Υποτροφία στο Βερολίνο για εξόριστους συγγραφείς

Η Ράσα Χαμπάλ δεν ήθελε τα παιδιά της να μεγαλώσουν ανάμεσα σε βόμβες και ερείπια. Για τον λόγο αυτό, και με κίνδυνο της ζωής της, εγκατέλειψε πριν από τρία χρόνια τη Συρία. Σήμερα η 35χρονη συγγραφέας είναι η πρώτη, στην οποία απονέμεται η νέα υποτροφία «Πύλη του Βρανδεμβούργου».

«Η Πύλη του Βρανδεμβούργου είναι απλά το σύμβολο της ελευθερίας» λέει ο Πασκάλ Ντέκερ, πρόεδρος του ομώνυμου ιδρύματος, το οποίο έχει στόχο την προώθηση της λογοτεχνίας.

Από κοινού με δυο άλλα λογοτεχνικά ιδρύματα στη γερμανική πρωτεύουσα, το Allianz Kulturstiftung και Literarisches Colloquium Berlin, θέλουν να υπενθυμίσουν τη μοίρα των Γερμανών συγγραφέων που αναγκάστηκαν να γίνουν πρόσφυγες και να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους εξαιτίας του ναζιστικού καθεστώτος.

Για την Ράσα Χαμπάλ ο δρόμος προς τη Γερμανία ήταν δύσβατος. Η ιδιαίτερη πατρίδα της στη Συρία, η Χάμα, ήταν κέντρο αντίστασης κατά του καθεστώτος Άσαντ και τόπος όπου διεξάγονταν σκληρές μάχες.

Το 2015 η νεαρή διπλωματούχος οικονομολόγος πήρε τον μικρό της γιο επιχειρώντας να διαφύγει και ελπίζοντας πως λίγο αργότερα θα ακολουθούσαν ο άλλος της γιος με τον σύζυγο της. Δυο ολόκληρους μήνες βρισκόταν καθ οδόν. Στην Ουγγαρία συνελήφθησαν. Λίγο αργότερα κατάφεραν να φθάσουν στη Γερμανία, η οποία ήταν και η μοναδική χώρα που δεχόταν πρόσφυγες στο έδαφός της.

H καρδιά της είναι στη Συρία

Την ίδια περίοδο ο άντρας της με τον άλλο της γιο επιχειρούσαν και αυτοί να διαφύγουν. Για μέρες δεν είχε νέα τους. «Αυτές οι ημέρες ήταν οι πιο μαρτυρικές για μένα, ακόμα χειρότερες και από τους δυο μήνες που βρισκόμουν καθ' οδόν» λέει η νεαρή συγγραφέας.

Τελικά κατάφερε να πάρει μια προσωρινή άδεια παραμονής για έναν χρόνο στη Γερμανία και να βρει τελικά μια κανονική κατοικία στην πόλη Τρίερ μετά από πολλούς μήνες που μοιραζόταν ένα διαμέρισμα με μια άλλη οικογένεια.

Την υποτροφία την κέρδισε με ένα κείμενο που έγραψε για τη φυγή από τη Συρία. «Κάθε φορά που χάραζε η μέρα, δεν ήξερα αν η ζωή μου είχε κλείσει την πόρτα και είχε πετάξει τα κλειδιά» γράφει στο κείμενό της.

Περισσότεροι από 40 συγγραφείς που ζουν εξόριστοι στη Γερμανία κατέθεσαν υποψηφιότητα. Ωστόσο ο πρόεδρος της επιτροπής Τόμας Σπαρ δήλωσε πως το συγκεκριμένο κείμενο θεωρήθηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρον, αλλά και πολλά υποσχόμενο.

Η Ράσα Χαμπάλ θα μπορεί για ένα χρόνο να αφιερωθεί με άνεση στο γράψιμο, καθώς θα της καταβάλλονται 2.000 ευρώ μηνιαίως. Όσο για το ερώτημα, εάν θα ήθελε να ξαναγυρίσει στη Συρία, η καρδιά της λέει «αμέσως». Αλλά η λογική της προκρίνει πως «δεν μπορεί να αρχίζει μια καινούργια ζωή κάθε δέκα χρόνια...».

Νάντα Βάιγκελτ (DPA) / Μαρία Ρηγούτσου