2014: χρονιά κρίσεων για την εξωτερική πολιτική

Λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο υπουργείο Εξωτερικών, ο Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ οριοθετούσε τον Ιανουάριο του 2014 μια νέα κατεύθυνση στην γερμανική εξωτερική πολιτική. «Η Γερμανία», δήλωνε, «είναι πολύ σημαντική για να σχολιάζει μόνο τη διεθνή πολιτική. Οι στρατιωτικές αποστολές είναι σαφώς η τελευταία επιλογή, αλλά δεν θα πρέπει να αποκλείονται εκ των προτέρων». Στα τέλη Ιανουαρίου και ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ έπαιρνε παρόμοια θέση στη Διεθνή Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο: «Ποιο ρόλο θέλουμε να διαδραματίσουμε στις κρίσεις σε απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη; Συμβάλλουμε επαρκώς με τις δυνατότητες που διαθέτουμε, για παράδειγμα, στην πρόληψη διενέξεων; Θεωρώ ότι η Γερμανία θα έπρεπε ως σωστός εταίρος να συμβάλλει πιο άμεσα, πιο αποφασιστικά και πιο ουσιαστικά».

Η πρώτη μεγάλη δοκιμασία για τη γερμανική εξωτερική πολιτική το 2014 δεν άργησε. Η κρίση στην Ουκρανία και η διαχείρισή της βρέθηκε στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής του Βερολίνου. Τόσο ο υπουργός Εξωτερικών όσο και η καγκελάριος κατέβαλαν προσπάθειες για την αποκλιμάκωση της κατάστασης, χωρίς ωστόσο επιτυχία. Οι σχέσεις Βερολίνου-Μόσχας επιδεινώθηκαν παρά τη συχνή τηλεφωνική επικοινωνία της Αγκελα Μέρκελ και του Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς και τις πρωτοβουλίες του Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ.

«Κατά τη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης χάθηκε ένα μεγάλο κομμάτι εμπιστοσύνης μεταξύ των εταίρων. Είναι τώρα η σειρά της Ρωσίας να συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης» είχε δηλώσει τότε ο υπουργός Εξωτερικών, υποσχόμενος ότι θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την αποκλιμάκωση της κρίσης.

«Το Ισλαμικό Κράτος απειλεί τη Γερμανία»

Παράλληλα με την κρίση στην Ουκρανία, η προέλαση των μαχητών της τρομοκρατικής οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος» σε Ιράκ και Συρία ήταν το 2014 το δεύτερο ζήτημα που απασχόλησε τη γερμανική εξωτερική πολιτική. Η τραγική κατάσταση των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ και η πολιορκία της πόλης Κομπάνι κοντά στα σύνορα με την Τουρκία ώθησε την γερμανική κυβέρνηση να λάβει μια εξαιρετικά δύσκολη απόφαση. Να αποστείλει όπλα στους Πεσμπεργκά του βορείου Ιράκ για την αντιμετώπιση της ισλαμιστών. Η Αγκελα Μέρκελ έλεγε τότε ότι το Ισλαμικό Κράτος αποτελεί απειλή για την Γερμανία.

«Λίβανος, Ιορδανία και Τουρκία βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις της τρομοκρατίας. Η αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής έχει επιπτώσεις και στη Γερμανία και την Ευρώπη», είχε επισημάνει η καγκελάριος.

Το 2014 ήταν χρονιά διεθνών κρίσεων και προκλήσεων, που έθεσαν δυσεπίλυτα προβλήματα στην γερμανική εξωτερική πολιτική. Η γερμανική διπλωματία, αν και παρούσα στις περισσότερες εστίες κρίσεων σε διεθνές επίπεδο, δεν κατάφερε ωστόσο να παρουσιάσει απτά αποτελέσματα στην διευθέτηση κρίσεων.

Bettina Marx / Στέφανος Γεωργακόπουλος