτε μεγάλες πόλεις με ισχυρό φωτισμό, ούτε περιβαλλοντικές μολύνσεις που παρεμποδίζουν την ορατότητα και κάνουν σχεδόν αδύνατη την παρατήρηση.

Αστρονομικό θεωρείται το κόστος του έργου, το οποίο ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Δεν αποτελεί συνεπώς έκπληξη ότι οι επιστήμονες έχουν ψηλές προσδοκίες από το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου. Αναφερόμενος στο φιλόδοξο εγχείρημα ο καθηγητής Γκέρι Γκίλμορ τονίζει ότι «τόσο μεγάλα έργα απαιτούν συνήθως 30 με 40 χρόνια από τη σύλληψη μέχρι την εφαρμογή τους. Μετά πρέπει να αναζητηθούν πολιτικοί, που θα υποστηρίξουν την προσπάθεια και στη συνέχεια να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση». Η προσπάθεια είναι μακροπρόθεσμη, λέει ο βρετανός επιστήμονας και υπογραμμίζει: «Το έργο αυτό μοιάζει λίγο σαν να φυτεύεις δέντρα, που ελπίζεις να γίνουν κάποτε δάσος. Το κάνεις για τα εγγόνια σου»!

Asley Byrne / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου