100 χρόνια Βίλι Μπραντ

1970: Ο Βίλι Μπραντ γονυπετής μπροστά στο μνημείο των θυμάτων της εξέγερσης στο γκέτο της Βαρσοβίας. Ο γερμανός καγκελάριος αποτίει έτσι σιωπηρό φόρο τιμής στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, αναγνωρίζοντας την τεράστια ιστορική ευθύνη της Γερμανίας. Η εικόνα έκανε το γύρο του κόσμου. Σήμερα, 18 Δεκεμβρίου, συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του βραβευμένου με Νομπέλ Ειρήνης Βίλι Μπραντ.

Ο Βίλι Μπραντ γεννήθηκε με το όνομα Χέρμπερτ Φραμ ως παιδί εκτός γάμου. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ το 1933, πήρε το επίθετο της μητέρας του. Ο φόβος των διώξεων οδηγεί τον εκ πεποιθήσεως σοσιαλδημοκράτη στο Όσλο. Εκεί εργάστηκε ως δημοσιογράφος και οργάνωσε το κίνημα αντίστασης των εξόριστων γερμανών σοσιαλιστών εναντίον του Χίτλερ.

Μετά το τέλος του πολέμου επιστρέφει στη Γερμανία και γίνεται μέλος του πρώτου γερμανικού κοινοβουλίου. Το 1957 εκλέγεται δήμαρχος Βερολίνου. Λίγα χρόνια μετά, το 1961, κτίζεται και το Τείχος που χωρίζει την πόλη στα δύο. Ο Βίλι Μπραντ αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις, ώστε να παραμείνει το Βερολίνο μέρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και στη δυτική σφαίρα επιρροής.

Δύο χρόνια μετά την ανέγερση του Τείχους, ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι επισκέπτεται το Βερολίνο. Μαζί με τον δήμαρχο του Βερολίνου και τον γερμανό καγκελάριο Κόνραντ Αντενάουερ διασχίζουν την πόλη με ένα ανοιχτό αυτοκίνητο. O Κένεντι βγάζει έναν πύρινο λόγο για τις αξίες της ελευθερίας κι εκφράζει την αλληλεγγύη του στους Δυτικογερμανούς και τους Βερολινέζους με μία πρόταση στα γερμανικά.

Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 ο Μπραντ έθεσε, σε συνεργασία με τον έμπιστο σύμβουλό του Έγκον Μπαρ, τα θεμέλια της πολιτικής της Ύφεσης (Ostpolitik). Με σύνθημα «αλλαγή μέσω της προσέγγισης» οι δύο πολιτικοί επιδίωξαν την προσέγγιση με τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης. Στόχος του Μπραντ ήταν, μεταξύ άλλων, να συσφίξει τις σχέσεις της χώρας του με την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (DDR).

Μετά από δύο χαμένες εκλογικές αναμετρήσεις το 1961 και το 1965, ο Μπραντ αναλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών, ώσπου το 1969 γίνεται τελικά ο πρώτος σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Παρότι οι Χριστιανοδημοκράτες έλαβαν περισσότερες ψήφους, η συνεργασία του Μπραντ με το κόμμα των Φιλελευθέρων του εξασφάλισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Στην Ερφούρτη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας πραγματοποιήθηκε το 1970 η πρώτη συνάντηση ανάμεσα σε επικεφαλής κυβερνήσεων των δύο Γερμανιών: του καγκελαρίου Βίλι Μπραντ και του πρωθυπουργού της DDR Βίλι Στοφ. Το πλήθος επιδοκιμάζει τον δυτικογερμανό πολιτικό, εκθέτοντας την ηγεσία της DDR.

Ο Βίλι Μπραντ τιμάται στις 10 Δεκεμβρίου του 1971 με το Νομπέλ Ειρήνης. Η επιτροπή των βραβείων αιτιολογεί την απόφασή της λέγοντας ότι ο γερμανός καγκελάριος συνέβαλε στο όνομα του γερμανικού λαού στη συμφιλίωση της χώρας του με τους αλλοτινούς εχθρούς. Ο Μπραντ τιμήθηκε για την πολιτική της Ύφεσης, η οποία συνέβαλε στην εκτόνωση των εντάσεων μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Κυβερνητικοί βουλευτές περνούν στην αντιπολίτευση διαμαρτυρόμενοι για την Οστπολιτίκ και την εγκατάλειψη των πρώην ανατολικών περιοχών της Γερμανίας προς όφελος της Πολωνίας. Η αντιπολίτευση κατέθεσε πρόταση μομφής που απορρίφθηκε όμως αναπάντεχα στη βουλή.. Ο πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών Μπάρτσελ υποχρεώθηκε να συγχαρεί τον Μπραντ. Αργότερα έγινε γνωστό ότι η Στάζι είχε δωροδοκήσει βουλευτές.

Αφορμή της παραίτησης Μπραντ το 1974 ήταν η αποκάλυψη ότι ο στενός του συνεργάτης Γκύντερ Γκιγιόμ ήταν κατάσκοπος της Ανατολικής Γερμανίας. Ο Γκιγιόμ και η σύζυγός του φέρονταν να είχαν 20χρονη κατασκοπευτική δράση στην πρώην Δυτική Γερμανία. Η παραίτηση Μπραντ αποδόθηκε και σε άλλους λόγους. Εικάζεται ότι ίσως έπασχε από κατάθλιψη ή ότι διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις.

Μετά την παραίτηση του Μπραντ τον διαδέχεται στην καγκελαρία ο Χέλμουτ Σμιτ. Παρότι ο Σμιτ είχε διατελέσει υπ. Άμυνας και Οικονομικών υπό τον Μπραντ, οι δύο κομματικοί σύντροφοι παρέμειναν ανταγωνιστές. Το πολιτικό τους στιλ απείχε παρασάγγας. Ο Βίλι Μπραντ θεωρήθηκε οραματιστής, όντας παράλληλα αντικείμενο λατρείας και περιφρόνησης. Ο Σμιτ, αντίθετα, έχει το προφίλ του πραγματιστή πολιτικού.

Ο Βίλι Μπραντ αναδεικνύεται το 1976 σε πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Με αυτήν την ιδιότητα συναντάται με αρχηγούς κρατών όπως τον Φιντέλ Κάστρο, τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και τον πρόεδρο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) Γιασέρ Αραφάτ. Κατά την περίοδο της ηγεσίας του η Σοσιαλιστική Διεθνής αναδεικνύεται και πάλι σε μία υπολογίσιμη «φωνή» της διεθνούς πολιτικής σκηνής.

Στις 9 Νοεμβρίου 1989 πέφτει το Τείχος του Βερολίνου που χώριζε την πόλη για 28 ολόκληρα χρόνια. Το επόμενο πρωί ο Μπραντ πετά για το Βερολίνο, για να εκφράσει με μία ομιλία την ευγνωμοσύνη του για το γεγονός ότι καταφέρνει να γίνει μάρτυρας αυτής της τόσο σημαντικής ημέρας. Για την επανένωση της Γερμανίας και της Ευρώπης ο Μπραντ δήλωσε: «Τώρα θα αναπτυχθεί ενιαία αυτό που είναι αδιάσπαστο».