Ωδή στο γυμνό αντρικό σώμα

Θαυμασμός και ντροπή, αθωότητα και ενοχές, πάθος και βάσανα – το γυμνό ανδρικό σώμα στην τέχνη προκαλεί αντικρουόμενα συναισθήματα και μπορεί να εκληφθεί με διαφορετικούς τρόπους. Οι γυμνές απεικονίσεις ποικίλλουν από αρχαίους ήρωες και χριστιανούς μάρτυρες έως λουόμενους και αθλητές, μοντέλα και αυτοπροσωπογραφίες. Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ, ο Πολ Σεζάν και η Πάουλα Μόντερσον-Μπέκερ είναι λίγοι μόνο από τους ζωγράφους που περιλαμβάνονται στην έκθεση της Βρέμης. Η έκθεση με έργα που χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 20ο αιώνα εξιδανικεύει το γυμνό ανδρικό σώμα και απαντά σε διαχρονικά ερωτήματα για την ομορφιά και την αρρενωπότητα.

Ήδη από την αρχαία Ελλάδα υπάρχουν άφθονα παραδείγματα αντρικών σωμάτων χυμένων σε μπρούντζο ή λαξευμένων σε πέτρα. Μία από τις πιο διάσημες απεικονίσεις ανδρικού γυμνού είναι το Σύμπλεγμα του Λαοκόοντος που απεικονίζει τον Λαοκόοντα και τους γιούς του σε έναν αγώνα με φίδια, ανακαλύφθηκε τον 16ο αιώνα και φυλάσσεται μέχρι σήμερα στα Μουσεία του Βατικανού στη Ρώμη. Πιθανολογείται ότι κατασκευάστηκε γύρω στο 40-30 π.Χ. από τους γλύπτες Αθηνόδωρο, Αγήσανδρο και Πολύδωρο της Ρόδου. Το παράδοξο με αυτό το γλυπτό είναι ότι ο Πάπας Ιούλιος Β΄, ο οποίος ήταν ενθουσιώδης κλασικιστής, το αγόρασε και το τοποθέτησε στον κήπο Μπελβεντέρε (σήμερα μουσείο Βατικανού) προκαλώντας αντιδράσεις από την καθολική εκκλησία που έχει συνδέσει το γυμνό σώμα με την ντροπή και την τιμωρία.

Αρχαίοι μύθοι και καθημερινές σκηνές

Καλλιτέχνες της αναγέννησης όπως ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Άλμπρεχτ Ντύρερ έδωσαν νέα πνοή στη γυμνή απεικόνιση του σώματος. Όποιος επισκεφτεί την έκθεση μπορεί να θαυμάσει ένα από τα πιο διάσημα έργα του Ντύρερ «Ανδρικό λουτρό», το οποίο χρονολογείται το 1496/97. Η  ξυλογραφία απεικονίζει μια ομάδα έξι ανδρών που παίζουν μουσική και πίνουν. Ο Γερμανός ζωγράφος επιστρέφοντας μετά το πρώτο του ταξίδι στην Ιταλία επικεντρώθηκε στο γυμνό ανθρώπινο σώμα.

Μύθοι, βιβλικά και κοσμικά γεγονότα είναι μερικές από τις θεματολογίες που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες για να αποδώσουν έργα με κεντρικό τους άξονα το γυμνό σώμα. Ένα αρκετά δημοφιλές μοτίβο ήταν οι χριστιανοί μάρτυρες, των οποίων τα ευάλωτα σώματα παριστάνονται συχνά γυμνά από τους καλλιτέχνες. Γύρω στο 1500, ο Ντύρερ φιλοτέχνησε δύο χαλκογραφίες του Αγίου Σεβαστιανού, ο οποίος επέζησε ως εκ θαύματος από τα βέλη των διωκτών του.

80 έργα παρουσιάζονται στην έκθεση

O αντικατοπτρισμός της ανδρικής ομορφιάς και της αρρενωπότητας ανάμεσα στους αιώνες παρουσιάζεται στο Μουσείο Τέχνης στη Βρέμη μέσα από 80 έργα. Βλέποντας κανείς την έκθεση καταλαβαίνει τη διαφορετική οπτική των ανδρών καλλιτεχνών ως προς το γυμνό ανδρικό σώμα. Η θέση ωστόσο των γυναικών καλλιτεχνών ήταν μηδαμινή έως τον 20ο αιώνα καθώς οι γυναίκες δεν είχαν καμία απολύτως πρόσβαση στις ακαδημίες τέχνης. Για παράδειγμα, η Πάουλα Μόντερσον-Μπέκερ δεν είχε άλλη επιλογή από το να σπουδάσει σε ιδιωτικά σχολεία στο Βερολίνο και στο Παρίσι για να αναπτύξει το ταλέντο της.

Στην έκθεση περιλαμβάνονται επίσης έργα των Τζιούλιο Κλόβιο και Άντον Ράφαελ Μενγκς, γκραβούρες των Μαρκαντόνιο Ραϊμόντι και Χέντρικ Χόλτσιους και πίνακες των Ρέμπραντ και Πάουλα Μόντερσον-Μπέκερ που σπάνια παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό . Η έκθεση ανοίγει για το κοινό σήμερα και θα παραμείνει ανοιχτή στο Μουσείο Τέχνης της Βρέμης μέχρι 6 Νοεμβρίου 2022.

Βερένα Γκρεμπ

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου