Φτώχεια και αποκλεισμός

Και αυτό, τη στιγμή που η στατιστική φαίνεται ενθαρρυντική για τη συνολική εικόνα της οικονομίας: ο δείκτης ανάπτυξης κυμαίνεται γύρω στο 3% και η ανεργία έχει περιοριστεί στο 6%. Ωστόσο οι εισοδηματικές ανισότητες διευρύνονται. Παλαιότερα η φτώχεια αφορούσε συγκεκριμένες, μάλλον περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες, ιδιαίτερα ανάμεσα στους ηλικιωμένους και βέβαια στους ανέργους. Αλλά όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος και πανεπιστημιακός Πήτερ Κένγουει, συντάκτης σχετικής έρευνας «σήμερα η φτώχεια πλήττει όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους, πλήττει ένα στα τέσσερα παιδιά. Επιπλέον, η φτώχεια επεκτείνεται ιδιαίτερα σε εκείνους έχουν χαμηλά εισοδήματα και μένουν στο νοίκι».

Με άλλα λόγια: όποιος δεν πρόλαβε να αποκτήσει το δικό του σπίτι, έρχεται πολλές φορές αντιμέτωπος με την απειλή της φτώχειας. Οι τιμές των ακινήτων έχουν κατά μέσο όρο υπερτριπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ στο Λονδίνο έχουν εξαπλασιαστεί, με αποτέλεσμα να παρασύρονται σε δυσθεώρητα ύψη και τα ενοίκια. Από το 2010, όταν η κυβέρνηση συντηρητικών και φιλελευθέρων ψαλίδισε το επίδομα κατοικίας και άλλες κοινωνικές παροχές, τα προβλήματα οξύνονται συνεχώς. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι περικοπές των επιδομάτων θα ανάγκαζαν όλο και περισσότερους δικαιούχους να αναζητήσουν εργασία, αλλά η αλήθεια είναι ότι τα δύο τρίτα των μέχρι πρότινος ανέργων βγάζουν, όταν εργάζονται λιγότερα χρήματα από όσα θα χρειάζονταν για τα προς το ζην, υποστηρίζει ο Πήτερ Κένγουει. «Αυτοί οι άνθρωποι πιέζονται αφόρητα να πάρουν την πρώτη δουλειά που θα βρουν μπροστά τους. Κάποιες δουλειές δεν προβλέπουν ούτε ωράρια, ούτε σταθερή αμοιβή, λες και ζούμε στη βικτωριανή εποχή. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Οι άνθρωποι δεν έχουν ούτε δικαιώματα, ούτε εναλλακτικές λύσεις…»

Αυξάνονται τα συσσίτια

Όλα υποτάσσονται στη λογική «δουλειά ας είναι κι ό,τι να ´ναι» λέει ο Πήτερ Κένγουει. Το επιχείρημα φαίνεται λογικό, αλλά ισχύει μόνο όταν περιγράφει μία προσωρινή, μεταβατική περίοδο και όχι μία μόνιμη κατάσταση, επισημαίνει ο βρετανός οικονομολόγος. Δεν είναι περίεργο λοιπόν, ότι τα συσσίτια για τους φτωχούς, τα αποκαλούμενα Food Banks, γνωρίζουν όλο και μεγαλύτερη προσέλευση στη Βρετανία.

Πρόσφατα το BBC μετέδωσε ένα ρεπορτάζ για τον 19χρονο Πωλ και τη δίδυμη αδερφή του Ρόζυ από το Σόλσμπουρυ, οι οποίοι αναγκάστηκαν να καταφύγουν στις διανομές τροφίμων, όταν ο πατέρας τους έμεινε άνεργος. Ο Πωλ λέει: «Είχαμε δύο εβδομάδες να φάμε, γιατί δεν είχαμε λεφτά για ψώνια. Πρέπει όμως να φάω, γιατί αν δεν φάω θα λιποθυμήσω. Έχει γίνει μία φορά κι αυτό. Ευτυχώς κάποιος με βοήθησε τότε και μου αγόρασε κάτι για φαγητό». Η αδερφή του Ρόζι λέει ότι «αντέχει για μια εβδομάδα και χωρίς φαγητό…».

Έκκληση για αλληλεγγύη από την εκκλησία

Η αγγλικανική εκκλησία και μία διακομματική ομάδα βρετανών βουλευτών κρούουν από κοινού τον κώδωνα του κινδύνου και απευθύνουν έκκληση για αλληλεγγύη. Όπως επισημαίνει ο επίσκοπος Τιμ Θόρντον, επικεφαλής της ομάδας που συνέταξε την έκθεση, «μας προκαλεί σοκ το γεγονός ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, τέσσερα εκατομμύρια Βρετανοί αναγκάζονται να καταφύγουν στα food banks ή άλλες αντίστοιχες διανομές τροφίμων. Είναι σκάνδαλο να συμβαίνει κάτι τέτοιο στη χώρα μας τον 21ο αιώνα…» Κι όμως, κάποιοι όχι μόνο δεν συγκινούνται από το κήρυγμα αγάπης της αγγλικανικής εκκλησίας, αλλά υποστηρίζουν ότι από τη στιγμή που άρχισαν να λειτουργούν τα συσσίτια, αυξήθηκε και η ζήτηση γι αυτά.

Με άλλα λόγια, ισχυρίζονται ότι εκατομμύρια Βρετανοί πηγαίνουν στα συσσίτια μόνο και μόνο γιατί έχουν πλέον τη δυνατότητα να το κάνουν. Ο επίσκοπος Θόρντον απορρίπτει με αγανάκτηση αυτό το επιχείρημα: «Η πραγματικότητα μας αποδεικνύει ότι είναι ιδιαίτερα ταπεινωτική εμπειρία για έναν άνθρωπο να πηγαίνει στο συσσίτιο. Μία κυρία στην Κορνουάλη έλεγε ότι πέρασε τρεις φορές μπροστά από την πόρτα της εισόδου, πριν το πάρει απόφαση να μπει μέσα». Οι προτάσεις του επισκόπου και των βρετανών βουλευτών: να αυξηθούν οι μισθοί, να πολλαπλασιαστούν τα συσσίτια και να ιδρυθεί μία «οργάνωση-ομπρέλα» με την επωνυμία Feeding Britain, στην οποία θα συνεργάζονται κυβερνητικές υπηρεσίες, φιλανθρωπικές οργανώσεις, αλλά και αλυσίδες σούπερ-μάρκετ, με στόχο να εξασφαλίσουν ικανές ποσότητες τροφίμων για όλους.

Jochen Spengler / Γιάννης Παπαδημητρίου