Το «Πάρκο Γκεζί» στο Φεστιβάλ Μπετόβεν

Ένας άγριος ήχος εγχόρδων διαχέεται στην αίθουσα από το πουθενά και σιγά σιγά ολοένα εντείνεται. Απότομες εναλλαγές ήχων και συναισθημάτων, από την απόλυτη σιωπή στην απόλυτη έκρηξη. Επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα που θυμίζουν άλλοτε σειρήνες περιπολικών κι άλλοτε πυροβολισμούς. Μία συμφωνία όπου το τσέλο συναντά το βιολί δημιουργώντας μια βαθιά μελαγχολική ατμόσφαιρα. Μετά από είκοσι λεπτά οι ήχοι σβήνουν, όπως η τελευταία πνοή.

Η πρεμιέρα του έργου «Tableaux Vivants d'une Résistance» (Ζωντανές εικόνες μιας αντίστασης) του νέου τούρκου συνθέτη Τόλγκα Γιαγιαλάρ στο φετινό Φεστιβάλ Μπετόβεν της Βόννης (23 Σεπτεμβρίου) ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Η «sold out» παράσταση στo Beethoven Hall της Βόννης συγκέντρωσε το θερμό χειροκρότημα του κοινού και αποτέλεσε δίχως αμφιβολία μία από τις πιο έντονες - αν όχι την πιο έντονη- στιγμές του φετινού φεστιβάλ.

Την εκτέλεση του έργου ανέλαβε η συμφωνική ορχήστρα νέων του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Μπιλκέντ, η οποία συμμετέχει ενεργά τα τελευταία τρία χρόνια στο σημαντικό φεστιβάλ της Βόννης.

«Ζούμε στην μετά-Kέιτζ εποχή»

Ο συνθέτης Τόλγκα Γιαγιαλάρ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κων/πολη. Στην πόλη αυτή και μάλιστα με αφορμή γεγονότα που συνέθησαν ένα και πλέον χρόνο πριν στο Πάρκο Γκεζί θέλησε να αφιερώσει αυτό το έργο. Οι εικόνες, όπως ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξη Τύπου πριν από τη συναυλία, είναι ακόμη νωπές στη μνήμη του. Κι έτσι τις μετέτρεψε σε μουσική, θέλοντας να αποδώσει σε νότες το χάος και την αναταραχή των ημερών εκείνων.

«Ζούμε στην μετά –Kέιτζ εποχή», είπε χαρακτηριστικά ο τούρκος συνθέτης, κάνοντας έτσι αναφορά στο σημαντικό αμερικανό συνθέτη Τζον Κέιτζ, ο οποίος προκάλεσε με τη μουσική του «επανάσταση», ταράσσοντας τα στάσιμα μέχρι τότε νερά της κλασικής μουσικής σκηνής. Ο Γιαγιαλάρ έλαβε το διδακτορικό του το 2010 στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και σήμερα διδάσκει μουσικολογία στο Πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Κων/πολης. Έχει κάνει σπουδές ορχηστρικής μουσικής και σύνθεσης, ενώ ο ίδιος δηλώνει επηρεασμένος από την τζαζ αλλά και από την παραδοσιακή οθωμανική μουσική, έχοντας ακόμη σπουδές πάνω στην αραβική μουσική παράδοση.

Η πολιτική ως σημείο εκκίνησης της τέχνης

Εύσημα όμως αποδίδονται και στην εξαιρετική εκτέλεση του συμφωνικού έργου του Γιαγιαλάρ από την ορχήστρα του Πανεπιστημίου Μπιλκέντ. Μάλιστα, θα μπορούσε να πει κανείς πως η επιλογή των συγκεκριμένων νέων μουσικών ήταν απόλυτα επιτυχημένη, αφού πολλοί συμμετείχαν οι ίδιοι στις μεγάλες πορείες διαμαρτυρίας κατά της πολιτικής του τότε πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κων/πολη τον Ιούνιο του 2013.

«Έπρεπε κάπως να αντιδράσω. Τα πάντα έμοιαζαν δίχως νόημα», αναφέρει ο Γιαγιαλάρ. Κάπως έτσι γεννήθηκε αυτή η συμφωνία για το Πάρκο Γκεζί. Ένα αφαιρετικό μουσικό έργο, που δίνει έμφαση στην κυριολεκτική αποτύπωση των εικόνων.

Πάνω από 3,5 εκατομ. διαδηλωτές συμμετείχαν σε πάνω από 5000 διαδηλώσεις. Πέντε άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Οι διαδηλώσεις αυτές καταπνίγηκαν βίαια από τις τουρκικές δυνάμεις καταστολής με αποτέλεσμα να εξασθενήσουν λίγους μήνες αργότερα. Το ρεύμα όμως που δημιουργήθηκε στους κόλπους της τουρκικής κοινωνίας είναι μέχρι σήμερα ορμητικό.

Rilk Fulcker/ Δήμητρα Κυρανούδη